Nhà máy điện hạt nhân Tomari. Ảnh: Công ty Điện lực Hokkaido
Kế hoạch tái khởi động một lò phản ứng tại nhà máy điện hạt nhân Tomari của Công ty Điện lực Hokkaido đang mở ra triển vọng mới cho khu vực phía Bắc Nhật Bản trong cuộc cạnh tranh thu hút các ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều điện, đặc biệt là ngành sản xuất chip và trung tâm dữ liệu.
Giống như đảo Kyushu ở phía Nam, nơi đã tận dụng lợi thế điện giá rẻ để thu hút các tập đoàn bán dẫn và công nghệ, Hokkaido được kỳ vọng sẽ hưởng lợi từ chi phí năng lượng thấp hơn và nguồn cung ổn định hơn khi điện hạt nhân quay trở lại.
Sau thảm họa hạt nhân Fukushima năm 2011, toàn bộ các lò phản ứng hạt nhân tại Nhật Bản bị đóng cửa. Đến nay, năm trong số các công ty điện lực lớn của nước này đã tái khởi động các lò phản ứng, chỉ riêng công ty Điện lực Tokyo và Hokkaido vẫn chưa vận hành lại bất kỳ lò phản ứng nào.
Việc phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch khiến chi phí điện tại Hokkaido hiện ở mức cao nhất cả nước. Giá điện trung bình cho hộ gia đình trong tháng này tại khu vực do Công ty Điện lực Hokkaido cung cấp lên tới 9.376 yen, cao hơn đáng kể so với Công ty Điện lực Tokyo ở mức 8.634 yen. Trong khi đó, các khu vực đã tái khởi động điện hạt nhân sớm hơn như Kyushu và Kansai đang hưởng mức giá thấp nhất, lần lượt là 7.466 yen và 7.791 yen.
Theo Công ty Điện lực Hokkaido, sau khi tái khởi động tổ máy số 3 tại nhà máy Tomari, công ty dự kiến giảm khoảng 11% giá điện cho hộ gia đình và trung bình 7% cho khách hàng doanh nghiệp. Đây sẽ là mức giảm mạnh nhất từng được ghi nhận sau một đợt tái khởi động lò phản ứng hạt nhân tại Nhật Bản.
Chủ tịch Công ty Điện lực Hokkaido, ông Susumu Saito, cho biết điện hạt nhân hiện có chi phí thấp hơn từ 7 đến 8 yen mỗi kilowatt giờ so với điện sản xuất từ nhiên liệu hóa thạch. Nhờ giảm chi phí mua than đá và khí đốt tự nhiên, công ty dự kiến có thể tiết kiệm thêm khoảng 50 tỷ yen mỗi năm.
Điện giá rẻ được xem là yếu tố then chốt trong việc thu hút đầu tư công nghiệp. Kyushu là minh chứng rõ nét khi toàn bộ các lò phản ứng hạt nhân trong khu vực đã hoạt động trở lại, đồng thời điện mặt trời cũng phát triển mạnh nhờ thời gian nắng dài. Trong năm tài khóa 2024, các nguồn điện không phát thải carbon chiếm 56% cơ cấu sản xuất điện của Kyushu.
Nhờ nguồn điện ổn định và chi phí thấp, Tập đoàn sản xuất bán dẫn TSMC đã xây dựng các nhà máy tại Kyushu, kéo theo sự phát triển của nhiều trung tâm dữ liệu. Nhu cầu điện tại khu vực này, từng được dự báo sẽ suy giảm, nay được dự báo tăng 4% trong giai đoạn 10 năm đến năm tài khóa 2034.
Hokkaido được đánh giá có nhiều lợi thế tương tự. Khí hậu mát mẻ giúp giảm chi phí làm mát cho các nhà máy bán dẫn và trung tâm dữ liệu. Quỹ đất dồi dào và gió mạnh dọc bờ biển tạo điều kiện phát triển năng lượng tái tạo.
Nhà sản xuất chip Nhật Bản Rapidus đã xây dựng một nhà máy tại thành phố Chitose, Hokkaido, và dự kiến hoàn thành nhà máy thứ hai vào năm tài khóa 2027. Tập đoàn SoftBank cũng đang xây dựng một trung tâm dữ liệu tại Tomakomai, trong khi khu vực cảng Ishikari Bay gần Sapporo chứng kiến làn sóng đầu tư mạnh vào hạ tầng dữ liệu.
Công ty Điện lực Hokkaido đặt mục tiêu tái khởi động cả ba tổ máy tại nhà máy Tomari. Theo ông Saito, nếu toàn bộ các lò phản ứng đi vào hoạt động, công ty sẽ xem xét tiếp tục cắt giảm giá điện để tiệm cận mặt bằng chung của cả nước.
Ngoài yếu tố chi phí, việc tái khởi động điện hạt nhân còn giúp củng cố an ninh năng lượng. Theo dự báo, đến năm tài khóa 2030, cơ cấu sản xuất điện của Công ty Điện lực Hokkaido sẽ gồm gần 40% điện hạt nhân, gần 40% điện từ nhiên liệu hóa thạch và hơn 20% năng lượng tái tạo.
Điều này cũng giúp giảm phụ thuộc vào các nhà máy nhiệt điện than như Tomato-Atsuma, từng gây ra tình trạng mất điện diện rộng tại Hokkaido sau trận động đất năm 2018.