Trụ sở Ngân hàng trung ương Nga ở Moskva. Ảnh: Shutterstock/TTXV
Trong một thông cáo báo chí, Ngân hàng Trung ương Nga cho biết đã đệ đơn kiện tổ chức tài chính Euroclear có trụ sở tại Brussels lên một tòa án ở Moskva, liên quan đến những hành động mà cơ quan này cho là đã gây thiệt hại nghiêm trọng, làm ảnh hưởng đến khả năng quản lý và sử dụng các quỹ và chứng khoán của Nga. Euroclear hiện là nơi lưu giữ phần lớn tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga bị phong tỏa tại châu Âu sau khi xung đột Ukraine bùng phát.
Ngân hàng Trung ương Nga khẳng định mọi cơ chế sử dụng trực tiếp hoặc gián tiếp tài sản, cũng như bất kỳ hình thức sử dụng nào không được cho phép, đều là trái pháp luật và đi ngược lại các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, bao gồm cả nguyên tắc miễn trừ chủ quyền đối với tài sản nhà nước. Theo Moskva, việc can thiệp vào các tài sản này đặt ra tiền lệ nguy hiểm đối với hệ thống tài chính toàn cầu và làm xói mòn niềm tin vào các trung tâm tài chính phương Tây.
Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh Ủy ban châu Âu (EC) vừa qua đề xuất hai phương án nhằm hỗ trợ nhu cầu tài chính của Ukraine trong giai đoạn 2026-2027. Theo một trong các phương án này, EC có thể vay các khoản tiền mặt đang được nắm giữ tại các tổ chức tài chính của EU, nơi lưu giữ tài sản bị đóng băng của Ngân hàng Trung ương Nga, để phát hành các khoản vay bồi thường dành cho Ukraine.
Nga từ lâu đã phản đối mọi hình thức sử dụng tài sản của mình để hỗ trợ Kiev. Các quan chức Nga nhiều lần cảnh báo rằng bất kỳ động thái nào theo hướng này sẽ vấp phải phản ứng mà họ mô tả là gay gắt nhất. Moskva cho rằng các biện pháp như vậy không chỉ mang động cơ chính trị mà còn làm suy yếu nền tảng pháp lý của trật tự tài chính quốc tế.
Trong khi đó, các chính phủ EU được cho là đang tìm cách đạt được thỏa thuận trong ngày 12/12 để kéo dài thời gian đóng băng tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga tại châu Âu vô thời hạn. Động thái này nhằm thay thế cơ chế hiện tại, theo đó các biện pháp phong tỏa phải được gia hạn bằng một cuộc bỏ phiếu định kỳ sáu tháng một lần.
Ngân hàng Trung ương Nga nhấn mạnh rằng nếu các kế hoạch nói trên được triển khai, Moskva sẽ theo đuổi các biện pháp pháp lý trên diện rộng. Các vụ kiện có thể được đệ trình tại tòa án quốc gia, cơ quan tư pháp của các nước liên quan, các tổ chức quốc tế và các hội đồng trọng tài, đồng thời tìm cách thi hành các phán quyết tư pháp tại lãnh thổ các quốc gia thành viên Liên hợp quốc.
Euroclear, Chính phủ Bỉ và EC hiện chưa đưa ra bình luận chính thức về vụ kiện cũng như các tuyên bố mới nhất từ phía Nga. Tuy nhiên, tranh cãi pháp lý xung quanh số tài sản bị đóng băng, ước tính hàng trăm tỷ euro, đang ngày càng trở thành một trong những điểm nóng lớn nhất trong quan hệ giữa Nga và EU, đặc biệt trong bối cảnh phương Tây tiếp tục tìm kiếm các nguồn tài chính dài hạn để hỗ trợ Ukraine.