Với khả năng xử lý lượng lớn dữ liệu, tính toán nhanh chóng và hiệu quả, AI đã giúp tăng cường năng suất lao động và tạo ra những thay đổi đáng kể trong các lĩnh vực như sản xuất, dịch vụ và logistics. Từ việc tự động hóa quy trình sản xuất đến việc tối ưu hóa dịch vụ khách hàng thông qua chatbot, AI đã và đang thay đổi bộ mặt của nền kinh tế và xã hội.
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo đang được sử dụng trong nhiều lĩnh vực.
Tuy nhiên, không phải tất cả mọi người đều nhìn nhận AI một cách tích cực. Một số người lo ngại rằng sự phát triển của công nghệ này có thể dẫn đến việc mất việc làm đối với con người. Vấn đề này trở nên đặc biệt nghiêm trọng khi một số công việc truyền thống đang dần bị thay thế bởi robot và hệ thống AI tự động.
“Hiện Chat GPT 4.0 có lượng dữ liệu khoảng nghìn tỷ parameter (đơn vị đo thông tin). Về kiến thức, các hệ thống ChatGPT hoặc Google IO bây giờ đã vượt xa con người. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo tại Diễn đàn Kinh tế thế giới hồi tháng 1/2024, tới năm 2030, hơn 40% lao động sẽ bị ảnh hưởng bởi AI. Theo báo cáo mới nhất ở Mỹ (Work Trend Index Report, tháng 5/2024), 75% người đi làm đã dùng AI trong công việc; 46% mới dùng AI trong 6 tháng vừa qua; 66% lãnh đạo sẽ không tuyển những người không có năng lực về AI”, ông Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường, trường Đại học FPT cho biết.
Các chuyên gia lĩnh vực công nghệ thông tin khuyến nghị, những năng lực nhân sự cần có giai đoạn 2024 - 2030 sẽ là: Tư duy sáng tạo; tư duy dữ liệu; linh hoạt thích ứng; học tập suốt đời; lắng nghe hiệu quả; tư duy hệ thống; AI - Big Data; tư duy lãnh đạo…
“Các bạn hãy biến AI thành công cụ phục vụ cho công việc cho mình, đừng sợ nó”, ông Hoàng Nam Tiến cho biết.
Tại tọa đàm “Xu hướng lao động tương lai - Cơ hội cho ai?”, TS Trần Quang Huy, Trưởng Ban Đào tạo tại Viện Quản trị & Công nghệ FSB nhận định, câu chuyện phát triển nghề nghiệp trong xu hướng công nghệ ngày nay có nhiều khác biệt so với trước. Các doanh nghiệp đòi hỏi cao về năng lực số.
UNESCO định nghĩa, năng lực số là khả năng truy cập, quản trị, thấu hiểu, kết hợp, giao tiếp, đánh giá và sáng tạo thông tin một cách an toàn và phù hợp thông qua công nghệ số để phục vụ cho thị trường lao động phổ thông, các công việc cao cấp và khởi nghiệp kinh doanh.
“Rất nhiều doanh nghiệp hiện nay đã xây Khung năng lực số. Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng và chuẩn bị ban hành thông tư về Khung năng lực số để dành cho đào tạo học sinh, sinh viên. Bộ Thông tin và Truyền thông cũng chuẩn bị ban hành Khung năng lực số. Các doanh nghiệp và từng cá nhân không nên chờ những văn bản đó, tự chúng ta phải xác định những việc cần làm để chuẩn bị trước. Nếu không có mục tiêu nghề nghiệp rõ ràng thì sẽ thất bại”, TS Trần Quang Huy chia sẻ.
Một thông tin đáng chú ý được TS Trần Quang Huy đề cập, đó là xu hướng chuyển dịch lao động. Theo báo cáo chuyển dịch lao động đến năm 2030 ở Việt Nam, về nhu cầu lao động theo các thành phần kinh tế, đang có chuyển dịch từ khối nhà nước sang khối tư nhân và FDI. Khối tư nhân và FDI đang có nhu cầu lao động trình độ cao rất lớn. Nhu cầu về lao động theo trình độ sẽ chuyển dịch sang hướng tăng trình độ đại học và sau đại học.
Có 5 yếu tố mà các doanh nghiệp lớn mong muốn khi nhắc tới năng lực của nhân sự trình độ cao, đó là: Hiểu biết có hệ thống và bài bản về hoạt động quản trị kinh doanh (gồm cả những nội dung về tài chính, nhân sự…); khả năng tư duy logic, phân tích, tổng hợp; khả năng ngoại ngữ; khả năng sử dụng công nghệ số; khả năng thích ứng môi trường làm việc đa văn hóa.
