Cảnh sát và nhân viên pháp y điều tra tại chiếc xe container nơi phát hiện 39 thi thể người nhập cư. Ảnh: Getty Images
Rạng sáng ngày 23/10 (giờ địa phương), cảnh sát Anh phát hiện 39 thi thể người chết - gồm 38 người trưởng thành và một người vị thành niên, bên trong một xe container chở hàng đông lạnh tại khu công nghiệp Waterglade ở thị trấn Grays, cách thủ đô London 32km về phía Đông. 39 người này có thể đã chết cóng trước đó trong chiếc xe lạnh khi nhiệt độ xuống tới mức -25 độ C.
Thông tin ban đầu từ nhà chức trách Anh đưa ra là họ phát hiện 39 thi thể nam giới và phụ nữ người Trung Quốc trong thùng xe đông lạnh. Tuy nhiên, sau đó giới chức Anh cho biết chưa thể xác định rõ danh tính các nạn nhân khi xuất hiện nghi vấn có cả công dân Việt Nam trong số những người xấu số.
Đại sứ quán Việt Nam tại Anh cho biết đang theo dõi sát tình hình, tiếp tục phối hợp chặt chẽ cùng với các cơ quan chức năng của Anh và Việt Nam thúc đẩy quá trình xác nhận danh tính nạn nhân và sẵn sàng các biện pháp bảo hộ công dân trong trường hợp có nạn nhân là công dân Việt Nam.
Nỗi tuyệt vọng trong thùng xe -25 độ C
Thông tin được tiết lộ vào ngày 25/10 trên báo chí Anh cho biết, khi mở cửa thùng lạnh của chiếc xe, cảnh sát phát hiện những vết tay dính máu trên cửa và thành thùng xe, cho thấy nỗ lực tuyệt vọng của các nạn nhân nhằm kêu cứu và thoát ra ngoài.
Một nguồn tin kể lại trên tờ The Mirror (Anh): "Khi cửa container mở ra, những người chứng kiến đầu tiên đã bị sốc khi thấy hàng chục thi thể chồng chất lên nhau". Cũng theo nguồn tin của The Mirror, “những thi thể nằm gần cửa bị trào bọt ở miệng và có dấu hiệu ở giai đoạn đầu đông cứng". “Có những dấu tay máu dọc theo cánh cửa. Có lẽ họ đã đập mạnh vào cửa để cầu cứu”, nguồn tin cho biết.
Nguồn tin của The Mirror cũng tiết lộ, tại hiện trường “những người chết mặc rất ít quần áo, và một số người trong tình trạng không mặc quần áo”.
Video hình ảnh chiếc xe container chứa thi thể 39 người tại hiện trường (Nguồn: Daily Mail):
Hành trình định mệnh
Theo tờ Guardian (Anh), dữ liệu GPS và những thông tin xâu chuỗi lại về chiếc xe container đông lạnh cho thấy, chiếc xe này đã tham gia vào hai hành trình, một ở Anh và một ở đại lục châu Âu trong khoảng thời gian từ ngày 16/10 đến 22/10, trước khi 39 thi thể được phát hiện.
Hành trình thứ nhất liên quan đến phần đầu kéo của chiếc xe, do người lái xe tên là Mo Robinson, người Bắc Ireland, điều khiển. Anh này thường đăng tải những tấm ảnh lên trang Facebook cho thấy chiếc xe tải hiệu Scania, với dòng chữ dán trên kính chắn gió ghi “Ireland, giấc mơ cuối cùng”.
Chiếc xe đầu kéo của Robinson đã di chuyển từ Dublin, Cộng hòa Ireland nhằm hướng Anh, và vượt qua Biển Irish vào Holyhead, ở phía bắc Xứ Wales hôm chủ nhật, 22/10.
Cùng ngày, chiếc xe đến cảng Purfleet, hạt Essex, để nhận thùng container. Sau đó chiếc xe đầu kéo cùng với container đông lạnh, khi đó đang chở theo 39 nạn nhân, đã lên đường lúc 1h05 rạng sáng ngày 23/10 để di chuyển tới khu công nghiệp ở Grays.
