Trong dự án này, Chính phủ giao Đồng Nai thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Do nhiều nguyên nhân việc giải phóng mặt bằng, giải ngân vốn, xây dựng khu tái định cư bị đình trệ. Với quyết tâm, nỗ lực, từ cuối năm 2019 đến nay, tiến độ giải phóng mặt bằng đã được đẩy nhanh, Đồng Nai cam kết sẽ hoàn thành các phần việc được giao đúng tiến độ. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, phóng viên TTXVN đã có cuộc trao đổi với ông Cao Tiến Dũng, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai.
Thưa ông, quá trình giải phóng mặt bằng Dự án Sân bay Long Thành, Đồng Nai gặp những thuận lợi, khó khăn gì?
Thuận lợi lớn nhất là tỉnh được Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương quan tâm, hỗ trợ về mặt chủ trương, chính sách, tháo gỡ kịp thời những khó khăn. Ban Thường vụ Tỉnh ủy và lãnh đạo Ủy ban Nhân tỉnh Đồng Nai xác định đây là nhiệm vụ lớn lao, địa phương đoàn kết, chung sức thực hiện cho bằng được nhiệm vụ Trung ương giao. Người dân đồng tình, ủng hộ dự án.
Sân bay Long Thành là dự án lớn nhất tại Đồng Nai từ trước đến nay, khối lượng công việc do tỉnh đảm nhận rất lớn. Để thực hiện dự án, Nhà nước phải thu hồi hơn 5.000 ha đất tại nhiều xã của huyện Long Thành, điều chỉnh địa giới hành chính. Có gần 5.300 gia đình với hơn 15.000 nhân khẩu bị ảnh hưởng khi xây sân bay.
Dự án này đã có từ lâu, nhưng tháng 11/2018, Thủ tướng Chính phủ mới quyết định giao Đồng Nai thực hiện giải phóng mặt bằng và một số công việc khác. Chỉ khi có quyết định của Thủ tướng Chính phủ thì tỉnh mới có cơ sở pháp lý để triển khai các bước tiếp theo. Từ khi có quyết định đến nay là 20 tháng, trong thời gian này tỉnh phải cùng lúc thực hiện rất nhiều công việc, chỉ riêng chuẩn bị, hoàn thiện hồ sơ đã mất hơn 1 năm.
Xin ông cho biết, đến nay, công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư đang được thực hiện như thế nào?
Sân bay Long Thành được chia làm nhiều giai đoạn; trong đó giai đoạn 1 cần hơn 1.800 ha đất, đây là khu vực ưu tiên giải phóng mặt bằng trước. Đến nay, tỉnh đã thu hồi hơn 1.180 ha của Tổng Công ty cao su Đồng Nai. Riêng diện tích còn lại (khoảng 630 ha của trên 1.000 hộ), tỉnh đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho gần 270 hộ với số tiền trên 430 tỷ đồng. Các hộ khác, tỉnh sẽ hoàn thành chi trả tiền đền bù, hỗ trợ vào tháng 9/2020. Trong quý IV/2020, Đồng Nai bàn giao tất cả mặt bằng giai đoạn 1 (hơn 1.800 ha) cho chủ đầu tư.
Với diện tích đất còn lại (gần 3.200 ha); trong đó khoảng 750 ha là của 18 tổ chức, số còn lại do gần 4.400 gia đình quản lý, sử dụng. Đến nay, về cơ bản, tỉnh đã hoàn thành giải phóng mặt bằng tại các tổ chức, riêng hộ gia đình, dự kiến tháng 11/2020 sẽ hoàn thành việc kiểm đếm, áp giá bồi thường, hỗ trợ. Đồng Nai phấn đấu quý II/2021 sẽ bàn giao toàn bộ 3.200 ha cho chủ đầu tư sân bay.
Tháng 4/2020, Đồng Nai đã khởi công xây dựng Khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn với diện tích hơn 280 ha, có thể bố trí chỗ ở cho khoảng 28.500 người và xây dựng nhiều công trình công cộng khác. Sau 2 tháng khởi công, với tinh thần khẩn trương, làm việc 3 ca trên công trường, hiện cả 5 gói thầu tại khu tái định cư đều đã hoàn thành 50% khối lượng công việc, tháng 9 này bàn giao đất cho người dân xây dựng nhà ở.
Diện tích giải phóng mặt bằng Sân bay Long Thành rất lớn, ảnh hưởng đến hàng nghìn hộ, chính quyền Đồng Nai đã có những giải pháp gì để tạo đồng thuận trong người dân?
