Chiến đấu cơ F-35. Ảnh: AP
Ngành quốc phòng Israel sản xuất nhiều loại vũ khí – từ vũ khí nhỏ, thiết bị vô tuyến, máy bay không người lái và nền tảng vũ khí điều khiển từ xa, cho đến xe tăng chiến đấu chủ lực, hệ thống phòng không và tên lửa, thậm chí cả tên lửa đạn đạo có khả năng hạt nhân.
Israel cũng là nước xuất khẩu vũ khí lớn, cung cấp vũ khí trị giá hơn 12,5 tỷ USD cho gần 10 khách hàng nước ngoài vào năm ngoái. Trong đó, khách hàng hàng đầu bao gồm Ấn Độ, Azerbaijan, Philippines và Mỹ.
Tuy nhiên, không giống như Nga và Mỹ, Israel không có khả năng phát triển và sản xuất tất cả vũ khí quân sự một cách độc lập. Vì lý do này, Tel Aviv đã dựa vào mối quan hệ cộng sinh với Washington để nhập khẩu vũ khí. Các nhà thầu quốc phòng Mỹ nhận được các hợp đồng đảm bảo, Israel được hưởng hàng tỷ USD từ những loại vũ khí thực sự miễn phí.
Những quốc gia nào trang bị vũ khí cho Israel?
Biểu đồ nhập khẩu vũ khí của Israel theo quốc gia, từ năm 2017-2021. Ảnh: SIPRI
Với mối quan hệ chặt chẽ giữa hai bên, không có gì ngạc nhiên khi vũ khí Mỹ chiếm phần lớn lượng nhập khẩu vũ khí của Israel, với con số khổng lồ là 92% từ năm 2017 đến năm 2021.
Theo số liệu do Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) tổng hợp, vũ khí Đức chiếm chiếm 6,9% lượng nhập khẩu vũ khí của Israel trong cùng thời kỳ, đứng thứ ba là vũ khí Italy với 1%. Nói cách khác, theo tính toán của SIPRI, từ năm 2017 đến năm 2021, chỉ có 3 quốc gia cung cấp vũ khí cho quốc gia Trung Đông này, chiếm tới 99,9%.
Trong khoảng thời gian dài hơn, từ năm 2011 đến năm 2020, SIPRI cho biết vũ khí Mỹ chiếm 70,2% lượng nhập khẩu vũ khí thông thường chính của Israel. Vũ khí Đức, Italy và Canada lọt vào top 4 với tỷ lệ lần lượt là khoảng 23,9%, 5,9% và 0,05%.
Theo nghiên cứu của Chiến dịch chống buôn bán vũ khí (CAAT), các hợp đồng nhỏ hơn, bao gồm các phụ tùng thay thế, vũ khí nhỏ và hệ thống vũ khí hạng nhẹ, cũng chủ yếu dành cho các nhà cung cấp Mỹ. Mỹ đã ký các thỏa thuận vũ khí trị giá khoảng 8,7 tỷ USD với Israel từ năm 2015 đến năm 2019.
Trong cùng khoảng thời gian đó, Đức, Anh và Italy đã cấp giấy phép bán vũ khí cho Tel Aviv trị giá lần lượt là 944 triệu USD, 474,5 triệu USD và 374,5 triệu USD.
Israel nhận được lợi ích gì với các thoả thuận vũ khí?
Hơn bất kỳ lĩnh vực nào khác, Tel Aviv phụ thuộc vào vũ khí của Washington để đảm bảo năng lực của Không quân Israel (IAF), bao gồm cả phi đội F-35I Adir mới của lực lượng này. Nước này dự kiến nhận 75 máy bay phản lực thế hệ thứ 5.
Israel cũng phụ thuộc vào Mỹ để đáp ứng nhu cầu của IAF suốt hơn 50 năm, mua và sửa hàng trăm chiếc Boeing F-15 Eagles và F-15E Strike Eagles cũng như General Dynamics F-16 Fighting Falcons trong những năm qua.
