Nhân viên Biên phòng Mỹ hộ tống hai trẻ em nhập cư không người lớn đi kèm. Ảnh: Reuters
Tờ Guardian (Anh) cho biết số trường hợp bị phát hiện cố vượt qua biên giới Mỹ-Mexico đang có chiều hướng đạt đỉnh của 20 năm qua. Hãng thông tấn Reuters (Anh) cho biết tính đến 16/3, Bộ Dịch vụ Y tế và Nhân sinh Mỹ quản lý khoảng 9.200 trẻ em nhập cư không có người lớn đi kèm. Phần lớn trong số này là thiếu niên nhưng có hàng trăm em dưới 12 tuổi.
Dựa trên quy định an toàn phòng dịch COVID-19 từ thời cựu Tổng thống Donald Trump, người trưởng thành vượt biên và gia đình sẽ bị trục xuất. Nhưng có một số lượng lớn trẻ em, nhỏ nhất là 6 tuổi, từ Guatemala, El Salvador và Honduras đã đến biên giới Mỹ mà không hề có cha mẹ đi kèm.
Những em nhỏ này được đưa đến cơ sở tuần gia biên giới và sống trong tình trạng chật chội, đông đúc. Bà María Teresa Kumar – nhà thành lập tổ chức chính trị Voto Latino đánh giá chính quyền Tổng thống Biden đã ngó lơ thực trạng này.
Dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Trump, trẻ em nhập cư không có người lớn đi kèm sẽ được trả thẳng về Mexico. Trong khi đó, Tổng thống Biden quyết định đưa những em nhỏ này đến các cơ sở tuần tra biên giới và trong vòng 72 tiếng đồng hồ sẽ chuyển đến địa chỉ do Bộ Dịch vụ Y tế và Nhân sinh Mỹ quản lý để xem xét trao cho người thân hoặc người bảo trợ.
Tuy nhiên, thực tế là hệ thống hiện tại không thích ứng được đề nghị của nhà lãnh đạo Mỹ. Có đến 4.500 trẻ em vẫn mắc kẹt tại các cơ sở được thiết kế dành cho người trưởng thành. Nhiều luật sư khi đến các cơ sở này ở Texas miêu tả rằng trẻ em nhập cư ngủ trên sàn nhà hoặc ghế kim loại đồng thời cứ vài ngày các em mới được phép ra ngoài đôi phút.
Chính quyền Tổng thống Biden đang tìm các biện pháp giải quyết, trong đó có mở cơ sở tạm trú khẩn cấp và tận dụng một trung tâm tại Dallas làm nơi cư ngụ cho 3.000 thiếu niên nhập cư. Washington còn cử lực lượng của Cơ Quan Quản Lý Tình Trạng Khẩn Cấp Liên Bang (FEMA) để hỗ trợ vận chuyển và thiết lập nơi tạm trú cho trẻ em nhập cư từ nay đến đầu tháng 6.
Đảng Dân chủ đánh giá tình thế này là “thách thức” và “nhiều vấn đề” đồng thời đổ trách nhiệm cho chính quyền người tiền nhiệm Donald Trump. Nhà Trắng cho rằng chính quyền Tổng thống Trump đã đơn phương tách biệt gần 3.000 trẻ em nhập cư khỏi cha mẹ mà không có đề xuất nào để đoàn tụ cho những trường hợp này. Trong khi đó, đảng Cộng hòa vội vã cáo buộc đây là “khủng hoảng” và “thảm họa” đầu tiên của chính quyền Tổng thống Biden. Bất đồng này cho thấy biên giới vẫn là một trong những vấn đề phức tạp nhất trong chính trị Mỹ.
Trẻ em vui chơi tại cơ sở tạm tú của người nhập cư tại Tijuana, Mexico. Ảnh: AFP
Những bức tường dọc 644 km biên giới với Mexico được dựng lên dưới thời cựu Tổng thống Trump. Tổng thống Biden tuyên bố ngừng thi công những bức tường này và cam kết thay đổi chính sách của người tiền nhiệm.
Nhưng từ tháng 4/2020, số lần chạm chán giữa người nhập cư trái phép và lực lượng Cục Hải Quan Và Biên Phòng Mỹ (CBP) đã tăng theo tháng. Tháng 2 vừa qua ghi nhận 100.441 người nhập cư cố tình vượt biên đến Mỹ và đây là con số cao nhất kể từ tháng 3/2019. Đặc biệt trong số này có nhiều trẻ em không người lớn đi kèm.
Những em nhỏ này hướng đến Mỹ với mục tiêu được đoàn tụ người thân trong gia đình hoặc chạy trốn đói nghèo, tội phạm và bạo lực tại quê nhà. Trung Mỹ đã chịu nhiều ảnh hưởng bởi các cơn bão và kinh tế xấu đi vì dịch COVID-19. Trong cuộc trả lời phỏng vấn kênh truyền hình ABC vào tháng 3, Tổng thống Biden đánh giá: “Người nhập cư trái phép đến bởi hoàn cảnh của họ quá xấu”.
Hạ viện Mỹ vào ngày 18/3 đã thông qua dự luật “mở đường” cấp quyền công dân cho hàng triệu người nhập cư vào Mỹ khi còn nhỏ không giấy tờ đồng thời tạo điều kiện pháp lý cho nhiều lao động nhập cư trong ngành nông nghiệp. Tổng thống Biden còn lên kế hoạch cho chương trình hỗ trợ người dân các nước Trung Mỹ được đăng ký nhập cư từ quê hương họ. Nhà lãnh đạo Mỹ còn cam kết thúc đẩy hỗ trợ 4 tỷ USD cho Trung Mỹ.
Ông Henry Olsen tại Trung tâm chính sách công và đạo lý tại Washington phân tích: “Nếu số trẻ em nhập cư không người lớn đi kèm giảm trong tháng tới thì đây sẽ không còn là khủng hoảng nhưng tôi cho rằng chính phủ đang chuẩn bị cho tình huống ngược lại và đây có thể trở thành vấn đề đặc thù”.
Bà Ali Noorani tại Diễn đàn Nhập cư Quốc gia nhận định: “Chủ đích của chính quyền Tổng thống Biden là đối xử với người nhập cư kèm lòng trắc ẩn đồng thời giữ an toàn cho nước Mỹ”.