Trong tất cả sự kiện đặt dấu chấm hết cho xung đột ở Syria, không gì có thể sánh bằng chiến thắng của liên quân Syria Arab trong việc phá vỡ vòng vây khủng bố tại thành phố Deir ez-Zor. Đó là nhận xét của nhà bình luận chính trị John Wright trong bài đăng trên trang website của đài Sputnik (Nga).
Theo ông Wright, thậm chí còn quan trọng hơn cả chiến dịch quân sự để giải vây thành phố phía đông đất nước – một chiến dịch do lực lượng Tiger (hay còn gọi là “những con hổ Syria”) nổi tiếng thuộc Quân đội Syria dẫn đầu với sự hỗ trợ của Không quân và Hải quân Nga – là thành tựu của khoảng 7.000 binh sĩ Syria đã bảo vệ thành công thành phố này khỏi các nỗ lực giành giật của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.
Lòng dùng cảm và anh hùng mộc mạc của những người bảo vệ Deir ez-Zor được so sánh với khoảng 70 – 100.000 dân thường – những người đã vững vàng đối mặt với nỗi khó khăn khi phải sống 3 năm trong vòng kìm kẹp của phiến quân. Nguồn lương thực, thuốc men và các nhu yếu phẩm duy nhất của người dân Deir ez-Zor tới từ hoạt động thả hàng cứu trợ từ trên không do quân đội Syria và Nga thực hiện. Cùng lúc đó, họ phải đối mặt với nỗi sợ hãi và khủng bố rằng IS sẽ vượt qua được hàng phòng thủ của thành phố và chiếm trọn nó.
Nhóm binh sĩ chính phủ Syria trên một chiếc xe tăng tại làng Kobajjep, ngoại ô thành phố Deir ez-Zor ngày 6/9. Ảnh: AFP |
Mặc dù Mỹ và các đồng minh không thể tuyên bố đóng bất kỳ vai trò nào trong việc bảo vệ thành phố Deir ez-Zor cùng với quân đội Syria trong cuộc vây hãm tại thành phố này, họ chỉ làm điều này khi bị tấn công. Các cuộc không kích của Mỹ và liên quân (gồm Anh, Australia và Đan Mạch) vào ngày 17/12/2016 đã sát hại hành chục binh lính Syria và làm bị thương nhiều người khác. Cuộc tấn công kéo dài một giờ và ngay sau khi kết thúc, tổ chức IS ngay lập tức giáng một đòn tấn công vào vị trí quân đội Syria.
Cả chính phủ Nga và Syria đều phản đối tuyên bố cho rằng cuộc không kích là một vụ tai nạn, đưa ra bằng chứng rằng Mỹ đã không cảnh báo với Nga thời gian và địa điểm xảy ra vụ tấn công, mặc dù hai bên đã thiết lập cơ chế cho phép thông tin với nhau về các vụ không kích để tránh xảy ra các vụ việc đáng tiếc.
Thêm vào đó, quân đội Syria đã đồn trú tại vị trí bị Mỹ tấn công hàng tháng trước đó, do vậy việc Mỹ tuyên bố vụ tấn công là một tai nạn là điều đáng nghi ngờ.
Chiến dịch giải vây Deir ez-Zor, thành phố nằm cách 140 km về phía đông nam của Raqqa, diễn ra sau 4 tháng lên kế hoạch và chuẩn bị sau khi hoàn thành chiến dịch giải phóng khu vực phía đông thành phố Aleppo vào tháng 1. Chiến dịch này đã dập tan các hoạt động nổi dậy ở đông Syria, cho phép lực lượng ủng hộ chính phủ dồn sức mạnh vào khu vực phía đông Syria hướng tới khu vực sa mạc nơi là sào huyệt của IS.
Từ tháng 5 cho tới tháng 9, lực lượng ủng hộ chính phủ tham gia chiến dịch chia làm 3 mũi tấn công hướng tới khu vực miền đông Syria – mũi theo hướng đông nam từ thành phố Aleppo ở bắc Syria, mũi xuyên qua trung tâm Syria qua thành phố Palmyra và mũi từ phương nam dọc theo biên giới Iraq và Jordan. Mũi tấn công từ trung tâm theo đường Palmyra hướng thẳng tới Deir ez-Zor là trục chính để bao vây các mỏ khí đốt tự nhiên của IS nằm ở phía đông thành phố này.
Vùng lân cận của Deir ez-Zor nằm trên các mỏ dầu khí lớn Syria. Việc đoạt lại khu vực này sẽ cung cấp cho Damascus đòn bẩy kinh tế vô giá sau vài năm bị IS tàn phá. Cho tới khi Nga bắt đầu tiến hành không kích vào cuối năm 2015 tới năm 2016, khu vực này là nơi nhóm thánh chiến Salafi-jihadi chuyên chở dầu mỏ lấy cắp để chuyển sang Thổ Nhĩ Kỳ.
Chiến dịch đoạt lại Deir ez-Zor cũng bảo vệ khu vực địa chính trị thiết yếu nằm giữa Iran, Syria và khu vực do Hezbollah kiểm soát ở nam Liban để ngăn chặn mối đe dọa từ nhóm thánh chiến Salafi-jihadi và tầm ảnh hưởng của Mỹ tại khu vực ngằm thông qua các quốc gia Vùng Vịnh và đồng minh Israel.
Xung đột ở Syria đang tiến vào thời kỳ hậu IS, sự chú ý sẽ nhanh chóng chuyển sang các chiến dịch của Các Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do Mỹ hậu thuẫn để đoạt lại Raqqa, nơi đang diễn ra các cuộc giao tranh làm thiệt hại vô số tính mạng dân thường. Tại Diễn đàn An ninh Aspen tổ chức tại Mỹ hồi tháng 7, khi được phóng viên hỏi liệu lực lượng Mỹ sẽ duy trì ở Syria sau khi IS bị đánh bại, chỉ huy chiến dịch đặc biệt của Mỹ Raymond Thomas cho biết sẽ là “một ngày tồi tệ” nếu không thấy người Nga nói “tại sao Mỹ vẫn ở đây?”.
Với sự thành công của chiến dịch giải vây Deir ez-Zor, “ngày tồi tệ” sẽ đến gần hơn.