Bộ phim thuộc thể loại tâm lý xã hội này đã đi vào lịch sử Oscar của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh (AMPAS) khi là phim không sử dụng tiếng Anh đầu tiên đoạt giải thưởng Phim xuất sắc nhất. Thật bất ngờ, Parasite đã được giới chuyên gia đánh giá cao hơn các đối thủ Hollywood nặng ký như 1917, Once Upon a Time in Hollywood, Jojo Rabbit và Irishman. Không quá lời khi đánh giá đây là một vụ "big-bang" của nền điện ảnh thế giới, khi lần đầu tiên Hollywood ghi nhận và vinh danh một tác phẩm điện ảnh không dùng tiếng Anh và nằm ngoài "kinh đô điện ảnh"

Thành công của Parasite cũng đem về những giải Oscar đầu tiên trong lịch sử 101 năm điện ảnh Hàn Quốc và là lần đầu tiên một phim điện ảnh châu Á giành giải thưởng "Kịch bản xuất sắc nhất" trong 92 năm lịch sử giải Oscar. Cũng là lần đầu tiên sau 17 năm, một tác phẩm điện ảnh nước ngoài giành giải "Kịch bản xuất sắc nhất" sau phim Talk To Her của đạo diễn người Tây Ban Nha Pedro Almodovar. Và Bong Joon-ho là đạo diễn phương Đông thứ hai đạt giải thưởng "Đạo diễn xuất sắc nhất" trong lịch sử Oscar, sau đạo diễn người Đài Loan Lý An.

Tính đến nay, chỉ có 10 bộ phim nước ngoài khác từng nhận đề cử “Phim xuất sắc nhất” – trong đó có Amour and Life is beautiful – song chưa từng có tác phẩm nào đoạt giải. Năm 2019, nhiều người đặt kỳ vọng vào bộ phim Roma của đạo diễn Alfonso Cuaron song “Green Book” mới chính là tác phẩm chiến thắng. 

Đứng trên bục sân khấu với tượng vàng “Đạo diễn xuất sắc nhất”, ông Bong đã nhắc đến đạo diễn gạo cội người Mỹ Martin Scorsese. Nam đạo diễn 50 tuổi này chia sẻ từ khi còn trẻ đã khắc cốt ghi tâm câu nói của ông Scorsese là “Người cá nhân nhất là người sáng tạo nhất”. Khi bộ phim này đạt kết quả cao nhất đêm 9/2, Bong đã nhường sân khấu cho hai diễn viên chính là Lee Jeong-eun và Jang Hye-jin. Bà Lee bày tỏ: “Tôi cảm thấy giống như thể khoảnh khắc hiếm có nhất trong lịch sử đang diễn ra ngay trước mắt”.

Còn cô Jang thì dành cơ hội này để cảm ơn chính đạo diễn phim, ca ngợi “mái tóc xoăn, cách trò chuyện, cách đi lại và đặc biệt là cách chỉ đạo” của ông Boong.

Bùng nổ, ám ảnh, kinh ngạc là những cảm xúc chung của khán giả đã được thưởng thức bộ phim. Không thể kể hết những lời nhận xét có cánh của giới phê bình dành cho “Ký sinh trùng”. 

“Ký sinh trùng” được cho là đã định hình một thể loại phim hoàn toàn mới. Nó phá vỡ mọi quy chuẩn xếp loại thông thường, tác phẩm vừa hài hước châm biếm, vừa rùng rợn và mang màu sắc phim kinh dị. Có thể nói đây là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của nền điện ảnh thế giới. Không chỉ ở Hàn Quốc mà nhiều quốc gia khác trên thế giới trong đó có Việt Nam, “Ký sinh trùng” đang gây sốt khi là một tác phẩm điện ảnh hay cả trong diễn xuất lẫn nội dung phim, nói đến đề tài gia đình và khoảng cách giai cấp giàu nghèo trong xã hội Hàn Quốc nói riêng và sự phân tầng xã hội nói chung có thể xuất hiện bất cứ đâu trên thế giới.

Trước khi “Ký sinh trùng” giành thắng lợi gây chấn động đã diễn ra các cuộc biểu tình rầm rộ vào các năm 2015 và 2016 để phản đối quan điểm “Oscar của người da trắng” (#OscarsSoWhite). Chính các cuộc biểu tình này đã thúc ép Hollywood phải xem xét kỹ lưỡng việc thường xuyên gạt sang một bên một số nhóm tác phẩm tham gia liên hoan phim Oscar. Bị làm bẽ mặt vì sự giận giữ của người hâm mộ do không thể đề cử bất kỳ diễn viên thuộc nhóm thiểu số nào cho giải Oscar vào thời điểm đó, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ tuyên bố sẽ tăng gấp đôi số thành viên thuộc nhóm thiểu số vào năm 2020. Năm 2015, chỉ có 8% trong tổng số 8.500 thành viên của hội đồng là người da màu. 