“Các bạn trẻ đều khát khao, quan tâm lộ trình phát triển cá nhân. Đây là điều đáng quý. Trong bối cảnh công nghệ 4.0, các doanh nghiệp hiện nay đều xây dựng văn hóa doanh nghiệp theo văn hóa số, với một số đặc tính như: Lấy khách hàng làm trung tâm; đổi mới; quyết định dựa trên dữ liệu; hợp tác; văn hóa mở; tư duy số trước tiên; linh hoạt và nhạy bén. Các bạn cần thích ứng với văn hóa này”, TS Trần Quang Huy lưu ý thêm.
Chia sẻ tại Diễn đàn Cấp cao Chuyển đổi số Việt Nam - châu Á 2024 (Vietnam - Asia DX Summit 2024) về ứng dụng AI, ông Lê Hồng Quang, Phó Tổng Giám đốc thường trực MISA cho biết: “AI viết email giới thiệu sản phẩm nhanh gấp 36 lần trước đây, từ 180 phút xuống còn 5 phút. AI cũng giúp thiết kế bộ ảnh thời trang nhanh gấp 24 lần, từ 8 tiếng xuống còn 20 phút. AI cũng hỗ trợ lập trình giao diện website nhanh hơn 10 lần so với con người”.
Theo các chuyên gia về lao động, với tác động của cuộc cách mạng công nghệ 4.0, nhiều ngành nghề bị tác động dẫn tới giảm lao động nhưng cũng sẽ có những ngành nghề mới được phát triển. Điều quan trọng là người lao động phải thích ứng với những kỹ năng nghề mới.
“Đơn vị cũng đưa trợ lý ảo ứng dụng AI vào hệ thống nền tảng giúp tiết kiệm 70% thời gian và giảm thiểu sai sót nhờ tự động hoá quy trình Ứng dụng AI giúp tăng năng suất lao động và hãy sử dụng như một công cụ trong công việc” ông Lê Hồng Quang cho biết.
Theo báo cáo năm 2023 của Diễn đàn Kinh tế thế giới, những nghề bị ảnh hưởng lớn nhất trong tương lai bởi công nghệ gồm: Giáo dục (giáo viên); dịch vụ (chăm sóc khách hàng), y dược (bác sĩ, dược sĩ); tài chính (kiểm toán, kế toán); an ninh (bảo vệ, cảnh sát); chuyên gia…
10 ngành phát triển nhanh nhất thế giới gồm: Chuyên gia AI và học máy; chuyên gia phát triển bền vững; nhà phân tích kinh doanh thông minh; nhà phân tích an toàn thông tin; kỹ sư Fintech (công nghệ tài chính); các nhà phân tích và nhà khoa học dữ liệu; kỹ sư robot; kỹ sư công nghệ điện tử; người vận hành thiết bị nông nghiệp; chuyên gia chuyển đổi số.
10 ngành có tỷ lệ suy giảm nhanh nhất thế giới gồm: Giao dịch viên ngân hàng và nhân viên liên quan; dịch vụ bưu chính; nhân viên thu ngân và nhân viên bán vé; nhân viên nhập liệu; thư ký hành chính và điều hành; nhân viên ghi chép tài liệu và kiểm kê hàng tồn kho; nhân viên kế toán và tính lương; các nhà lập pháp và quan chức; nhân viên thống kê tài chính và bảo hiểm; nhân viên bán hàng tận nhà, người bán hàng rong và những người lao động liên quan.
3 cấp độ của AI:
ANI (Artificial Narrow Intelligence – Trí tuệ nhân tạo diện hẹp): Thuật toán chặt chẽ; mô phỏng các task rập khuôn của con người; dựa vào Machine Learning và Deep Learning.
AGI (Artificial General Intelligence – Trí tuệ nhân tạo tổng hợp): Làm nhiều việc một lúc; nền tảng dữ liệu lớn, thuật toán linh hoạt; chưa có cảm xúc và nhận biết cảm xúc con người.
ASI (Artificial Super Intelligence – Siêu trí tuệ nhân tạo): Có thể tự học; tự sinh dữ liệu; có khả năng làm việc và sáng tạo sản phẩm; có khả năng hiểu cảm xúc con người; nhận biết và có khả năng bày tỏ cảm xúc bằng cách mô tả cảm xúc; tự sinh thuật toán, tự lập trình để giải quyết vấn đề gặp phải; tự kiểm soát số liệu và tự sinh số liệu.