Sơ đồ hành trình của chiếc xe đầu kéo từ Dublin tới Essex, Anh và chiếc thùng xe container từ cảng Zeebrugge, Bỉ tới Essex. Đồ họa: Guardian
Trong khi đó, vào lúc 14 giờ 49 phút 22/10, một hành trình thứ hai cũng đang diễn ra. Phần thân xe, với một container đông lạnh chứa 39 người nhập cư, đã cập cảng Zeebrugge của Bỉ. Sau đó, chiều ngày 22/10, container đông lạnh được vận chuyển bằng tàu biển có tên Clementine từ cảng Zeebrugge tới Purfleet, thuộc hạt Essex, miền Nam Anh.
Chính tại Purfleet, hai hành trình của chiếc xe đầu kéo và thân xe container đã gặp nhau. Vào lúc 0h30 ngày 23/10, xe đầu kéo của lái xe Robinson tiếp nhận chiếc container, và liền sau đó, lúc 1h05 chiếc xe rời cảng, để tới khu công nghiệp ở Grays, nơi cảnh sát phát hiện ra thảm kịch.
Cảng Purfleet, Anh, nơi container chứa người nhập cư được đưa bằng đường biển từ Bỉ tới. Ảnh: Daily Mail
Nhân viên pháp y thuộc Cảnh sát Anh điều tra tại hiện trường xe container chở 39 thi thể ở Khu Công nghiệp Waterglade thuộc Grays, phía Đông London ngày 23/10/2019. Ảnh: AFP/TTXVN
Hiện tại hành trình của chiếc container trước khi đến cảng Zeebrugge, Bỉ vẫn chưa được rõ. Chiếc thùng xe đông lạnh này thuộc sở hữu của một công ty Ireland là Global Trailer Rentals (GTR), có trụ sở đăng ký tại Dublin.
Hiện cũng chưa rõ thời điểm thùng xe được đưa khỏi Dublin và nó đã ở đâu trước khi tới Zeebrugge. Chỉ có thông tin cho hay, container đông lạnh đã được cho thuê tại một kho của GTR ở hạt Monaghan vào ngày 15/10. Đại diện GTR khẳng định họ không hề biết container được thuê vì mục đích gì. GTR cho biết container được gắn thiết bị định vị vệ tinh và họ thông qua một công ty có tên Blue Tree Systems để theo dõi hoạt động của xe.
Video từ camera an ninh cho thấy khoảnh khắc chiếc xe container chở 39 nạn nhân rời cảng Purfleet (Nguồn: Daily Mail):
Vào lúc 1h40 rạng sáng 23/10, cơ quan dịch vụ cứu thương miền Đông Anh gọi điện báo cho cảnh sát hạt Essex về thông tin phát hiện 39 thi thể nằm trong thùng xe lạnh. Trước đó, Cơ quan dịch vụ cứu thương nhận được một cuộc gọi báo cáo về phát hiện kinh hoàng này, nhưng họ không khẳng định có phải chính lái xe Robinson đã gọi hay không.
Những vụ bắt giữ
Vụ việc lập tức gây rúng động dư luận Anh và thế giới. Cảnh sát hạt Essex đã bắt giữ ngay lái xe Mo Robinson, và sau đó ngày 25/10 bắt thêm ba nghi phạm khác, gồm một người đàn ông 48 tuổi, người Bắc Ireland, một người đàn ông khác và một phụ nữ cùng 38 tuổi do tình nghi liên quan tới vụ việc. Tờ Guardian cho biết, những người này bị bắt vì tình nghi liên quan đến hoạt động buôn người và giết người.
Xem video xe cứu thương chở các thi thể nạn nhân rời khỏi hiện trường (Nguồn: Daily Mail):
Cảnh sát không công bố danh tính của hai nghi phạm 38 tuổi nhưng theo tờ Metro, họ là vợ chồng, được biết đến với tên Thomas và Joanna Maher. Joanna được cho là chủ sở hữu của chiếc xe đầu kéo do lái xe Robinson điều khiển. Chiếc xe này được đăng ký tại Bulgaria vào năm 2018. Hai nghi phạm khẳng định đã bán xe cho một công ty ở hạt Monaghan, nơi Robinson sinh sống.