Do đó, Viện Hàn lâm đã tìm cách mở rộng đáng kể đội ngũ thành viên là người nước ngoài, một điều cần thiết để xoa dịu dư luận chỉ trích nhằm vào Hollywood. Năm ngoái, Viện Hàn lâm đã mời 842 chuyên gia trong ngành điện ảnh trở thành thành viên, đội ngũ này đến từ 59 nước khác nhau, trong đó có khoảng 29% là người da màu. Hiện nay, tỷ lệ thành viên da màu của Viện Hàn lâm đã tăng lên 16%. 

Nếu không có chiến thắng của Parasite, Oscar 2020 sẽ kết thúc rất mờ nhạt cũng như lặp lại “vết xe đổ” tai tiếng trong con mắt dư luận như những năm trước đây. Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ sẽ tiếp tục bị cộng đồng chỉ trích bởi mạnh mẽ phong trào phản đối #OscarsSoWhite.

Tên của bộ phim Parasite (tạm dịch: Ký sinh trùng) chính là cách mà ông Bong Joon-ho ẩn dụ về cuộc đời những con người lười nhác chỉ thích sống dựa dẫm vào người khác và lợi dụng triệt để các mối quan hệ để đi lên trong một xã hội phân hóa giàu nghèo sâu sắc như Hàn Quốc. Phim kể về gia đình nghèo họ Kim gồm 4 người sống trong căn hầm cũ kỹ, chật chội, không công việc ổn định. Nhờ sử dụng thủ đoạn “gắp lửa bỏ tay người” và đóng giả thân phận của người khác, gia đình họ Kim đã có cơ hội tiếp cận và làm thuê cho nhà họ Park giàu có. Tuy nhiên, trong thời gian làm việc tại đây, gia đình này đã phát hiện những bí mật đen tối còn hơn cả cách họ lập mưu để vào được căn biệt thư sang trọng của họ Park. 

Cuối cùng, bộ phim kết thúc bằng những cái chết thê thảm của cả hai gia đình và chồng của bà quản gia cũ sau vụ ẩu đả nghiêm trọng. Mọi vỏ bọc đều bị lột bỏ. Chỉ còn tồn tại sự thật rằng gia đình nhà Kim vẫn phải sống trong căn hầm tối khi giấc mơ đổi đời đã tan biến cùng cái chết cô con gái và cảnh người cha phải trốn chui lủi suốt phần đời còn lại. 

Mặc dù đạo diễn từng chia sẻ “Ký sinh trùng” là bộ phim thuần chất Hàn Quốc nên có thể sẽ gây khó hiểu cho khán giả nước ngoài, song bộ phim vẫn vượt qua những đối thủ lớn để giành số điểm cao nhất tại nhiều liên hoan phim quốc tế. Trước đó, bộ phim dài hơn 2 tiếng này đã đoạt giải "Cành cọ vàng" tại Liên hoan phim Cannes (Pháp) năm 2019.

Chiến thắng của Parasite ở giải phim nói tiếng nước ngoài được đa phần báo giới quốc tế dự đoán từ sớm bởi tác phẩm rõ ràng vượt trội các đối thủ. Đây là bộ phim Hàn Quốc đầu tiên đạt Palme d'Or và cũng là bộ phim đầu tiên nhận được số phiếu đồng thuận cao kỷ lục từ thời Blue is the Warmest Colour năm 2013. 

Tại Lễ trao giải Quả cầu vàng lần thứ 77, Parasite cũng gây tiếng vang khi giành giải Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất. Ngoài ra, bộ phim gay cấn này cũng nhận được 4 đề cử giải thưởng điện ảnh của Viện hàn lâm Anh lần thứ 73, giành giải Phim hay nhất không dùng tiếng Anh và Kịch bản gốc hay nhất. 

Sau khi được hãng CJ Entertainment phát hành tại Hàn Quốc tháng 5/2019, Parasite ca ngợi là một trong những bộ phim Hàn Quốc hay nhất mọi thời đại. Bên cạnh sự dẫn dắt khán giả đi từ yếu tố kịch tính này đến kịch tích khác, phim còn có sự góp mặt của những ngôi sao hàng đầu Xứ kim chi như Song Kang-ho, Lee Sun-kyun, Jo Yeo-jeong, Choi Woo-shik, Park So-dam, Jang Hye-jin, Lee Jung-eun… Theo Hollywood Reporter, Parasite đã lập kỷ lục doanh thu phòng vé toàn cầu với 145 triệu USD, chứng tỏ tốc độ doanh thu tăng nhanh chóng mặt của bộ phim ăn khách này. Đó là bộ phim mang về doanh thu cao nhất cho ông Boong và là phim đạt doanh thu cao thứ ba ở Hàn Quốc. 

