Xác lập khung pháp lý rõ ràng cho công tác xã hội trong cơ sở khám, chữa bệnh

Khẳng định vai trò quan trọng trong hỗ trợ người bệnh và thân nhân

Bộ Y tế cho biết, trong những năm qua, công tác xã hội trong ngành y tế đã từng bước được hình thành, phát triển và ngày càng khẳng định được vai trò quan trọng trong hỗ trợ người bệnh và thân nhân của họ trong suốt quá trình khám, chữa bệnh. Từ việc tư vấn, hỗ trợ tâm lý, truyền thông giáo dục sức khỏe, kết nối nguồn lực xã hội… công tác xã hội đã góp phần tích cực trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và sự hài lòng của người bệnh.

Chính phủ và Bộ Y tế rất quan tâm đến lĩnh vực công tác xã hội trong y tế. Hội Công tác xã hội ngành y tế Việt Nam vừa được thành lập là hiện thực hóa chủ trương đó. 

Bộ Y tế đánh giá và ghi nhận, công tác xã hội trong y tế không chỉ dừng lại ở những nghĩa cử thiện nguyện hay sự hỗ trợ tài chính tức thời. Đó là một nghề, một khoa học, một chuyên môn mang tính nhân văn sâu sắc, góp phần hoàn thiện bức tranh toàn diện của hệ thống y tế hiện đại.

Nếu y học điều trị và dự phòng chăm lo cho thể chất, thì công tác xã hội chính là “mạch nguồn nhân ái” nuôi dưỡng tinh thần, là “nhịp cầu” kết nối trái tim – trí tuệ – cộng đồng. Chính công tác xã hội đã giúp người bệnh và gia đình không đơn độc trên hành trình chống chọi với bệnh tật, mà được sẻ chia, đồng hành, tiếp thêm sức mạnh để vượt qua khó khăn. Nói cách khác, công tác xã hội đã làm cho nền y học không chỉ là chữa bệnh, mà còn là chữa lành cả thể xác lẫn tâm hồn”.

Tuy nhiên, Bộ Y tế cũng cho rằng, bên cạnh những thành tựu đạt được, thực tiễn triển khai tại các cơ sở y tế cho thấy còn nhiều khó khăn, bất cập: Đó là sự thiếu đồng đều về nhân lực và chất lượng dịch vụ giữa các cấp chuyên môn; là việc chưa có cơ chế tài chính bền vững để bảo đảm duy trì và phát triển hoạt động; là hành lang pháp lý còn cần tiếp tục hoàn thiện để nghề công tác xã hội được khẳng định rõ vị thế; là sự phối hợp giữa y tế, giáo dục, lao động - xã hội và các tổ chức đoàn thể, xã hội dân sự vẫn chưa thật sự chặt chẽ, đồng bộ. Đặc biệt, trong bối cảnh yêu cầu của người bệnh và xã hội ngày càng cao, công tác xã hội phải vừa đáp ứng tính chuyên nghiệp, vừa giữ được bản chất nhân văn, sáng tạo và thích ứng với chuyển đổi số, hội nhập quốc tế.

Để công tác xã hội triển khai bài bản, chuyên nghiệp, hiệu quả và nhân văn

Theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) Nguyễn Trọng Khoa, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn đó, ngày 31/12/2024, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 51/2024/TT-BYT quy định về thực hiện công tác xã hội trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh (thay thế Thông tư số 43/2015/TT-BYT ngày 26/11/2015 của Bộ trưởng Bộ Y tế).

Thông tư số 51/2024/TT-BYT là bước hoàn thiện quan trọng về mặt thể chế, nhằm tạo điều kiện để công tác xã hội trong y tế được triển khai bài bản, chuyên nghiệp, hiệu quả và nhân văn hơn nữa trong thời gian tới, tiếp cận mô hình công tác xã hội tại các nước tiên tiến.

Thông tư số 51/2024/TT-BYT được xây dựng với định hướng: Xác lập khung pháp lý rõ ràng cho công tác xã hội trong cơ sở khám, chữa bệnh; Nâng cao chất lượng chăm sóc toàn diện, nhất là với nhóm yếu thế; Đa dạng hóa và chuyên nghiệp hóa các dịch vụ hỗ trợ người bệnh; Hỗ trợ kịp thời và phù hợp hơn theo nhu cầu cá nhân; Tránh hỗ trợ trùng lặp, không phù hợp; tối ưu nguồn lực; Thiết lập quy trình can thiệp khoa học, liên tục.

Bên cạnh đó, Thông tư góp phần tạo tính bền vững và chuyên nghiệp trong hoạt động công tác xã hội; Đảm bảo áp dụng rộng rãi, có kiểm tra, đánh giá hiệu quả và phân cấp trách nhiệm rõ ràng trên toàn hệ thống.

Tại Hội nghị tập huấn, các đại biểu đến từ các vụ, cục thuộc Bộ Y tế; Viện nghiên cứu, trường đại học; bệnh viện trực thuộc, bộ, ngành, địa phương; Sở Y tế các tỉnh, thành phố; một số tổ chức quốc tế… được phổ biến đầy đủ, chính xác các nội dung của Thông tư số 51/2024/TT-BYT đến các cơ quan, đơn vị y tế trên toàn quốc. Các đại biểu còn được giải đáp các khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức triển khai thông qua các tham luận từ các địa phương đơn vị, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ công tác xã hội.

Các tham luận như: “Một số trọng tâm khi triển khai Thông tư số 51/2024/TT-BYT ngày 31/12/2024 của Bộ Y tế quy định về thực hiện công tác xã hội trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh”; “Hội Công tác xã hội ngành y tế Việt Nam: Điều lệ và phương hướng phát triển”, “Đào tạo nhân lực công tác xã hội trong giai đoạn mới tại Trường Đại học Y tế công cộng”, “Kinh nghiệm phối hợp nhóm đa chuyên ngành và phối hợp liên ngành để tổ chức Bộ phận trợ giúp khẩn cấp cho người bệnh tại Bệnh viện Bạch Mai”, “Kinh nghiệm lưu trữ Hồ sơ Công tác xã hội cùng Hồ sơ bệnh án tại Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh”, “Hỗ trợ phụ nữ và trẻ em là nạn nhân của bạo lực, bạo hành trong cơ sở khám chữa bệnh: kinh nghiệm quốc tế, thực trạng và đề xuất phương hướng phát triển tại Việt Nam” đã tạo diễn đàn để các cơ sở khám, chữa bệnh chia sẻ kinh nghiệm, mô hình hay, cách làm hiệu quả, góp phần đưa công tác xã hội thực sự trở thành một cấu phần quan trọng trong hoạt động khám bệnh, chữa bệnh.