Người dân dập các đám cháy trên xe ô tô sau vụ tấn công bằng rocket từ Dải Gaza tại Ashkelon, Israel, ngày 7/10/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Tài liệu dài khoảng 40 trang, được chính quyền Israel đặt mật danh là “Bức tường Jericho”, đã phác thảo từng điểm một rất chính xác về kế hoạch tấn công khiến 1.200 người Israel thiệt mạng.
Tài liệu nói trên không ấn định ngày tấn công, nhưng mô tả một cuộc tấn công chi tiết. Hamas đã làm theo kế hoạch chi tiết trên với độ chính xác đáng kinh ngạc. Theo tài liệu, Hamas sẽ phóng một loạt rocket ngay khi bắt đầu cuộc tấn công, sẽ điều khiển máy bay không người lái để phá hủy camera an ninh và súng máy tự động dọc biên giới. Tiếp đó, các tay súng tràn vào Israel bằng dù lượn, xe máy và đi bộ. Tất cả diễn biến này đều đã xảy ra vào ngày 7/10.
Kế hoạch cũng trình bày các chi tiết về vị trí và quy mô của lực lượng quân sự Israel, các trung tâm liên lạc và các thông tin nhạy cảm khác, đặt ra câu hỏi về cách Hamas thu thập thông tin tình báo và liệu có rò rỉ bên trong cơ sở an ninh Israel hay không.
Tài liệu này được lưu hành rộng rãi trong giới lãnh đạo quân sự và tình báo Israel, nhưng các chuyên gia xác định rằng một cuộc tấn công có quy mô và tham vọng như vậy nằm ngoài khả năng của Hamas. Không rõ liệu Thủ tướng Benjamin Netanyahu hay các nhà lãnh đạo chính trị hàng đầu khác đã xem tài liệu này hay chưa.
Năm 2022, ngay sau khi có được tài liệu này, các quan chức trong sư đoàn Gaza của quân đội Israel, đơn vị chịu trách nhiệm bảo vệ biên giới với Gaza, nói rằng ý định của Hamas là không rõ ràng. Một đánh giá quân sự nhận định: “Vẫn chưa thể xác định liệu kế hoạch đã được chấp nhận hoàn toàn hay chưa và nó sẽ được thể hiện như thế nào”.
Sau đó, vào ngày 6/7/2023, chỉ ba tháng trước các cuộc tấn công của Hamas, một nhà phân tích kỳ cựu của Đơn vị 8200 (cơ quan tình báo tín hiệu của Israel), cảnh báo rằng Hamas đã tiến hành một cuộc tập trận cường độ cao kéo dài cả ngày, có vẻ giống với những gì đã nêu trong kế hoạch chi tiết.
Khóa huấn luyện bao gồm một cuộc bắn hạ máy bay Israel và chiếm giữ một hợp tác xã, một căn cứ huấn luyện quân sự, giết chết tất cả các học viên. Trong cuộc tập trận, các tay súng Hamas đã sử dụng cụm từ tương tự trong Kinh Qur'an xuất hiện ở đầu kế hoạch “Bức tường Jericho”.
Nhà phân tích này cảnh báo rằng cuộc tập trận bám sát kế hoạch “Bức tường Jericho” và Hamas đang xây dựng năng lực để thực hiện kế hoạch này.
Đại tá ở sư đoàn Gaza hoan nghênh phân tích này nhưng cho biết cuộc tập trận là một phần của một kịch bản hoàn toàn tưởng tượng, không phải là dấu hiệu cho thấy khả năng thực hiện nó của Hamas. “Tóm lại, chúng ta hãy kiên nhẫn chờ đợi”, đại tá này viết.
Việc trao đổi qua lại vẫn tiếp tục khi một số đồng nghiệp ủng hộ kết luận ban đầu của nhà phân tích trên. Sau đó, nhà phân tích này đã nhắc tới bài học từ cuộc chiến tranh năm 1973, khi quân đội Syria và Ai Cập áp đảo hệ thống phòng thủ của Israel. Lực lượng Israel đã tập hợp lại và đẩy lùi cuộc tấn công, nhưng thất bại về mặt tình báo trong cuộc chiến này từ lâu đã trở thành bài học cho các quan chức an ninh Israel.
Nhà phân tích này viết cho đồng nghiệp của mình: “Chúng ta đã trải qua trải nghiệm tương tự cách đây 50 năm ở mặt trận phía Nam liên quan đến một kịch bản tưởng chừng như tưởng tượng và lịch sử có thể lặp lại nếu chúng ta không cẩn thận”.
Mặc dù có điềm báo nhưng không có bức thư điện tử nào dự báo rằng chiến tranh sắp xảy ra. Nhà phân tích này cũng không phản bác quan điểm thông thường của các quan chức tình báo Israel rằng Yahya Sinwar, lãnh đạo Hamas, không quan tâm đến chiến tranh với Israel. Nhưng bà đã đánh giá đúng rằng năng lực của Hamas đã được cải thiện đáng kể.
Xe ô tô bị cháy ở Ashkelon, Israel, sau vụ tấn công bằng rocket từ Dải Gaza, ngày 7/10/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Các quan chức thừa nhận rằng, nếu quân đội Israel thực hiện nghiêm túc những cảnh báo này và chuyển lực lượng tiếp viện đáng kể về phía Nam, nơi Hamas tấn công, thì Israel có thể đã giảm bớt các cuộc tấn công hoặc thậm chí có thể ngăn chặn.
Thay vào đó, quân đội Israel đã không chuẩn bị trước khi những tay súng Hamas tràn ra khỏi Dải Gaza. Đó là ngày nhiều người chết nhất trong lịch sử Israel.