Thu hồi đất là công việc khó khăn nhất khi thực hiện các dự án, dân đồng lòng thì việc thu hồi đất mới thành công. Trước đây tôi từng làm Bí thư huyện Long Thành, tôi chỉ đạo các đơn vị liên quan thành lập các tổ tuyên truyền khung chính sách trong vùng dự án. Những câu hỏi của người dân được tập hợp lại, sau đó ngành chức năng trả lời và in thành những cuốn sổ nhỏ phát lại cho tất cả mọi người, ai có thắc mắc, mở sổ ra là sẽ thấy lời giải đáp. Ngoài ra, tôi và lãnh đạo huyện nhiều lần gặp gỡ các trưởng ấp, linh mục, hòa thượng, người dân để làm công tác dân vận. Người dân vùng dự án rất đồng tình với chủ trương của Nhà nước, có hàng trăm hộ viết đơn xin sớm được nhận tiền đền bù, hỗ trợ.
Đến nay, ngành chức năng Đồng Nai nhận được 10 đơn kiến nghị liên quan đến việc thu hồi đất tại Sân bay Long Thành, chính quyền đã nghiên cứu, trả lời thấu đáo tất cả những thắc mắc, người dân đồng tình, không tái khiếu nại.
Vừa qua, Đồng Nai đã cam kết với Chính phủ tháng 10/2020 bàn giao mặt bằng giai đoạn 1 và cuối quý II/2021 bàn giao toàn bộ mặt bằng sân bay cho chủ đầu tư. Thời gian để thực hiện cam kết này còn rất ít, tỉnh có giải pháp gì để hoàn thành khối lượng công việc còn lại?
Để đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, đầu năm 2019, Đồng Nai đã tăng cường 50 cán bộ từ các sở, ngành về huyện Long Thành đo đạc, kiểm đếm đất đai, tài sản. Căn cứ tình hình thực tế, đầu tháng 7 này tỉnh quyết định tăng cường thêm cho Long Thành 40 cán bộ nữa để làm công tác trên. Cán bộ được điều động đang làm rất tốt công việc được giao, đến nay đã kiểm đếm xong hàng ngàn thửa đất. Để cán bộ tăng cường vượt qua khó khăn, yên tâm làm việc, tỉnh đề ra một số chính sách hỗ trợ đặc thù. Ngoài ra, ngành chức năng tiến hành chi tiền đền bù, hỗ trợ theo nhiều đợt, ai xong hồ sơ là chi tiền ngay. Lãnh đạo tỉnh thường xuyên kiểm tra, chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn vướng mắc. Với những giải pháp nêu trên, chắc chắn Đồng Nai sẽ hoàn thành giải phóng mặt bằng như cam kết với Chính phủ.
Vừa qua, nhiều ý kiến cho rằng Đồng Nai chậm giải ngân vốn được Chính phủ giao cho dự án Sân bay Long Thành, ông lý giải ra sao về vấn đề này?
Giai đoạn 2018 - 2020, Đồng Nai được giao hơn 18.000 tỷ đồng để triển khai dự án, đến nay đã giải ngân được hơn 1.800 tỷ đồng (đạt 10%). Việc giải ngân chậm là do tháng 11/2018, Thủ tướng Chính phủ mới quyết định giao Đồng Nai triển khai giải phóng mặt bằng, xây khu tái định cư, ổn định cuộc sống người dân, sau đó tỉnh phải tiến hành rất nhiều bước làm hồ sơ thủ tục. Muốn giải ngân thì phải có hồ sơ, có khối lượng, không có cơ sở pháp lý mà giải ngân là làm sai, vi phạm pháp luật. Từ nay trở đi, việc giải ngân sẽ rất nhanh, bởi hồ sơ đã được chuẩn bị, khu tái định cư đang xây.
Để Sân bay Long Thành khởi công, đưa vào hoạt động đúng tiến độ, Đồng Nai có kiến nghị gì với các cơ quan Trung ương?
Tỉnh mong tiếp tục nhận được sự hỗ trợ, chia sẻ từ Chính phủ, Quốc hội và các Bộ, ngành Trung ương trong công tác giải phóng mặt bằng. Theo kế hoạch, năm 2021 Sân bay Long Thành sẽ khởi công, để làm được điều này thì cơ quan có thẩm quyền cần sớm phê duyệt dự án đầu tư sân bay giai đoạn 1. Quá trình triển khai, chủ đầu tư phối hợp tốt với địa phương để giải quyết những công việc liên quan.
Xin cảm ơn ông.