Ông Bong Joon-ho chia sẻ ý tưởng xây dựng phim Parasite được hình thành năm 2013. Khi quay bộ phim viễn tưởng Snowpiercer, ông được một người bạn là diễn viên nhà hát động viên sáng tác một vở kịch. Nhớ về quãng thời gian làm gia sư cho con trai của một gia đình giàu có khi mới 20 tuổi, ông liền xem xét biến ký ức này trở thành một sản phẩm sân khấu. Sau khi hoàn thành Snowpiercer, Bong viết kịch bản giới thiệu dài 15 trang cho nửa đầu phim Parasite. Trợ lý sản xuất Han Jin-won đã biến nó trở thành ba bản thảo diễn biến khác nhau. Sau khi hoàn tất phim Okja, Bong quay trở lại dự án cũ và hoàn tất phần kịch bản. Vụ án hai nữ hầu gái Christine và Léa Papin sát hại chủ nhân ở Pháp hồi thập niên 1930 cũng chính là một nguồn truyền cảm hứng dựng phim Parasite. 

Câu chuyện về các tên gọi trong bộ phim Parasite cũng ly kì không kém nội dung của nó. Darcy Paquet, một công dân Mỹ sống ở Hàn Quốc, đã góp vai trò làm biên dịch viên chuyển thể phụ đề tiếng Anh cho bộ phim này. Paquet từng gợi ý đạo diễn Bong biến đổi tên món Jjapaguri hay Chapaguri – món ăn mà nhân vật trong phim thường nấu – thành “ram-don” có nghĩa là món mì ramen-udon.

Phiên bản tiếng Anh của phim chiếu cảnh vài gói mì có nhãn ghi bằng tiếng Anh là "ramyeon" và "udon" để giúp người xem hiểu được cách thức tên gọi này được tạo ra. Paquet tin rằng từ "Ram-don" chưa từng tồn tại trước đây vì anh ta không tìm thấy kết quả nào trên Google. Paquet lý giải: "Để sự hài hước hoạt động, mọi người cần phải hiểu nó ngay lập tức. Với một từ không quen thuộc, sự hài hước sẽ mất đi”.

Tiêu đề phim Parasite mà ông Bong chọn cũng mang hai lớp nghĩa. Khi thuyết phục nhóm marketing sử dụng tên gọi này, ông lý giải: “Vì nội dung phim xoay quanh câu chuyện gia đình nghèo tìm cách xâm nhập vào nhà giàu, nên rất rõ ràng rằng Parasite đề cập đến gia đình nghèo, và tôi nghĩ đó là lý do tại sao đội ngũ tiếp thị có chút do dự. Nhưng nếu bạn nhìn vào nó theo hướng khác, bạn có thể nói rằng gia đình giàu có cũng là ký sinh trùng về lao động. Họ thậm chí không thể rửa bát, họ không thể tự lái xe, vì vậy họ sống nhờ sự lao động của gia đình nghèo. Cả hai đều là ký sinh trùng”.

Video trailer phim Hàn Quốc "Parasite" (nguồn: Neon Youtube):

Parasite bắt đầu bấm máy ngày 18/5/2018 và kết thúc 77 ngày sau đó, sử dụng các bối cảnh quanh thủ đô Seoul và Jeonju. 

Căn biệt thư của gia đình Park  - được giới thiệu trong phim là sản phẩm của một kiến trúc sư hư cấu tên Namgoong Hyeonja – được xây mới hoàn toàn. Ngôi nhà xa hoa của họ Park nằm trên con dốc cao, được thiết kế sân vườn rộng rãi giống như một công trình nghệ thuật nổi bật giữa khu phố nhem nhuốc, chằng chịt dây điện. Căn biệt thự này đã tạo được sự tương phản hoàn toàn với căn hầm tù túng, chất đầy vỏ hộp pizza và đặc biệt thiếu ánh sáng Mặt trời của nhà Kim.

Nhà thiết kế sản xuất Lee Ha-jun tiết lộ Mặt trời là một yếu tố quan trọng để chọn vị trí xây tòa nhà này, góp phần không nhỏ cho thành công của bộ phim. "Chúng tôi phải nhớ vị trí của Mặt trời trong khung thời gian mong muốn cũng như xác định vị trí và kích thước của các cửa sổ cho phù hợp. Về mặt ánh sáng thực tế, DP (giám đốc nhiếp ảnh Hong Kyung-pyo) có yêu cầu cụ thể về màu sắc. Ông yêu cầu sử dụng ánh sáng gián tiếp tinh vi cùng sự ấm áp từ các nguồn sáng vonfram. Trước khi xây dựng, DP và tôi đã đến thăm rất nhiều lần để kiểm tra chuyển động của Mặt trời, và chúng tôi đã cùng nhau quyết định chọn vị trí của ngôi nhà”, ông nói. 

Mùa giải Oscar đã khép lại, có thể nói rằng, theo một cách đầy có hậu, không chỉ cho điện ảnh Hàn Quốc, điện ảnh châu Á, mà cả nền điện ảnh Hollywood vốn một thời gian dài tự giam mình vào lối mòn nhàm chán. Thành công rực rỡ của Parasite là sự ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực của biết bao con người vốn bị coi là không thuộc về "kinh đô điện ảnh". Và quan trọng hơn, thành công này có thể báo hiệu những thay đổi lớn đối với nền điện ảnh thế giới thời gian tới...

 

Tác giả: Hoàng Trang

Trình bày: Hồng Hạnh

10/02/2020 05:31