Năm học 2025 - 2026 có ý nghĩa đặc biệt khi được đặt trong bối cảnh Tổng bí thư Tô Lâm vừa ký ban hành Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Nghị quyết này không chỉ là văn bản chiến lược, mà còn là định hướng lớn, có tầm vóc quốc gia, đặt ra những mục tiêu dài hạn, mang tính đột phá đối với sự phát triển của nền giáo dục Việt Nam.
Ảnh minh họa: Đinh Hương - TTXVN
Tầm quan trọng của Nghị quyết 71 được thể hiện trước hết ở quy mô và chiều sâu của những chủ trương giáo dục lớn. Đây không chỉ là những điều chỉnh nhỏ lẻ, mà là bước chuyển đổi căn bản về định hướng, tầm nhìn, phương pháp giáo dục và cả cách thức tổ chức. Nghị quyết đề cập tới việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, đổi mới chương trình, thống nhất bộ sách giáo khoa, tăng cường trải nghiệm học tập, ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi số... Tất cả những nội dung này đều nhằm hiện thực hóa mục tiêu dài hạn: nâng tầm nền giáo dục Việt Nam.
Điểm nhấn của Nghị quyết 71 nằm ở sự đúng đắn, khoa học và định hướng tương lai. Nghị quyết này không chỉ nhấn mạnh kiến thức mà còn chú trọng phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học, hòa hợp giữa tri thức, kỹ năng và đạo đức. Nghị quyết đặt ra những mốc thời gian cụ thể để triển khai, vừa tạo tính khả thi, vừa duy trì tính quyết liệt trong thực hiện, từ đó tạo ra con đường mới cho ngành giáo dục vươn mình ngay từ năm học mới này.
Một đặc điểm nổi bật khác là Nghị quyết không chỉ đề ra các mục tiêu trừu tượng, mà đi kèm các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, đột phá. Điều này giúp từng bước tạo ra hệ sinh thái giáo dục thống nhất, đảm bảo chất lượng và công bằng, đồng thời thích ứng với xu hướng hội nhập, vươn tầm quốc tế.
Đáng lưu ý, Nghị quyết còn chỉ đạo bố trí đủ nguồn lực để thực hiện ngay một số nội dung từ năm học 2025 -2026. Theo những gì Nghị quyết 71 đặt ra, có thể thấy ngay rằng trong năm học 2025 - 2026, một số nội dung trong Nghị quyết sẽ có các tác động trực tiếp và rõ rệt.
Về phía giáo viên, Nghị quyết 71 tạo động lực tinh thần mạnh mẽ cho những người mang sứ mệnh “trồng người” cao cả khi đưa ra một giải pháp là có chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội cho đội ngũ nhà giáo. Cụ thể, nâng phụ cấp ưu đãi nghề tối thiểu 70% cho giáo viên mầm non, phổ thông; tối thiểu 30% cho nhân viên; 100% cho giáo viên ở vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số.
Nghị quyết được ban hành đúng thời điểm trước lễ khai giảng, trở thành “cú hích niềm tin”. Giáo viên, nhất là những người ở khu vực đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, sẽ bước lên bục giảng trong năm học mới với tâm thế khác. Họ biết rằng những vất vả, bất cập lâu nay đang được Đảng và Nhà nước nhìn nhận và có lộ trình tháo gỡ.
Điều này có giá trị không kém chính sách vật chất vì Nghị quyết làm cho đội ngũ thầy cô cảm thấy tiếng nói và những điều trăn trở của mình thực sự đã được lắng nghe. Một số chế độ phụ cấp ưu đãi cho giáo viên có thể bắt đầu áp dụng ngay từ năm học này, đặc biệt ở vùng khó khăn. Đây sẽ là tín hiệu rõ ràng, giúp giáo viên yên tâm gắn bó với nghề. Một đồng phụ cấp tăng thêm không chỉ giải quyết đời sống, mà còn khẳng định sự trân trọng dành cho nghề dạy học.
Về phía học sinh, các em sẽ được hưởng lợi từ chính sách hỗ trợ học tập. Cụ thể, Nghị quyết 71 chỉ đạo về việc mở rộng các chính sách hỗ trợ tài chính, tín dụng ưu đãi cho người học, không để học sinh, sinh viên nào bỏ học vì điều kiện tài chính; thành lập Quỹ học bổng quốc gia và phát huy hiệu quả các quỹ khuyến tài, khuyến học khác từ nguồn ngân sách nhà nước và các nguồn hợp pháp khác để khuyến khích học tập và phát triển sự nghiệp giáo dục. Ngay trong năm học 2025 - 2026, các nội dung này có thể được triển khai rộng rãi.
Trao học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn, vượt khó học giỏi. Ảnh: Hồng Nhung - TTXVN
Trong thực tế, ngành giáo dục và xã hội đã có nhiều quỹ hỗ trợ các học sinh nghèo vượt khó, nhưng với chủ trương thành lập Quỹ học bổng quốc gia, những hỗ trợ này sẽ có quy mô khác hẳn. Không đơn thuần là một khoản hỗ trợ tài chính, quỹ này mang thông điệp mạnh mẽ: giáo dục Việt Nam phải thực sự công bằng, nhân văn, đồng thời khuyến khích hiếu học và nuôi dưỡng nhân tài. Khi một quỹ cấp quốc gia được thành lập, chúng ta có thể chấm dứt tình trạng manh mún, phân tán của hàng loạt quỹ học bổng nhỏ lẻ hiện nay, để có một cơ chế tập trung, minh bạch, đủ uy tín. Như nhận định của một chuyên gia, thành lập Quỹ học bổng quốc gia là bước tiến tư duy khi sẽ gom toàn bộ nguồn học bổng, hỗ trợ học sinh, sinh viên vào một cơ chế độc lập, minh bạch, tách hẳn khỏi học phí.
Quan trọng hơn, quỹ này chính là bệ đỡ an sinh giúp học sinh nghèo, vùng sâu, vùng xa không bị bỏ lại phía sau; đồng thời cũng là bệ phóng khuyến tài cho những học sinh, sinh viên xuất sắc trong các lĩnh vực then chốt như công nghệ, ngoại ngữ, trí tuệ nhân tạo.
Một chủ trương đáng chú ý nữa là tiến tới thống nhất một bộ sách giáo khoa, phấn đấu miễn phí sách giáo khoa tới năm 2030. Dù đây là chủ trương dài hạn, nhưng ngay lập tức sẽ tạo ra tác động tinh thần lớn đến cả giáo viên, học sinh và phụ huynh. Trong quá trình thực hiện chủ trương “một chương trình, nhiều sách giáo khoa” suốt 5 năm qua, vẫn còn nhiều vấn đề chưa thống nhất và đã có những ý kiến bức xúc từ phụ huynh học sinh. Nếu có thể thực hiện sớm được chủ trương mới về một bộ sách giáo khoa, những bất cập của việc có nhiều bộ sách giáo khoa sẽ được giải quyết, có lợi cho các lứa học sinh trong tương lai.
Đúng như một phần tên gọi, Nghị quyết 71 ra đời là một đột phá, một “cú hích” trước thềm năm học 2025 –2026, tạo động lực cho học sinh, truyền lửa cho giáo viên và khiến xã hội hi vọng vào một con đường mới, mở ra tương lai chưa từng có cho nền giáo dục Việt Nam.