Một binh sĩ Ukraine điều khiển thiết bị bay không người (UAV). Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine/X
Một trong những phát triển đáng chú ý nhất là sự xuất hiện của thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) điều khiển bằng cáp quang của Liên bang Nga, một công nghệ tiên tiến đã nâng cao đáng kể khả năng của các lực lượng của Moskva (Moscow). Những UAV này được trang bị cáp quang, cho phép chúng vượt qua các hệ thống gây nhiễu chiến tranh điện tử (EW) và hoạt động trong môi trường mà các thiết bị bay không người lái truyền thống sẽ bị vô hiệu hóa. Đây là một bước đột phá đặc biệt quan trọng trên chiến trường, nơi mà các cuộc tấn công điện tử đã trở thành một chiến thuật chính.
Khác với các thiết bị bay không người lái thông thường dựa vào tín hiệu tần số vô tuyến hoặc hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu (GPS) để liên lạc với người điều khiển, các thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất điều khiển bằng cáp quang sử dụng kết nối có dây để truyền dữ liệu và video. Điều này mang lại một lợi thế chiến thuật lớn, đó là khả năng miễn nhiễm với gây nhiễu. Trong các khu vực xung đột như Ukraine, nơi các hệ thống chiến tranh điện tử thường xuyên được triển khai để vô hiệu hóa các thiết bị bay không người lái, tính năng này làm cho FPV điều khiển bằng cáp quang trở nên vô giá. Khả năng duy trì liên lạc an toàn và liên tục với thiết bị bay không người lái cho phép thực hiện các nhiệm vụ đáng tin cậy và chính xác hơn, ngay cả trong những khu vực bị đe dọa bởi sự gián đoạn điện tử.
Những thiết bị bay không người lái này thường được thiết kế cho các nhiệm vụ tầm trung đến tầm xa, với khả năng hoạt động lên tới 20 km, tùy thuộc vào chiều dài cáp và cấu hình triển khai. Chúng đã chứng minh hiệu quả trong các nhiệm vụ trinh sát, giám sát, và tấn công chính xác. Thiết kế của chúng cho phép bay thấp và chậm, giúp khó bị phát hiện, đồng thời vẫn cung cấp nguồn video chất lượng cao liên tục để hỗ trợ người điều khiển theo dõi và tấn công mục tiêu.
Việc cho ra đời các thiết bị bay không người lái này đã mang lại cho các lực lượng của Liên bang Nga một lợi thế đặc biệt trên chiến trường, đặc biệt là tại khu vực Donbass, nơi đang diễn ra tranh chấp quyết liệt giữa Liên bang Nga và Ukraine, cũng là nơi chiến tranh điện tử đạt đến đỉnh điểm. Khả năng hoạt động mà không lo mất tín hiệu hoặc kiểm soát là một thay đổi lớn, đặc biệt khi so với thiết bị bay không người lái truyền thống phụ thuộc vào các liên lạc không dây dễ bị tấn công. Điều này cho phép các lực lượng của Liên bang Nga thực hiện các nhiệm vụ mà các thiết bị bay không người lái truyền thống không thể, mở ra những khả năng mới cho các chiến dịch chiến thuật trong môi trường chiến tranh điện tử dày đặc.
Ngày 2/1, hãng tin Sputnik của Liên bang Nga đã công bố video quân đội nước này sử dụng thiết bị bay không người lái (UAV) tấn công và phá hủy 3 chiếc xe tăng của Ukraine tại khu vực tỉnh Kursk của Liên bang Nga (xem video)
Hiệu quả trong nhiệm vụ phá huỷ xe bọc thép
Thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất điều khiển bằng cáp quang đã nhanh chóng trở thành một phần quan trọng trong kho vũ khí chiến thuật của Liên bang Nga, đặc biệt là trong việc tiêu diệt các phương tiện bọc thép. Một ví dụ đáng chú ý về hiệu quả của chúng là khi lực lượng Nga sử dụng các drone này để tấn công và vô hiệu hóa một xe tăng chiến đấu chủ lực M1A1 Abrams do Mỹ cung cấp, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong việc sử dụng thiết bị bay không người lái cho các nhiệm vụ chống xe tăng. Những thiết bị bay không người lái này, thường được trang bị đầu đạn nhỏ, đã chứng minh khả năng vô hiệu hóa hoặc phá hủy các mục tiêu bọc thép nặng, bao gồm xe tăng, pháo binh, và các phương tiện quân sự được gia cố khác.
