Container tại cảng nước sâu Yangshan (Thượng Hải, Trung Quốc). Ảnh: Reuters |
Đài phát thanh Sputnik dẫn lời cảnh báo của các chuyên gia nhận định rằng nền kinh tế Trung Quốc có rất nhiều phương án để đối phó với chính sách áp thuế đối với các mặt hàng nhập khẩu của chính quyền Tổng thống Donald Trump, thay vì sử dụng phương án trả đũa tương tự.
Theo hai phóng viên kỳ cựu báo Politico, Adam Behsudi và Doug Palmer, chính quyền Bắc Kinh có thể khuyến khích người dân nước này không mua các sản phẩm Mỹ. Chuyện này đã từng xảy ra trong năm ngoái, khi Hàn Quốc tuyên bố triển khai hệ thống phòng không tên lửa THAAD của Mỹ. Người dân Trung Quốc rất hào hứng tẩy chay ô tô của hãng Hyundai (một hãng xe lớn của Hàn Quốc), hạn chế du lịch Hàn Quốc và “ngó lơ” các siêu thị Lotte, khiến thương hiệu này buộc phải ngưng hoạt động khoảng 55 cửa hàng.
Đối với Mỹ, có rất nhiều sản phẩm tương tự mà Trung Quốc có thể áp dụng biện pháp tẩy chay, bao gồm chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh McDonalds hay café Starbucks. Với dân số bùng nổ 1,4 tỷ người, thị trường Trung Quốc là một miếng bánh béo bở cho bất kỳ công ty nào của Mỹ. Các công ty kể trên hiện đã hoạt động nhiều năm tại Trung Quốc. Chính vì vậy, việc đánh mất thị trường Trung Quốc sẽ khiến các công ty phải chịu cú đau.
“Nó có thể trở nên khá tồi tệ”, Deborah Elms – người sáng lập Trung tâm Thương mại châu Á (ATC), một công ty tư vấn thương mại có trụ sở ở Singapore – nhận xét, “viễn cảnh ác mộng đối với các công ty Mỹ thậm chí còn không liên quan tới chính quyền. Chuyện gì xảy ra khi người tiêu dùng Trung Quốc bắt đầu tẩy chay các sản phẩm Mỹ? Dừng uống Starbucks? Không mua iPhone?”
Chính phủ Trung Quốc đơn giản chỉ cần ra tín hiệu muốn người dân nước mình “không mua KFC hay sản phẩm Mỹ, dù bất kỳ sản phẩm gì”, Bill Reinsch – một cố vấn cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) gợi ý. Cụ thể, theo tờ Politico, hành động đơn giản này của người tiêu dùng Trung Quốc sẽ phá hỏng kế hoạch của Starbucks muốn nhân đôi con số 3.300 cửa hàng tại đây.
Bên cạnh phương án người tiêu dùng tẩy chay, Trung Quốc có thể áp dụng một số thay đổi trong hệ thống ngân hàng khiến Mỹ bất lợi. Một số thay đổi liên quan đến cách quản lý các tài khoản ngân hàng của công dân Mỹ. Ở cấp độ cao hơn, Trung Quốc có thể khiến các công ty Mỹ khó khăn hơn trong việc lập tài khoản ngân hàng.
“Khi bạn bước vào ngân hàng nếu đang là một nhân viên trong một công ty nước ngoài hay công ty Mỹ, bạn có thể được trải nghiệm một số thay đổi nhỏ về quy định, liên quan đến cách mà tài khoản của bạn được quản lý”, Karla Klingner – Giám đốc điều hành công ty cổ phần nông nghiệp và vận tải Palindromes, Inc ở Trung Quốc.
Bắc Kinh cũng có thể tuyên bố rằng các doanh nghiệp Mỹ phải có trách nhiệm thuế khi hoạt động tại Trung Quốc. Nếu phương án đó không đủ, chính phủ Trung Quốc có thể gây gián đoạn chuỗi cung ứng của các công ty Mỹ. Chẳng hạn, một cuộc kiểm tra bất ngờ tại nhà máy lắp ráp Foxconn sẽ tìm ra các lỗi “vi phạm”, từ đó quy trình sản xuất iPhone ở đây sẽ bị tạm ngưng trong vòng 3 tháng.
Nếu tính tổng các hoạt động kinh doanh của Mỹ tại Trung Quốc, quốc gia châu Á là thị trường trị giá 550 tỷ USD cho các công ty Mỹ. Theo Erin Ennis - phó chủ tịch Hội đồng kinh doanh Mỹ - Trung Quốc, con số này vượt xa hàng tỷ đô la mặt hàng xuất khẩu.
"Có nhiều phương án trả đũa mà Trung Quốc có thể áp dụng", Ennis cho biết, "quy trình cấp phép có thể bắt đầu bị làm chậm đi. Các công ty có thể phải đối mặt với mức độ giám sát cao hơn cho các sản phẩm khi cập cảng."
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng Trung Quốc sẽ hạn chế các hành động trả đũa như gợi ý trên. “Tôi nghĩ Trung Quốc vẫn muốn được nhìn nhận là người chơi theo luật. Lối đáp trả tương xứng sẽ khiến họ dễ dàng tranh luận rằng họ vẫn đang hoạt động theo tinh thần quy định của tổ chức WTO”, Edward Alden – chuyên viên nghiên cứu Hội đồng Quan hệ Quốc tế - giải thích.
Phần có lợi nhất cho Trung Quốc trong một cuộc chiến thương mại với Mỹ là luôn có những công ty khác, đến từ Nhật Bản, châu Âu, Hàn Quốc, Nga… háo hức muốn chiếm lấy thị phần của Mỹ tại thị trường Trung Quốc. Không có Mỹ, Trung Quốc vẫn có thể trao đổi hoạt động thương mại với những công ty nước ngoài khác như trước đây.