Quyết định xử phạt. Nguồn ảnh: Báo Thanh Niên.
Theo các luật sư, pháp luật hiện hành quy định, chỉ có các ngân hàng mới được cấp phép mua, bán, trao đổi, giao dịch ngoại tệ. Một số ít tiệm vàng được phép làm đại lý đổi ngoại tệ theo ủy quyền của ngân hàng, nhưng cũng chỉ được mua vào ngoại tệ, không được bán ra. Ngoài ra, mọi giao dịch ngoại tệ với các tổ chức khác là trái luật.
Trước đó, lãnh đạo TP Cần Thơ xác nhận, đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông Nguyễn Cà Rê (38 tuổi, ngụ đường Nguyễn Văn Cừ, phường An Hòa, quận Ninh Kiều) số tiền 90 triệu đồng về hành vi “Mua bán ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ”.
Theo Luật sư Nguyễn Anh Thơm (Đoàn Luật sư TP Hà Nội), việc xử phạt 90 triệu đồng đối với ông Nguyễn Cà Rê vì đã mang đổi 100 USD tại tiệm vàng; đồng thời còn bị tịch thu gần 2,3 triệu đồng đã đổi cho thấy có những bất cập về mặt xử phạt hành chính theo Nghị định 96/2014/NĐ-CP đối với hành vi cá nhân bán ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ. Ngoài ra, tiệm vàng cũng bị UBND TP Cần Thơ cũng phạt 295 triệu đồng vì nhiều vi phạm, trong đó có việc nhận đổi 100 USD của ông Rê.
Căn cứ theo điểm a, khoản 3, Điều 24 Nghị định 96/2014/NĐ-CP ngày 17/10/2014 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng “Phạt tiền từ 80 đến 100 triệu đồng đối với một trong các hành vi mua, bán ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ”. Ngoài ra, người vi phạm còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu số ngoại tệ, đồng Việt Nam đối với hành vi vi phạm theo điểm a, khoản 8 Điều 24.
“Xét về mặt pháp luật, UBND TP Cần Thơ ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính 90 triệu đồng đối với ông Rê là không sai. Trong quy định xử phạt hành chính đối với cá nhân bán ngoại tệ cho tổ chức không được phép đổi ngoại tệ thì không có quy định về số lượng ngoại tệ bán ra nhiều hay ít đều bị xử phạt từ mức như trên. Tuy nhiên, xét về thực tế, ông Nguyễn Cà Rê chỉ bán ra cho cửa hàng 100 USD là chưa nghiêm trọng nên xử phạt lên đến gần 40 lần tang vật vi phạm là quá nghiêm khắc”, ông Thơm nói.
Theo quan điểm của luật sư, qua việc xử phạt này, có những bất cập về mặt xử phạt hành chính theo Nghị định 96/2014/NĐ-CP đối với hành vi cá nhân bán ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ. Cần cụ thể hóa số ngoại tệ bán theo giá trị để làm căn cứ xử phạt. Nếu trường hợp nếu bán 5 – 10 USD mà vẫn bị xử phạt từ 80 – 100 triệu thì có hợp lý hay không?
Luật sư Trương Thanh Đức – Chủ tịch công ty Luật Basico chia sẻ: Việc UBND TP Cần Thơ ra quyết định xử phạt với mức phạt như trên là không sai. Căn cứ theo Nghị định 96, dù mua bán trao đổi ngoại tệ dù ở đơn vị thấp nhất (ví dụ mua tờ 2 USD làm quà lưu niệm) tại tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ cũng sẽ phải chịu mức phạt như trên.
Song, ông Đức cho rằng chỉ nên phạt tổ chức, họ kinh doanh thì phải có trách nhiệm nắm rõ quy định, còn người dân đôi khi chỉ đổi ngoại tệ giá trị nhỏ, vì mục đích cá nhân thì mức xử phạt như trên là quá nặng.
Các điểm thu đổi ngoại tệ hợp pháp đều treo biển bảng và giấy phép
Về vấn đề này, theo ông Nguyễn Ngọc Cảnh, Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối (Ngân hàng Nhà nước - NHNN), muốn mua bán ngoại tệ, người dân có thể đến các tổ chức tín dụng (TCTD), như tại các ngân hàng thương mại trên toàn quốc đều có chức năng thu đổi ngoại tệ. Ngoài mạng lưới chi nhánh, điểm giao dịch của các ngân hàng thương mại, NHNN còn cấp phép cho 580 đại lý thu đổi ngoại tệ khác trên toàn quốc.
Như vậy, có thể nói việc thu đổi ngoại tệ là rất thuận tiện. Các điểm thu đổi ngoại tệ phủ sóng từ thành thị đến nông thôn, từ trung tâm đến ngoại thành… Theo quy định của NHNN, các TCTD phải thông báo danh sách các địa điểm mua, bán ngoại tệ tiền mặt của toàn hệ thống trên trang thông tin điện tử của TCTD. Để biết chính xác địa điểm mua, bán ngoại tệ hợp pháp, người dân có thể truy cập website của các TCTD và thực hiện mua, bán ngoại tệ tại các địa điểm này để không bị xử phạt. Ngoài ra, các điểm thu đổi ngoại tệ hợp pháp đều treo biển bảng và giấy phép.