Cuộc xung đột Nga - Ukraine đã ảnh hưởng đến thương mại toàn cầu. Ảnh: Reuters
Theo đánh giá của nhóm Oxford Business Group ngày ngày 8/2/2023, cuộc xung đột Nga - Ukraine cho thấy rủi ro địa chính trị có thể làm đảo lộn chuỗi cung ứng và vũ khí hóa thương mại như thế nào. Chính xác hơn, xung đột đã dẫn đến các biện pháp trừng phạt thương mại, khủng hoảng lương thực và thiếu năng lượng.
Rủi ro địa chính trị có mối tương quan chặt chẽ với GDP bình quân đầu người, nghĩa là các nền kinh tế đang phát triển thường kém ổn định hơn.
Dưới đây là bảng xếp hạng rủi ro địa chính trị đối với một số nền kinh tế được đề cập trong Chỉ số Thương mại Bền vững 2022. Số thấp hơn cho thấy độ ổn định kém hơn, trong khi số cao hơn cho thấy độ ổn định cao hơn.
| Kinh tế |
Ổn định địa chính trị |
| Paskitan |
5.2 |
| Myanmar |
9,9 |
| Bangladesh |
16,0 |
| Ấn Độ |
17,0 |
| Mexico |
17,9 |
| Philippines |
18,9 |
| Papua New Guinea |
20.3 |
| Nga |
20.8 |
| Thái Lan |
24,5 |
| Indonesia |
28.3 |
| Ecuador |
34,4 |
| Trung Quốc |
37,7 |
| Peru |
38,7 |
| Campuchia |
41,0 |
| Việt Nam |
44,8 |
| Sri Lanka |
45.3 |
| Mỹ |
46.2 |
| Chile |
49.1 |
| Malaysia |
50,9 |
| Anh |
61.3 |
| Hàn Quốc |
62,7 |
| Lào |
69.3 |
| Australia |
73.1 |
| Nhật Bản |
87.3 |
| Canada |
90.1 |
| Brunei |
90,6 |
| Singapore |
97,2 |
| New Zealand |
97,6 |
Theo chỉ số đo lường nhận thức về bất ổn chính trị và bạo lực, một dấu hiệu báo trước rủi ro địa chính trị, New Zealand có mức độ ổn định cao nhất, có thể được hỗ trợ bởi thực tế đây là một quốc gia nhỏ không có láng giềng trực tiếp trên đất liền. Quốc gia này đã thực hiện các bước để giải quyết những vấn đề sắc tộc trong nước, thông qua đầu tư vào các khu định cư, mặc dù vẫn còn nhiều thách thức.
Canada là quốc gia có sự ổn định cao dựa trên thuộc tính kinh tế xã hội tương đối mạnh và có các nước láng giềng ổn định.
Mỹ có sự ổn định vừa phải. Nước này đã bị ảnh hưởng bởi sự phân cực chính trị ngày càng tăng, dẫn đến người dân ngày càng thiếu niềm tin vào các thể chế. Là nền kinh tế lớn nhất thế giới, Mỹ cũng phải đối mặt với rủi ro địa chính trị như leo thang thuế quan trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc.
Nga được xếp vào nhóm có mức độ ổn định thấp. Cuộc xung đột với Ukraine đã dẫn đến các lệnh trừng phạt với những rào cản kinh tế hạn chế hoạt động thương mại bình thường của nước này. Ví dụ, các lệnh trừng phạt chống lại Nga và các cảng Ukraine bị phong tỏa đã dẫn đến tình trạng thiếu lương thực. Hai quốc gia này cung cấp 1/3 lượng lúa mì và 75% nguồn cung cấp dầu hướng dương cho thế giới.
Trong khi đó, Pakistan được xếp hạng là quốc gia có rủi ro địa chính trị lớn nhất, một phần do căng thẳng biên giới với những nghiên cứu cho thấy sự bất ổn đã tác động tiêu cực đến xuất khẩu của Pakistan.
Tóm lại, rủi ro địa chính trị có thể dẫn đến bất ổn dân sự và xung đột. Nó cũng có những hậu quả kinh tế bao gồm cả sự gián đoạn thương mại. Do xung đột Nga - Ukraine, Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính rằng “thương mại thế giới sẽ giảm 1%, làm giảm GDP toàn cầu 0,7% và GDP của các nền kinh tế có thu nhập thấp 1%”. Một nghiên cứu riêng cho thấy lịch sử bất ổn chính trị của Pakistan đã ảnh hưởng tiêu cực đến thương mại trong nước.