Máy bay Mỹ cũng chiếm đa số trong phi đội máy bay tiện ích, máy bay tình báo điện tử, vận tải và tiếp nhiên liệu trên không, cũng như kho trực thăng của Israel – bao gồm Bell AH-1 Cobra, Boeing AH-64 Apache, dòng trực thăng chiến đấu và vận tải Sikorsky CH-53 và S-70.
Công ty con của Northrup Grumman là Công ty đóng tàu Ingalls đã hào phóng đóng cho Israel hạm đội tàu hộ tống hải quân 5 lớp Sa’ar. Hệ thống phòng thủ Rafael của Israel cũng nhận được sự trợ giúp từ Raytheon.
Những loại vũ khí ít tốn kém hơn, nhưng không kém phần quan trọng được sản xuất tại Mỹ và giao cho Israel bao gồm một loạt súng tiểu liên, súng trường tấn công và bắn tỉa, súng máy đa năng M60 và súng máy hạng nặng Browning M2, hệ thống tên lửa vác vai M72 LAW 66 mm, súng phóng lựu M203, Mk 19 và Mk 47 cùng tên lửa chống tăng TOW.
Về phương tiện vận tải quân sự, Mỹ đã bán xe tải M113 APC, Humvees, M35 và HEMTT cũng như máy ủi, máy xúc và máy xúc bánh lốp Caterpillar cho Israel. Tel Aviv đã bọc thép phương tiện này và gửi đến để san bằng các tòa nhà bị nghi ngờ là do các tay súng Palestine hoặc thành viên gia đình sử dụng.
Các thiết bị khác bao gồm xe thu hồi M88, pháo tự hành M109 155 mm tùy chỉnh, hệ thống tên lửa phóng loạt M270 được sửa đổi và hệ thống tên lửa đất đối không MIM-104 Patriot.
Điều đặc biệt là các hợp đồng vũ khí giữa Israel với Mỹ phần lớn được trao miễn phí cho quốc gia Trung Đông này.
Từ năm 1948 đến năm 2023, Mỹ đã cung cấp cho Israel hơn 260 tỷ USD dưới dạng hỗ trợ quân sự và kinh tế, thêm ít nhất 10 tỷ USD để cùng phát triển các loại vũ khí như Iron Dome.
Gần đây, trong cuộc khủng hoảng Gaza, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đề nghị Quốc hội cung cấp khoản hỗ trợ bổ sung trị giá 14,3 tỷ USD, nếu được thông qua sẽ là khoản tài trợ lớn nhất cho Israel ít nhất từ năm 1979.
Tàu ngầm INS Rahav do Đức sản xuất, tàu ngầm thứ năm của Hải quân Israel, cập cảng quân sự Haifa. Ảnh: AFP
Danh sách vũ khí do các quốc gia khác bán cho Israel khiêm tốn hơn nhiều. Trong đó, có các loại vũ khí như súng ngắn dưới nước Heckler & Koch P11 do Đức sản xuất được lực lượng đặc nhiệm Israel sử dụng, súng ngắn Beretta M1951 do Italy sản xuất, máy FN MAG của Bỉ, súng bắn tỉa Mauser 86SR của Đức, xe đa dụng MDT David tùy chỉnh của Anh - Israel và xe tải hạng nặng Unimog 437 của Đức.
Về không quân, Israel dựa vào các máy bay huấn luyện G-120 do Đức sản xuất và Aermacchi M-346 Master của Italy, cùng một số trực thăng tuần tra hàng hải Eurocopter Panther do Pháp sản xuất.
Trên biển, ngoài các tàu hộ tống lớp Sa'ar 5 do Mỹ chế tạo, Israel đã nhận được 4 tàu hộ tống phóng tên lửa Sa'ar 6do, cùng các tàu ngầm diesel- điện Dolphin 1 và Dolphin 2 Đức sản xuất. Ngoài khả năng phóng ngư lôi, những tàu này còn có thể phóng tên lửa hành trình mang đầu đạn hạt nhân. Israel không xác nhận cũng không phủ nhận việc sở hữu vũ khí này.