Tăng tốc đổi mới sáng tạo: Góc nhìn từ các địa phương

Nhiều góc nhìn từ địa phương về quá trình tăng tốc phát triển kinh tế thông qua khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đã được đại diện các địa phương đưa ra tại sự kiện. Các ý kiến đều đánh giá việc Bộ Chính trị ban hành và đưa vào triển khai quyết liệt Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đang tạo sức bật mới cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trên cả nước.

Cơ chế để doanh nghiệp trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo

Chia sẻ tại sự kiện, ông Võ Hoàng Khai, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Nai cho biết, trong bối cảnh cạnh tranh và yêu cầu chuyển đổi mô hình tăng trưởng, tỉnh xác định đổi mới sáng tạo là động lực then chốt để nâng cao năng suất và khả năng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu; tập trung nguồn lực vào lĩnh vực ưu tiên và đầu tư vào hạ tầng số, các trung tâm đổi mới sáng tạo, quỹ hỗ trợ khoa học công nghệ địa phương.

Với lợi thế về địa lý, cạnh Thành phố Hồ Chí Minh, có hệ thống khu công nghiệp phát triển, nguồn nhân lực hiện có, tỉnh Đồng Nai đã triển khai nhiều giải pháp thúc đẩy liên kết giữa Nhà nước – Nhà trường – Nhà khoa học – Nhà doanh nghiệp. Tỉnh đã ban hành Kế hoạch 469-KH/TU nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 57-NQ/TW và Kế hoạch 92/KH-UBND triển khai mục tiêu, nhiệm vụ về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo giai đoạn tới. Cùng với đó, tỉnh thành lập Quỹ Phát triển khoa học công nghệ để tạo nguồn lực tài chính ổn định, linh hoạt cho hoạt động nghiên cứu và đổi mới; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu khoa học công nghệ, phát triển nền tảng tích hợp và chia sẻ dữ liệu giữa các cấp, ngành trong tỉnh. Đến nay, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của tỉnh đã hình thành được 90 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, 16 doanh nghiệp khoa học công nghệ, 34 sản phẩm được thương mại hóa, 553 bài báo khoa học ứng dụng, 67 sáng kiến trong khu vực công.

Ông Võ Hoàng Khai cho biết, về hoạt động đổi mới sáng tạo của tỉnh thời gian tới, tỉnh Đồng Nai định hướng tiếp tục hoàn thiện cơ chế phân cấp, thu hút nhân tài, phát triển liên kết “4 nhà”. Tỉnh cũng đẩy nhanh xây dựng Khu Công nghệ số tập trung Long Thành và Khu Đổi mới sáng tạo; khu công nghệ cao, tạo thành tam giác phát triển của tỉnh.

Khởi nghiệp sáng tạo trở thành động lực tăng trưởng mới

Với tỉnh Quảng Ninh, bà Vũ Thị Kim Chi, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh cho biết, với 98% doanh nghiệp địa phương là doanh nghiệp nhỏ và vừa, Quảng Ninh xác định rõ, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo là phương thức quan trọng để khơi thông nguồn lực, nâng cao năng lực cạnh tranh và nuôi dưỡng tinh thần sáng tạo của thế hệ trẻ. Khởi nghiệp sáng tạo là một trong các động lực tăng trưởng mới, gắn với chuyển đổi số toàn diện, phát triển kinh tế tri thức, đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng xanh, bền vững; phát huy sức mạnh của doanh nghiệp, viện trường, cộng đồng và thế hệ trẻ.

Tỉnh tập trung vào cải cách thủ tục hành chính, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, tạo môi trường cạnh tranh minh bạch. Nhiều công cụ chính sách đã phát huy hiệu quả như Nghị quyết 148/2018 về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Quyết định 1919/QĐ-UBND về phát triển khởi nghiệp sáng tạo; đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp.

Hiện nay, hạ tầng đổi mới sáng tạo của tỉnh gồm Trung tâm Đổi mới sáng tạo tại Đại học Hạ Long, Trung tâm Ứng dụng Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo và Hỗ trợ chuyển đổi số, cùng hệ thống không gian làm việc chung. Hoạt động truyền cảm hứng và kết nối hệ sinh thái tại Quảng Ninh thời gian qua cũng diễn ra sôi nổi với mạng lưới câu lạc bộ gần 500 hội viên, 162 ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo của thanh niên, 80 dự án sinh viên Đại học Hạ Long, các hội thi sáng tạo kỹ thuật và thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng.

