Xuất khẩu thuỷ sản chưa cắt được đà giảm dù có tín hiệu phục hồi

Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản tháng 7/2023 ước đạt 830 triệu USD, giảm 11% so với cùng kỳ năm 2022; trong đó, xuất khẩu tôm giảm 10%, đạt khoảng 345 triệu USD, xuất khẩu cá tra đạt 150 triệu USD, giảm 20%, cá ngừ giảm nhẹ 3% và các loại cá khác giảm 12% so với cùng kỳ năm 2022.

Luỹ kế hết tháng 7/2023, kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam đạt gần 5 tỷ USD, giảm 25% so với cùng kỳ năm 2022; trong đó, giảm sâu nhất vẫn là cá tra với mức giảm 36%, xuất khẩu tôm và cá ngừ đều giảm 27% so với cùng kỳ năm ngoái.

Bà Lê Hằng, Giám đốc Truyền thông Vasep cho biết, đến thời điểm này, vẫn chưa có gì chắc chắn về xu hướng thị trường. Ngành thuỷ sản vẫn chia thành hai kịch bản cho những tháng cuối năm. Theo kịch bản lạc quan, diễn biến kinh tế các thị trường lớn được dự báo khả quan hơn trong nửa cuối năm cộng với thực tế nhu cầu nhập khẩu của các thị trường như Mỹ và Trung Quốc đang có xu hướng tăng trở lại, khi lượng tồn kho đang vơi dần và chuẩn bị đơn hàng cho dịp lễ hội cuối năm và năm mới. 

Về nội lực của doanh nghiệp và cộng đồng sản xuất chuỗi cung ứng thủy sản được hỗ trợ kịp thời về nguồn vốn, các điều kiện sản xuất kinh doanh để giữ được nguồn cung nguyên liệu ổn định, đảm bảo có sẵn nguồn hàng khi thị trường có nhu cầu. Các sản phẩm xuất khẩu có nguồn cung ổn định và có giá thành giảm, giá bán cạnh tranh trước các nước khác.

Với kịch bản thuận lợi đó, xuất khẩu thủy sản 5 tháng còn lại năm 2023 có thể sẽ đạt khoảng trên 4 tỷ USD, khi đó tổng kim ngạch xuất khẩu cả năm 2023 sẽ đạt trên 9 tỷ USD, giảm từ 15%-16% so với năm 2022. Trong đó, dự báo tôm sẽ thu về lượng ngoại tệ khoảng 3,5-3,6 tỷ USD, giảm 16% -18%. Cá tra giảm 28% đạt từ 1,7 – 1,8 tỷ USD. Xuất khẩu cá ngừ và mực, bạch tuộc sẽ giảm khoảng 14 -15% đạt lần lượt 870 triệu USD và 650 triệu USD. Xuất khẩu cá biển ước đạt từ 1,9 – 2 tỷ USD, giảm nhẹ so với năm 2022.

Thị trường Trung Quốc vẫn là kỳ vọng lớn nhất cho doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản hiện nay, sau mở cửa, giao thương đang trở lại bình thường dần dần; trong đó, thị trường Trung Quốc có tín hiệu phục hồi rõ rệt nhất, trong tháng 7/2023, xuất khẩu vào thị trường này đã tăng 45% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt gần 180 triệu USD.

Các doanh nghiệp hy vọng nửa cuối năm, kinh tế Trung Quốc ổn định hơn, thu nhập và tiêu dùng của người dân tăng dần, khi đó xuất khẩu thủy sản năm 2023 có khả năng đạt mức 1,8 tỷ USD cho cả Trung Quốc và Hong Kong (Trung Quốc). Trong khi đó, thị trường Nhật Bản giữ ổn định nhờ giá trị của hàng chế biến sâu có giá trị gia tăng cao và nhờ phân khúc gia công, chế biến cho thị trường này, nhất là các loài cá biển.

Các thị trường khác đều được dự báo có doanh thu ít hơn so với năm 2022; trong đó, xuất khẩu sang Mỹ và Hàn Quốc sẽ thấp hơn từ 24-25%, xuất khẩu sang EU sẽ giảm khoảng 18% với năm 2022.

Theo bà Lê Hằng, trường hợp kém lạc quan hơn là khi thị trường đã có tín hiệu phục hồi, nhu cầu tăng trở lại, nhưng hàng thủy sản của Việt Nam vẫn khó cạnh tranh về giá và nguồn cung với các nước khác như Ecuador, Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan…Các vấn đề của ngành chưa có giải pháp tháo gỡ, giá thành sản xuất cao vì các chi phí đầu vào như thức ăn nuôi và con giống cao, lợi nhuận sụt giảm, thiếu vốn để duy trì đầu tư nuôi các vụ tới, bà con bỏ ao, dẫn đến thiếu nguyên liệu đáp ứng đơn hàng nửa cuối năm…

Khi đó, xuất khẩu 5 tháng cuối năm chỉ có thể đạt được khoảng 3,5-3,7 tỷ USD, như vậy, xuất khẩu cả năm 2023 chỉ mang về khoảng 8,5 – 8,7 tỷ USD; trong đó, sụt giảm sâu nhất vẫn nằm ở 2 ngành hàng cá tra và tôm. Xuất khẩu hải sản có thể sẽ xấu hơn nếu kết quả thanh tra chương trình chống khai thác IUU của đoàn thanh tra EU vào tháng 10 tới không đạt được kỳ vọng tháo gỡ thẻ vàng.