Tại đồn cảnh sát, lái xe Robinson khai không hề hay biết bên trong thùng xe đông lạnh có người. Anh ta thực sự kinh hoàng khi phát hiện người chết và khẳng định đã gọi cho cảnh sát và cấp cứu ngay.
Hiện tại, hành trình đưa người nhập cư trái phép tới Zeebrugge, Bỉ đang trở thành tâm điểm cuộc điều tra xuyên biên giới, do một loạt các cơ quan thực thi luật pháp châu Âu phối hợp tiến hành.
Vụ việc cũng đặt nhà chức trách Anh trước những chỉ trích cho rằng họ phải chịu một phần trách nhiệm trong thảm kịch, nhất là sau sự việc năm 2000, 58 người nhập cư trái phép Trung Quốc được phát hiện tử vong trên trong một xe tải chở cà chua ở Dover, Anh. Những người này khởi hành từ Trung Quốc vài tuần trước đó và đã phải trả mỗi người 20.000 bảng cho hành trình đến Anh.
Trong vụ việc năm 2000, người nhập cư Trung Quốc đã bay tới Belgrade và được đưa vào một ngôi nhà trung chuyển trước khi lên các xe thùng đi qua Hungary, Áo, Pháp, rồi tới Hà Lan. Tại Rotterdam (Hà Lan), họ bị nhồi lên chiếc xe container chở cà chua và cuối cùng được phát hiện thiệt mạng trong thùng xe. Chỉ có 2 trong số 60 người còn sống sót.
Tại sao lại là xe đông lạnh?
Chiếc xe tải được sử dụng để đưa 39 người từ cảng Zeebrugge, Bỉ tới cảng Purfleet, Essex của Anh là mộ xe container đông lạnh. Kết quả là toàn bộ nạn nhân đã thiệt mạng vì phải ở trong xe trong nhiều giờ đồng hồ với nhiệt độ xuống đến -25 độ C.
Thiết bị tầm nhiệt không thể phát hiện dấu hiệu thân nhiệt do thùng xe container quá lạnh. Ảnh: Daily Mail
Lý do nhóm buôn người đã sử dụng xe container đông lạnh được cho là nhằm qua mặt công nghệ quét tầm nhiệt của lực lượng an ninh biên giới.
Lực lượng an ninh tại cảng Purfleet và Zeebrugge đều được trang bị thiết bị chụp và quét tầm nhiệt để phát hiện dấu hiệu khả nghi trong các thùng hàng. Tuy nhiên thiết bị này được cho là không phát huy tác dụng với các container đông lạnh ở nhiệt độ quá thấp.
“Những người này không có cơ hội nào sống sót. Kể cả nếu thiết bị làm lạnh được tắt đi, họ cũng sẽ bị thiếu dưỡng khí”, một nhân viên an ninh Anh nhận xét với tờ Daily Mail.
Nghi vấn băng đảng "Đầu rắn"
Băng đảng buôn lậu có tên "Đầu rắn" hiện bị nghi ngờ đứng sau thảm kịch 39 người chết trong thùng xe đông lạnh.
Theo báo Anh Daily Mail, "Đầu rắn" trước đây được thành lập và cầm đầu bởi một nữ thủ lĩnh tàn nhẫn quê ở Phúc Kiến, Trung Quốc, được gọi là "Chị Ping" và mang biệt danh "Mẹ của các đầu rắn". Ping đã kiếm được hàng triệu USD từ hoạt động buôn lậu trong suốt 20 năm. Thủ lĩnh "Đầu rắn" cuối cùng chết trong một nhà tù ở Texas, Mỹ vào năm 2014, nơi thị thụ án 35 năm tù. Tại phiên tòa ở New York năm 2005, Ping bị kết tội đã xây dựng mạng lưới những kẻ buôn lậu tinh vi nhất thế giới, đưa tới 200.000 người nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ.
Bất chấp cái chết của Ping, băng đảng "Đầu rắn" vẫn hoạt động mạnh, dù thủ lĩnh mới của chúng chưa được rõ. "Đầu rắn" được cho là đã sử dụng nhiều ứng dụng mạng xã hội để dụ dỗ người muốn nhập cư trái phép.