Tầm quan trọng chiến lược của con đập Nova Kakhovka ở Ukraine vừa bị phá

Theo tờ The Guardian ngày 6/6, sau khi bị phá hủy một đoạn, nước đã tràn qua đập Nova Kakhovka ở miền Nam Ukraine. Cả phía Nga và Ukraine đều cáo buộc nhau phá hủy con đập.

Đập Nova Kakhovka trên sông Dnipro nằm cách thành phố Kherson khoảng 30 km về phía Đông. Con đập này bị vỡ sẽ gây ra một số hậu quả đáng kể cho khu vực địa phương và cho nỗ lực chiến tranh nói chung của Ukraine.

Con đập bắc qua sông Dnipro của Ukraine, giữ lại một hồ chứa nước khổng lồ. Bản thân con đập cao 30 mét và rộng hàng trăm mét. Đập được xây dựng vào năm 1956, là một phần của nhà máy thủy điện Kakhovka.

Hồ chứa của đập này chứa khoảng 18 tỷ mét khối nước. Con đập này bị vỡ có thể làm lượng nước khổng lồ thoát ra, gây ngập lụt các khu dân cư bên dưới, trong đó có cả Kherson, nơi đang nằm trong quyền kiểm soát của lực lượng Ukraine từ cuối năm 2022.

Hồ chứa trên đập Nova Kakhovka cung cấp nước cho bán đảo Crimea ở phía Nam đã sáp nhập Nga vào năm 2014, đồng thời là nguồn nước của nhà máy hạt nhân lớn nhất châu Âu Zaporizhzhia ở phía Bắc.

Hồ chứa cũng giúp cung cấp năng lượng cho nhà máy thủy điện Kakhovka. Việc phá hủy con đập sẽ làm tăng thêm các vấn đề năng lượng cho Ukraine, nhất là sau khi nhiều cơ sở hạ tầng năng lượng đã bị hư hỏng trong xung đột.

Vỡ đập cũng có khả năng phá hủy hệ thống kênh đào tưới tiêu cho phần lớn miền Nam Ukraine, trong đó có cả Crimea.

Từ khi bắt đầu cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, đập Nova Kakhovka đã được coi là mục tiêu tiềm năng vì nó có tầm quan trọng chiến lược và có thể gây thiệt hại lớn nếu bị phá hủy. Con đập nằm trong quyền kiểm soát của Nga từ hồi tháng 2/2022.

Vào tháng 10/2022, khi Ukraine đang trong quá trình giành lại phần lớn Kherson, Tổng thống Volodymyr Zelensky kêu gọi phương Tây cảnh báo Nga không được cho nổ đập, vì sẽ làm ngập lụt một khu vực rộng lớn ở miền Nam Ukraine. Vào thời điểm đó, ông tuyên bố rằng các lực lượng Nga đã đặt chất nổ bên trong con đập. Ông cho biết việc phá hủy con đập đồng nghĩa với một thảm họa quy mô lớn và so sánh hành động đó với việc sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Tình báo quân đội Ukraine nhận định quy mô của thảm họa sinh thái do vỡ đập sẽ vượt ra ngoài Ukraine và ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực Biển Đen.

Trong khi đó, Nga đã cáo buộc Ukraine phóng tên lửa vào con đập và lên kế hoạch phá hủy nó.

Sau khi Ukraine kiểm soát Kherson vào tháng 11/2022, đã xuất hiện những hình ảnh về một số thiệt hại đáng kể trên con đập. Nga cáo buộc Ukraine nã pháo vào con đập trong chiến dịch giành lại Kherson.

Video nước tràn qua đoạn đập bị vỡ (Nguồn: The Guaridan):

Vào tháng 5, người dân ở một ngôi làng gần đó cho biết đang xảy ra lũ lụt và mực nước bắt đầu dâng cao từ tháng 4, có lúc lên tới 30 cm/ngày và vẫn tiếp tục dâng cao từ đó.

Sau khi đập Nova Kakhovka bị vỡ một đoạn, một quan chức quân đội cấp cao Ukraine cho biết các khu vực dân cư hai bên bờ sông Dnipro ở Kherson bắt đầu bị ngập lụt. Khi nước ở hồ chứa tiếp tục tràn qua đập bị vỡ, giới chức Ukraine cảnh báo mực nước sẽ cao nguy hiểm trong vòng vài giờ nữa.

Ông Oleksandr Prokudin, lãnh đạo cơ quan quân quản khu vực Kherson, nói trong một tuyên bố ngày 6/6 trên Telegram rằng khoảng 16.000 người ở bờ phía Tây sông Dnipro đang nằm trong khu vực nguy hiểm.

Khoảng 80 khu dân cư, trong đó phần lớn do lực lượng Nga kiểm soát, nằm trong vùng có nguy cơ bị ngập lụt.

Trước đó, theo Bộ Nội vụ Ukraine, tổng cộng 742 người dân đã được sơ tán ở Kherson.