Việc sử dụng thiết bị bay không người lái điều khiển bằng cáp quang trong các nhiệm vụ chống xe tăng nhấn mạnh tính linh hoạt và độ chính xác của chúng. Khác với các tên lửa dẫn đường lớn và đắt đỏ, những thiết bị bay không người lái này cung cấp một giải pháp chi phí thấp, công nghệ thấp để tấn công các mục tiêu giá trị cao. Khả năng điều khiển thiết bị bay không người lái theo thời gian thực và thực hiện một cú đánh chính xác vào xe tăng hoặc phương tiện bọc thép khiến chúng trở thành giải pháp lý tưởng để vô hiệu hóa mối đe dọa trong các khu vực đô thị hoặc được bảo vệ nghiêm ngặt.
Trong bối cảnh cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine, nơi cả hai bên đều đầu tư mạnh vào công nghệ chống xe tăng hiện đại, các thiết bị bay không người lái điều khiển bằng cáp quang đã cho phép các lực lượng của Liên bang Nga tấn công với sự tự tin và thành công lớn hơn. Những thiết bị bay không người lái này có thể xâm nhập vào các tuyến phòng thủ của đối phương và tấn công các mục tiêu dễ bị tổn thương mà không lo bị đối phương đánh chặn, điều thường xảy ra với các cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái thông thường.
Những hạn chế và triển vọng tương lai
Tuy nhiên, các thiết bị bay không người lái này không phải không có hạn chế. Điểm yếu chính là tính chất gắn cáp quang, giới hạn phạm vi hoạt động và khả năng cơ động của chúng. Sợi cáp cũng dễ bị cắt hoặc hư hỏng, có thể làm gián đoạn hoạt động của thiết bị bay không người lái trong quá trình nhiệm vụ. Mặc dù có những thách thức này, những lợi thế về độ tin cậy và độ chính xác mà các thiết bị bay không người lái mang lại vẫn vượt trội so với các hạn chế.
Sự thành công của thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất điều khiển bằng cáp quang ở Ukraine cho thấy chúng sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong các cuộc xung đột tương lai, đặc biệt là trong các môi trường mà chiến tranh điện tử lan rộng. Khi công nghệ phát triển, các thiết bị bay không người lái này có thể được cải tiến với các sợi cáp nhẹ hơn, bền hơn, khả năng mang tải lớn hơn, và phạm vi hoạt động xa hơn. Việc tích hợp trí tuệ nhân tạo và hệ thống điều khiển tự động có thể làm cho các drone này hiệu quả hơn, cho phép độ chính xác cao hơn và giảm sự phụ thuộc vào người điều khiển.
Thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất điều khiển bằng cáp quang đại diện cho một bước tiến lớn trong sự phát triển của các phương tiện bay không người lái, đặc biệt trong bối cảnh chiến tranh điện tử hiện đại. Với khả năng vượt qua các điểm yếu của thiết bị bay không người lái truyền thống, các hệ thống này mang lại sự kiên cường chưa từng có trong các khu vực chiến sự, cho phép các lực lượng quân sự thực hiện các cuộc tấn công chính xác và nhiệm vụ giám sát mà các drone thông thường không thể thực hiện. Khi cuộc xung đột ở Ukraine tiếp tục, vai trò của các thiết bị bay không người lái này có khả năng mở rộng, định hình tương lai của chiến tranh trong thế kỷ 21.