Tiểu hành tinh va chạm Trái Đất 66 triệu năm trước gây tuyệt chủng khủng long ngoại trừ loài chim. Ảnh: The Guardian
Theo tờ The Guardian ngày 23/10, nhóm các nhà khoa học thuộc Đại học Bang New Mexico (Mỹ) đã phân tích niên đại của một lớp đá cổ tại lưu vực San Juan, bang New Mexico, qua đó phát hiện rằng các hóa thạch khủng long trẻ nhất ở đây được hình thành chỉ khoảng 350.000 năm trước sự kiện tuyệt chủng hàng loạt. Kết quả này cho thấy khủng long vẫn đang phát triển mạnh, chứ không hề suy giảm về số lượng hay đa dạng sinh học như một số giả thuyết trước đây.
Tiến sĩ Andrew Flynn, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: “Dựa trên kết quả mới, chúng tôi có thể khẳng định rằng ít nhất tại khu vực Bắc Mỹ, khủng long không hề đi tới bờ vực tuyệt chủng trước khi thiên thạch rơi xuống”.
Công trình được công bố trên tạp chí Science, sử dụng hai phương pháp xác định niên đại khác nhau là phân tích tỷ lệ đồng vị argon trong các tinh thể khoáng chất để xác định tuổi tối đa của lớp đá, và nghiên cứu hướng sắp xếp của các hạt từ tính trong trầm tích - phản ánh sự đảo cực từ của Trái Đất vào thời điểm hình thành. Cả hai phương pháp đều cho thấy lớp đá chứa hóa thạch khủng long nằm rất gần mốc thời gian diễn ra vụ va chạm thiên thạch, được cho là nguyên nhân chính gây ra sự tuyệt chủng.
Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng phát hiện này cho thấy quần thể khủng long cuối cùng ở Bắc Mỹ vẫn rất đa dạng. “Không có bằng chứng cho thấy hệ sinh thái khủng long đang suy yếu hay có sự bất thường nào xảy ra trước thời điểm va chạm”, Giáo sư Steve Brusatte của Đại học Edinburgh, đồng tác giả nghiên cứu, nhận định. Ông cho biết ở khu vực phía bắc lục địa có nhiều loài khủng long sừng như Triceratops và khủng long mỏ vịt Edmontosaurus, trong khi ở phía nam lại xuất hiện những loài có đặc điểm khác biệt rõ rệt, như khủng long cổ dài Alamosaurus dài tới gần 30 mét và nặng hơn cả máy bay Boeing 737.
Theo nhóm nghiên cứu, sự đa dạng này cho thấy khủng long vẫn thích nghi tốt với điều kiện khí hậu thay đổi vào cuối kỷ Phấn Trắng. Sự suy giảm hóa thạch được ghi nhận trong các nghiên cứu trước đó có thể chỉ là do thiếu lớp đá lộ thiên có niên đại cận kề với thời điểm thiên thạch va chạm - chứ không phản ánh sự suy yếu thực tế của các loài.
Giáo sư Michael Benton, nhà cổ sinh vật học tại Đại học Bristol (Anh), người không tham gia nghiên cứu, đánh giá đây là “một phát hiện rất đáng quan tâm”, cung cấp bằng chứng quan trọng về sự tồn tại của các loài khủng long cuối cùng ở Bắc Mỹ. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng kết quả này chỉ phản ánh dữ liệu tại một khu vực, chưa thể đại diện cho toàn bộ Bắc Mỹ hay toàn cầu.
Dù vậy, nghiên cứu góp phần làm sáng tỏ một trong những câu hỏi lâu nay của giới khoa học, đó là liệu khủng long có đang trên đà tuyệt chủng trước khi thiên thạch rơi xuống hay không. “Cho đến nay, chúng tôi chưa thấy lý do nào khác khiến chúng biến mất ngoài vụ va chạm khủng khiếp đó”, Tiến sĩ Flynn khẳng định.