Đánh giá hiệu quả của tên lửa Iskander trong cuộc xung đột Ukraine

Theo đài Sputnik, ngày 26/5, Rostec - Tập đoàn quốc phòng nhà nước Liên bang Nga - đã khẳng định đối phương gần như không thể làm gì khác ngoài việc theo dõi tên lửa Iskander nhắm tới mục tiêu.

Theo Rostec, Iskander bay theo quỹ đạo phi tuyến tính, rất khó dự đoán với đạt tốc độ cực cao (lên tới Mach 7). Trong quá trình cơ động, tải trọng G của tên lửa vượt xa ngưỡng chịu đựng của hầu hết các hệ thống phòng không NATO.

Ngoài ra, đầu đạn nặng 400 – 700 kg kết hợp với sóng xung kích và mảnh đạn tạo ra khi tiếp cận mục tiêu đủ khả năng phá hủy hoặc làm tê liệt các hệ thống phòng thủ. Tên lửa này còn có độ chính xác cao với sai số chỉ khoảng 5 – 7 mét. Rostec nhận định hiện tại, NATO không sở hữu loại tên lửa nào có thể sánh với Iskander.

Nhà sử học quân sự Nga Yuri Knutov cho biết sau 3 năm xung đột, hệ thống phòng không của Ukraine đã bị tàn phá nghiêm trọng. Khả năng bảo vệ chỉ còn tập trung ở Kiev và một số mục tiêu chiến lược giới hạn. “Phần lớn các khu vực còn lại gần như không có khả năng phòng vệ”, ông nhấn mạnh.

Ông Knutov cũng cho rằng Nga đang áp dụng chiến lược Fabian – không tìm kiếm chiến thắng qua các trận chiến mang tính quyết định. Thay vào đó, Fabian sẽ làm kiệt sức đối phương thông qua các cuộc tấn công liên tục bằng tên lửa và thiết bị bay không người lái (UAV), nhằm phá hủy hạ tầng phòng thủ, hậu cần và công nghiệp quốc phòng của Ukraine.

Bất chấp các nỗ lực ngoại giao gần đây, chẳng hạn các cuộc đàm phán ở Istanbul, Nga vẫn tăng cường các cuộc tấn công vào Ukraine. Theo ông Knutov, động thái này phản ứng lại các đòn tấn công bằng UAV của Ukraine vào lãnh thổ Nga – vốn bị Moskva coi là nhằm phá hoại các cuộc đàm phán hòa bình.

Trong bối cảnh đó, Nga được cho là đang giữ vững chiến lược đánh vào các mục tiêu quân sự then chốt như nhà máy UAV Avangard, cơ sở tình báo, kho vũ khí và các địa điểm lắp ráp UAV.

“Chúng tôi sẽ không giảm cường độ tấn công, vì đối phương – không chỉ Kiev mà cả các nước ủng hộ – cần hiểu rằng chiến lược làm suy yếu nước Nga bằng cách tăng cường cung cấp vũ khí sẽ không đem lại kết quả”, ông Knutov khẳng định.

Iskander-M là hệ thống tên lửa đạn đạo chiến thuật với tầm bắn khoảng 500 km, có thể phóng cả tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình. Một lữ đoàn Iskander bao gồm hơn 50 phương tiện hỗ trợ như bệ phóng, xe nạp đạn, xe điều khiển và phương tiện bảo dưỡng.

Theo Tạp chí Military Watch Magazine của Mỹ, từ khi được biên chế vào năm 2006, Iskander đã nhiều lần được triển khai trong thực chiến, như ở Gruzia (2008), Syria và gần đây nhất là tại Ukraine. Phiên bản phóng từ không trung – tích hợp vào hệ thống Kinzhal – cũng đã được sử dụng từ năm 2018, gắn trên máy bay MiG-31K/I, Su-34 và Tu-22M3.

Các tuyên bố từ Rostec và truyền thông nhà nước Nga cho biết Iskander-M đã gây thiệt hại đáng kể cho hệ thống phòng không Ukraine, trong đó có cả hệ thống MIM-104 Patriot của Mỹ – vốn được coi là lớp phòng không hiện đại nhất trong kho vũ khí NATO.

Tháng 4/2022, Iskander lần đầu được xác nhận đã phá hủy hệ thống Patriot. Tháng 3/2023, một hệ thống Patriot khác bị nhắm mục tiêu gần Sergeevka. Tháng 7/2024, một đoạn video cho thấy hai khẩu đội Patriot bị đánh trúng tại Odessa. Tháng 8/2024, ba khẩu đội Patriot cùng một radar AN/MPQ-65 bị phá hủy trong một đợt tấn công.

Chưa đầy một tuần trước tuyên bố của Rostec ngày 26/5, cuộc tấn công tại Dnepropetrovsk của Nga cũng được cho là đã phá hủy nhiều thành phần của hệ thống Patriot do Mỹ sản xuất - bao gồm radar, cabin điều khiển và xe phóng.

Iskander-M được Nga xem là một trong những vũ khí chủ lực làm thay đổi cán cân chiến trường, đặc biệt trong bối cảnh các hệ thống phòng không phương Tây triển khai tại Ukraine gặp khó khăn trong việc đánh chặn. Với khả năng bay nhanh, quỹ đạo khó đoán và độ chính xác cao, hệ thống này đã giúp Nga đạt được nhiều bước tiến trong chiến dịch quân sự tại Ukraine.