Kỷ niệm 80 năm Chiến thắng phát xít: Ký ức lịch sử trong vai trò bảo vệ sự thật

Thành lập theo sắc lệnh của Tổng thống Vladimir Putin từ năm 2023, Trung tâm Ký ức Lịch sử quốc gia có nhiệm vụ bảo tồn và bảo vệ các giá trị tinh thần và đạo đức truyền thống của Nga, đặt ký ức lịch sử vào vị trí trung tâm để kết nối các thế hệ.

Theo phóng viên TTXVN tại LB Nga, ngày 14/3, Trung tâm đã ký thoả thuận hợp tác với chính quyền tỉnh Smolensk, một tỉnh biên giới với Belarus và là một trong những tỉnh chịu nhiều thiệt hại nhất cũng như có lịch sử đấu tranh anh hùng nhất trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại của Liên Xô.

Tại lễ ký, những người tham dự đã xem một bộ phim ngắn về cuộc diệt chủng nhân dân Liên Xô trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại tại Smolensk thời bị Đức Quốc xã chiếm đóng. Bộ phim được dựng từ hình ảnh lưu trữ với sự hỗ trợ thông tin của Trung tâm Ký ức Lịch sử quốc gia. Cũng từ thông tin mà Trung tâm tìm kiếm và xác nhận ngày 19/7/2023, Tòa án tỉnh Smolensk đã xác lập sự kiện diệt chủng tại Smolensk.

Thống đốc tỉnh Smolensk Vasily Anokhin lưu ý rằng hiện tại dân số của tỉnh khoảng hơn 800.000 người, vậy mà trong vòng hơn 2 năm bị chiếm đóng, hơn 540.000 người đã bị Đức quốc xã giết hại, hàng trăm nghìn người lớn và trẻ em khác bị bắt làm nô lệ khổ sai không có cơ hội sống sót. Nói cách khác, Smolensk đã gần như bị hoàn toàn xoá sổ trong cuộc chiến.

Thống đốc tỉnh Smolensk nhấn mạnh sự thật lịch sử không được phép thay đổi trong mọi trường hợp: “Mọi người phải hiểu sự thật: ai là anh hùng, ai là người bảo vệ đất nước và đánh bại chủ nghĩa phát xít trong Thế chiến thứ hai”.

Giám đốc Trung tâm Elena Malysheva nhấn mạnh rằng việc hướng tới sự thật như tiền đề chính của ký ức lịch sử là chìa khóa để hiểu đúng và chính xác về quá trình lịch sử, từ đó có thái độ mang tính xây dựng trong tương lai. Bà chỉ ra rằng, Smolensk có vị trí đặc biệt trong ký ức của những nạn nhân của Đức Quốc xã, trên mảnh đất này mỗi bước chân đều có thể đụng vào dấu tích của những trại tập trung quốc xã, những hố chôn tập thể nhiều nghìn người. Ở Smolensk, mỗi đài tưởng niệm không chỉ là công trình biểu tượng mà là ký ức về con người thật, về những nạn nhân có thật và những anh hùng có thật. Và những tưởng niệm về họ không chỉ tồn tại ở tượng đài, mà còn trong mỗi người dân.

Ở Smolensk, tinh thần bảo vệ sự thật lịch sử được làn toả ở mọi cấp độ, từ các sáng kiến và phong trào quần chúng cho đến chính sách của chính quyền tỉnh, thành phố. Nhiều đoàn tham quan đã đến thăm thủ phủ tỉnh Smolensk - một trong 12 thành phố Anh hùng của Liên Xô, thăm hai thành phố Vinh quang người lính - Yelnya và Vyazma, tìm hiểu về tội ác của chủ nghĩa phát xít, về cuộc chiến anh dũng của Hồng quân Liên Xô để tiêu diệt chủ nghĩa phát xít. Thăm các khu tưởng niệm ở Smolensk, có thể hiểu rõ rằng không cần thêm bất kỳ lời giải thích nào để truyền tải bản chất chống lại nhân loại của Đức Quốc xã.

Chia sẻ với phóng viên TTXVN, Giám đốc Trung tâm Ký ức lịch sử Elena Malysheva cho biết, ngoài một trong những nhiệm vụ chính của Trung tâm là làm việc với thanh thiếu niên thì hợp tác quốc tế cũng là một định hướng quan trọng của Trung tâm. Trước hết là hợp tác với các nước có công dân tham gia Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, trong đó có Việt Nam. Bà nhấn mạnh câu chuyện về các chiến sĩ tình nguyện quốc tế Việt Nam đã tham gia chiến dịch bảo vệ Moskva và được nhà nước Nga dựng tượng đài kỷ niệm để tri ân, coi đây chính là biểu tượng của tình đoàn kết quốc tế chống lại kẻ thù chung là chủ nghĩa quốc xã.

Theo bà đánh giá, thái độ không dung thứ chủ nghĩa phát xít, nhận thức về tính chất nguy hiểm của việc phục hồi chủ nghĩa phát xít trên toàn nước Nga ngày nay cần được nâng lên thành chuẩn mực của luật pháp quốc tế để xây dựng trách nhiệm công dân trong việc ngăn chặn sự trỗi dậy của nó.

Ngọn lửa vĩnh cửu ở đài tưởng niệm Chiến sĩ vô danh luôn cháy sáng ở Smolensk, ở Moskva, ở Leningrad, Minsk, Volgograd… như một sự nhắc nhở không ngừng về sự hy sinh của 27 triệu công dân Liên Xô để cứu nhân loại khỏi chủ nghĩa phát xít, và bất kỳ một sự biện minh hay khôi phục nào đều phải được coi là tội ác chống lại loài người. Ký ức lịch sử chính là nền tảng, là sức mạnh và cũng là vũ khí trong cuộc chiến mới - cuộc chiến chống lại sự bóp méo lịch sử.