Trẻ cần được đảm bảo bổ sung các vi chất cần thiết để phát triển toàn diện. Ảnh: TN
TS.BS Dương Bá Trực, Nguyên Trưởng khoa Huyết học lâm sàng (Bệnh viện Nhi Trung ương) cho biết: Trẻ càng nhỏ, tỷ lệ thiếu máu dinh dưỡng càng cao. Tình trạng trẻ thiếu máu dinh dưỡng gặp nhiều nhất ở độ tuổi từ mới sinh đến 5 tuổi. Ở độ tuổi này, trẻ dễ gặp các vấn đề nhiễm trùng; khi bị nhiễm trùng, virus, vi khuẩn sẽ tận rút sắt, kẽm để làm nguyên liệu sinh sôi và phát triển, nếu không bổ sung đầy đủ trẻ có nguy cơ thiếu các chất này dẫn tới thiếu máu. Bên cạnh đó, ở độ tuổi này, trẻ cũng thường gặp tình trạng biếng ăn, đây cũng là nguyên nhân dễ thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ đặc biệt là kẽm và sắt.
Theo BS. Dương Bá Trực, cha mẹ rất khó phát hiện trẻ thiếu các vi chất dinh dưỡng trong quá trình nuôi con. Khi có những biểu hiện, thì tình trạng thiếu vi chất đã diễn ra trong thời gian dài. Việc thiếu máu nhẹ không ảnh hưởng đến đời sống quá nhiều nhưng nếu thiếu máu kéo dài sẽ khiến trẻ chậm phát triển thể lực do không đủ cung cấp oxy cho cơ thể. Não nếu không được cung cấp đủ oxy sẽ khiến trẻ mệt mỏi khi học, giảm trí nhớ, giảm trí thông minh; khi lớn lên, khả năng tư duy không thể bằng những trẻ không gặp tình trạng thiếu máu. Tình trạng thiếu máu dinh dưỡng là hậu quả của trẻ đã thiếu vi chất dinh dưỡng đặc biệt là sắt, kẽm dài ngày.
Bác sĩ cũng hướng dẫn, một số dấu hiệu nhận biết trẻ đang thiếu máu dinh dưỡng như:
- Dấu hiệu trên da và niêm mạc: Trể có biểu hiện da xanh, lòng bàn tay nhợt, niêm mạc nhợt…
- Dấu hiệu thiếu oxy: Trẻ lừ đừ, kém tập trung khi làm việc hoặc học tập, kém vận động, mệt mỏi, nhịp tim nhanh, thở nông, khó thở khi gắng sức...
- Dấu hiệu thiếu dinh dưỡng: Trẻ biếng ăn, đứng cân hay sụt cân, môi khô, lưỡi láng, mất gai, móng biến dạng- dẹt, có khía, tóc khô dễ rụng, dễ gãy... Trẻ dưới 2 tuổi chậm biết ngồi, biết đi, chậm tăng trưởng cân nặng chiều cao...
- Dấu hiệu về đề kháng: Trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, mắc các bệnh lý hô hấp do sức đề kháng kém.
Để phòng, chống tình trạng thiếu máu dinh dưỡng ở trẻ, bác sĩ khuyến nghị, cha mẹ cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng của trẻ. Đặc biệt, ở giai đoạn trẻ ăn dặm, cần được ăn đủ dinh dưỡng, đủ sắt, kẽm, protein, vitamin, tinh bột... Trong đó, cha mẹ có thể lựa chọn các loại thực phẩm giàu sắt, kẽm như các loại thực phẩm có nguồn gốc động vật như: Thịt bò, thịt lợn, gan, các loại hải sản cua ghẹ, hàu... và các loại rau có lá xanh đậm như: Cải xoăn, bông cải xanh, rau bina...
Bác sĩ cũng khuyến cáo, trong 1 năm đầu đời, trẻ nên được xét nghiệm máu ít nhất 2 lần để phát hiện sớm những nguy cơ tiềm ẩn như thiếu máu dinh dưỡng.
Báo cáo tại Hội nghị công bố kết quả Tổng điều tra dinh dưỡng toàn quốc 2019 - 2020 cho thấy, ở nhóm trẻ dưới 5 tuổi có đến 60% trẻ thiếu kẽm cứ 3 trẻ có 1 trẻ thiếu sắt, thiếu sắt thường đi đôi với thiếu kẽm và ngược lại. Việc thiếu các vi chất điển hình cho quá trình tạo máu nên dẫn đến tình trạng thiếu máu dinh dưỡng ở trẻ em vẫn ở mức cao đáng quan tâm.
Theo khuyến cáo về “Thiếu máu dinh dưỡng trẻ em” của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trẻ cần được bổ sung dự phòng kẽm và sắt cho nhu cầu hàng ngày với tỷ lệ cân bằng 1:1 để tránh việc thiếu hụt sắt kẽm kéo dài ảnh hưởng đến tốc độ phát triển của trẻ và phòng ngừa nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt (thiếu máu dinh dưỡng).