Nhiều câu chuyện thành công từ các hoạt động trên cũng được ghi nhận như Travel QN – bản đồ số du lịch thông minh, các sản phẩm OCOP ứng dụng đổi mới công nghệ, truy xuất nguồn gốc, nâng cao chất lượng sản phẩm.

Bà Vũ Thị Kim Chi chia sẻ, giai đoạn tới, Quảng Ninh định hướng xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo cấp vùng Đông Bắc, thúc đẩy mô hình sandbox trong du lịch thông minh, đô thị thông minh, kinh tế biển; hình thành Quỹ đầu tư mạo hiểm địa phương, phát triển nguồn nhân lực, mở rộng hợp tác quốc tế và thúc đẩy kinh tế xanh.

Hướng tới trung tâm đổi mới sáng tạo xanh của Việt Nam

Lâm Đồng đang định vị tầm nhìn trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo xanh. Đây là chia sẻ của bà Phạm Thị Nhâm, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lâm Đồng tại Hội thảo. Bà Phạm Thị Nhâm cho biết, với lợi thế sau sáp nhập gồm quy mô 24.000 km², 3,4 triệu dân trải dài trên ba vùng cao nguyên – duyên hải – trung du, tỉnh đang định vị tầm nhìn trở thành “trung tâm đổi mới sáng tạo xanh”, dựa trên ba vùng động lực.

Về khởi nghiệp sáng tạo, ngay từ giai đoạn 2018–2020, tỉnh đã hình thành nhóm khởi nghiệp tại một số trường đại học. Năm 2018, tỉnh bắt đầu tổ chức TechFest Lâm Đồng, mở ra tư duy đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao.

Giai đoạn 2021–2025, hệ sinh thái được mở rộng với 3 trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, 1 vườn ươm, 2 không gian coworking, nền tảng TechFest online và không gian thử nghiệm hoàn thiện sản phẩm.

Bà Phạm Thị Nhâm đánh giá, Lâm Đồng đang chuyển đổi mô hình tăng trưởng sang kinh tế tri thức với tập trung vào nông nghiệp công nghệ cao – sinh học, du lịch thông minh, công nghiệp xanh – tái tạo, ứng dụng IoT, AI, blockchain, công nghệ sinh học…

Hiện tỉnh có 17 doanh nghiệp công nghệ cao; 14 doanh nghiệp khoa học công nghệ, 136 doanh nghiệp khởi nghiệp.

Trong giai đoạn 2026–2030, tỉnh sẽ xây dựng 3 trung tâm đổi mới sáng tạo vùng (Đà Lạt; Bảo Lộc – Gia Nghĩa; Phan Thiết), phát triển quỹ đầu tư mạo hiểm, mô hình sandbox, sàn giao dịch công nghệ và hệ sinh thái mở liên vùng; hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo xanh của Việt Nam vào năm 2030.

Trong khuôn khổ Hội thảo, Lễ vinh danh doanh nhân khoa học công nghệ, doanh nhân khởi nghiệp sáng tạo tiêu biểu và sản phẩm/dự án tác động nổi bật tại các địa phương đã diễn ra. 31 doanh nhân, 15 sản phẩm tiêu biểu ở các địa phương đã được trao Bằng khen của Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ).

Đại diện các cá nhân được vinh danh, Nhà sáng chế Nguyễn Văn Khỏe, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Công nghệ Mosla, Công ty Cổ phần công nghệ nhiệt Mặt trời bày tỏ vui mừng khi những nỗ lực nghiên cứu và triển khai công nghệ được ghi nhận, đồng thời cho rằng đây là động lực để các doanh nghiệp tiếp tục đầu tư mạnh mẽ hơn cho đổi mới sáng tạo.

Với 3 bằng sáng chế về thiết bị thu nhiệt mặt trời; thiết bị Mosla bắt muỗi, bọ gậy; hệ thống sấy thực phẩm tươi, Nhà sáng chế Nguyễn Văn Khỏe cho rằng, trong bối cảnh đổi mới sáng tạo trở thành động lực tăng trưởng quan trọng, các startup và doanh nghiệp khoa học công nghệ cần kiên trì theo đuổi ý tưởng, dám thử nghiệm, dám chấp nhận rủi ro và chủ động nắm bắt các chính sách hỗ trợ.

“Mỗi sản phẩm mới, mỗi mô hình khởi nghiệp thành công không chỉ mang lại giá trị kinh tế, mà còn góp phần khẳng định năng lực sáng tạo của người Việt, đóng góp thiết thực cho sự phát triển của địa phương và đất nước”, ông Nguyễn Văn Khỏe chia sẻ.