Các quan chức an ninh Israel đã thừa nhận rằng họ đã thất bại trong bảo vệ đất nước và chính phủ sẽ thành lập một ủy ban để nghiên cứu các sự kiện dẫn đến các cuộc tấn công. Tài liệu “Bức tường Jericho” cho thấy hàng loạt sai lầm kéo dài nhiều năm. Các quan chức Israel coi đây là thất bại tồi tệ nhất của tình báo Israel kể từ cuộc tấn công bất ngờ dẫn tới cuộc chiến tranh Arab - Israel năm 1973.
Cốt lõi của tất cả những điều này là tin rằng Hamas thiếu khả năng tấn công và sẽ không dám làm như vậy. Các quan chức Israel cho biết, niềm tin đó đã ăn sâu vào chính phủ Israel đến mức họ phớt lờ những bằng chứng ngày càng tăng.
Quân đội Israel và Cơ quan An ninh Israel, cơ quan chịu trách nhiệm chống khủng bố ở Gaza, từ chối bình luận.
Các quan chức Israel không cho biết làm thế nào họ có được tài liệu “Bức tường Jericho”, nhưng tài liệu này nằm trong số nhiều phiên bản của kế hoạch tấn công được thu thập trong nhiều năm. Ví dụ, một bản ghi nhớ của Bộ Quốc phòng Israel năm 2016 có nội dung: “Hamas có ý định chuyển cuộc đối đầu tiếp theo sang lãnh thổ Israel. Một cuộc tấn công như vậy rất có thể sẽ liên quan đến việc bắt giữ con tin và chiếm đóng một cộng đồng Israel (và thậm chí có thể là một số cộng đồng)”.
Tài liệu có tên “Bức tường Jericho”, được đặt tên theo các công sự cổ xưa ở Bờ Tây ngày nay, thậm chí còn rõ ràng hơn. Tài liệu đã trình bày chi tiết các cuộc tấn công bằng rocket nhằm đánh lạc hướng binh lính Israel và khiến họ vội vã vào hầm trú ẩn, đồng thời sử dụng máy bay không người lái để vô hiệu hóa các biện pháp an ninh phức tạp dọc theo hàng rào biên giới ngăn cách Israel và Gaza.
Các tay súng Hamas sau đó sẽ vượt qua 60 điểm dọc bức tường, xông qua biên giới vào Israel. Tài liệu bắt đầu bằng một câu trích dẫn trong Kinh Qur'an: “Hãy làm họ ngạc nhiên khi bước qua cánh cổng. Nếu làm được điều đó, chắc chắn sẽ thắng thế”.
Cụm từ tương tự đã được Hamas sử dụng rộng rãi trong các video và tuyên bố kể từ ngày 7/10.
Một trong những mục tiêu quan trọng nhất được nêu trong tài liệu là tấn công căn cứ quân sự của Israel ở Re'im, nơi đóng quân của sư đoàn Gaza chịu trách nhiệm bảo vệ khu vực. Các căn cứ khác nằm dưới quyền chỉ huy của sư đoàn cũng được liệt kê.
Hamas đã thực hiện mục tiêu đó vào ngày 7/10, tấn công Re'im và áp đảo các các khu vực của căn cứ này.
Khói bốc lên từ Dải Gaza sau các cuộc không kích của Israel, ngày 7/10/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Các quan chức Israel cho biết, sự táo bạo của kế hoạch tấn công khiến người ta dễ dàng đánh giá thấp. Tất cả quân đội trên thế giới đều viết ra những kế hoạch mà họ không bao giờ sử dụng. Các quan chức Israel đánh giá rằng, ngay cả khi Hamas tràn vào, họ chỉ có thể tập hợp một lực lượng vài chục người chứ không phải hàng trăm người cùng tấn công.
Israel cũng đã hiểu sai hành động của Hamas. Nhóm đã đàm phán để xin giấy phép cho phép người Palestine làm việc ở Israel. Đây là điều mà các quan chức Israel coi là dấu hiệu cho thấy Hamas không muốn xảy ra chiến tranh.
Nhưng Hamas đã soạn thảo các kế hoạch tấn công trong nhiều năm và các quan chức Israel đã nắm được những kế hoạch trước đó của Hamas.
Vào tháng 9/2016, Văn phòng Bộ trưởng Quốc phòng Israel đã biên soạn một bản ghi nhớ tối mật dựa trên kế hoạch tấn công của Hamas. Bản ghi nhớ có chữ ký của Bộ trưởng Quốc phòng Israel vào thời điểm đó là Avigdor Lieberman, nói rằng một cuộc tấn công và bắt giữ con tin sẽ dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng đến ý thức và tinh thần của người dân Israel.
Theo bản ghi nhớ, Hamas đã mua vũ khí tinh vi, thiết bị gây nhiễu GPS và máy bay không người lái. Hamas đã tăng lực lượng chiến đấu lên 27.000 người. Nhóm này đã bổ sung thêm 6.000 người trong thời gian hai năm. Bản ghi nhớ xác định Hamas đã hy vọng đạt được 40.000 người vào năm 2020.
Năm ngoái, sau khi Israel có được tài liệu “Bức tường Jericho”, sư đoàn quân sự ở Gaza đã soạn thảo đánh giá tình báo riêng về kế hoạch tấn công mới nhất này.
Các nhà phân tích viết trong bản đánh giá rằng Hamas đã quyết định lên kế hoạch cho một cuộc đột kích mới, chưa từng có về quy mô, rằng Hamas có ý định thực hiện một hoạt động đánh lừa, sau đó là một cuộc điều động quy mô lớn với mục đích áp đảo sư đoàn.
Nhưng sư đoàn Gaza gọi kế hoạch này là một “la bàn”. Nói cách khác, sư đoàn này xác định rằng Hamas biết mình muốn đi đâu nhưng vẫn chưa đến đó.