Nhiều doanh nghiệp dệt may, da giày gặp khó khăn khi trở lại sản xuất vì thiếu lao động.
Nhiều khó khăn về lao động
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, lực lượng lao động đã “giảm mạnh chưa từng có trong nhiều năm gần đây”. Doanh nghiệp đang vận hành trở lại chuỗi sản xuất trong bối cảnh vô cùng khó khăn.
Khảo sát trong tháng 9/2021 của Hiệp hội Dệt may Việt Nam và Hiệp hội Da-Giày-Túi xách Việt Nam với 256 doanh nghiệp dệt may, giày dép cho thấy, có đến 68,1% số doanh nghiệp cho biết bị nhãn hàng phạt do doanh nghiệp giao hàng chậm; 12,2% doanh nghiệp bị đối tác hủy đơn, doanh nghiệp phải đền hợp đồng.
Bà Đỗ Quỳnh Chi, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Lao động cho biết: Kết quả khảo sát cho thấy, trong số doanh nghiệp trong khu vực áp dụng Chỉ thị 16 có 65,3% doanh nghiệp Việt Nam đã ngừng hoạt động trong tháng 9/2021, chỉ còn 34,7% doanh nghiệp còn duy trì hoạt động. Trong khi đó, số doanh nghiệp FDI vẫn duy trì hoạt động chiếm đến 62,7%. Với những doanh nghiệp vẫn hoạt động theo mô hình “3 tại chỗ”, chi phí vận hành doanh nghiệp trong dịch tăng rất cao, trung bình 2,2 tỷ đồng/tuần cho một nhà máy có 1.000 lao động.
Cũng theo kết quả khảo sát, có đến 68,1% số doanh nghiệp cho biết bị nhãn hàng phạt do doanh nghiệp giao hàng chậm; 12,2% doanh nghiệp bị đối tác hủy đơn, doanh nghiệp phải đền hợp đồng.
Về phía người lao động dệt may và da giày, kết quả khảo sát cho thấy trong bối cảnh giãn cách kéo dài, người lao động đã bị những ảnh hưởng nặng nề về tâm lý, sức khỏe và kinh tế gần như kiệt quệ.
"Trên 60% người lao động di cư muốn về quê hoặc đã về quê. Tuy nhiên, phần lớn họ xác định muốn về quê trong một thời gian ngắn để phục hồi sức khỏe và cuộc sống cho bản thân và con cái. 89% người lao động di cư và 96% người lao động địa phương muốn tiếp tục làm việc ở nhà máy hiện tại.
Dự báo, trong 3 tháng cuối năm 2021, ngành dệt may, da giày đều sẽ phải đối diện với vấn đề thiếu lao động trầm trọng do người lao động có xu hướng về quê tránh dịch, chưa quay trở lại làm việc ngay. Ngành dệt may-da giày đang đứng trước nguy cơ không thể đạt được mục tiêu xuất khẩu đã đề ra như dự kiến trước đó", bà Đỗ Quỳnh Chi cho hay.
Các khu công nghiệp tăng tốc
Theo ghi nhận của Tổ công tác đặc biệt của Bộ Công Thương, tại nhiều tỉnh thành phía Nam cho thấy, các doanh nghiệp đang tích cực chuẩn bị để trở lại sản xuất kinh doanh.
Ghi nhận tại Bình Dương, hầu hết doanh nghiệp quan tâm thủ tục để trở lại sản xuất kinh doanh; quy trình xét nghiệm trong quá trình sản xuất; hoạt động theo mô hình “3 xanh” và vấn đề vaccine. Đến nay, các doanh nghiệp trong cụm công nghiệp đã hoạt động lại 100%, tuy nhiên công suất chỉ mới đạt 44% so với trước khi có dịch.
Ngay khi trở về trạng thái bình thường mới, Sở Công thương Bình Dương đã đề nghị các doanh nghiệp có nhu cầu sản xuất trở lại xây dựng phương án trong tình hình mới, gửi các cấp, ngành, địa phương và triển khai ngay việc mở cửa khi bảo đảm các điều kiện theo quy định. Bình Dương sẽ trao quyền chủ động cho doanh nghiệp tái hoạt động và thực hiện công tác hậu kiểm nhằm đẩy nhanh hoạt động tái sản xuất. Hiện tại, tỉnh Bình Dương đã cho phép các doanh nghiệp tự xét nghiệm và tự cấp giấy xác nhận để người lao động đi lại.
Cùng với đó, ngành chức năng tỉnh Bình Dương cũng đã giới thiệu cho các doanh nghiệp tiếp cận nguồn kít test đạt chất lượng với giá chỉ vài chục nghìn đồng/test. Doanh nghiệp được phép gộp 3 đến 5 mẫu nên chi phí xét nghiệm cho mỗi công nhân sẽ rất thấp. Đồng thời, thời hạn kết quả xét nghiệm tới 7 ngày. Hiện người lao động ở Bình Dương đã tiêm mũi 1 và dự kiến trong tháng 10 này sẽ phủ 100% mũi 2.
Còn tại tỉnh Bến Tre, hoạt động của các doanh nghiệp tương đối ổn định; các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp cơ bản đã được tháo gỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp sản xuất và thực hiện tốt công tác phòng, chống dịch.Tính đến ngày 13/10, toàn tỉnh có 2.258 doanh nghiệp đang hoạt động với 67.015 lao động (tỷ lệ 55%/tổng số doanh nghiệp hoạt động; tăng 1.593 doanh nghiệp, đạt tỷ lệ 239% so với khi triển khai thực hiện Chỉ thị 16/CT-TTg).
Tại tỉnh Đồng Nai, tính đến ngày 11/10, có tổng cộng 3.898 doanh nghiệp thực hiện cập nhật vào website http://kcnvietnam.vn để tạo tài khoản và tự đánh giá nguy cơ lây nhiễm dịch COVID-19 tại doanh nghiệp.
Theo đánh giá nguy cơ lây nhiễm COVID-19, trên địa bàn tỉnh có 3.180 doanh nghiệp thuộc nhóm ít nguy cơ, 669 doanh nghiệp thuộc nhóm nguy cơ thấp và 49 doanh nghiệp thuộc nhóm nguy cơ trung bình.
Tính đến sáng ngày 11/10, trong khu công nghiệp, tổng số doanh nghiệp còn lại đang thực hiện phương án “3 tại chỗ” là 1.176 doanh nghiệp, với tổng số lao động lưu trú là 154.699 người; có 139 doanh nghiệp thực hiện phương án cho người lao động đi về hàng ngày với tổng số lao động đăng ký là 41.762 người.
Ngoài khu công nghiệp, còn có 253 doanh nghiệp đang thực hiện phương án “3 tại chỗ” và 104 doanh nghiệp doanh nghiệp đang thực hiện phương án “1 cung đường 2 địa điểm”. Số doanh nghiệp đang ngừng hoạt động do không thực hiện 3 tại chỗ trước đây, nay có nhu cầu hoạt động trở lại và được chấp thuận cho người lao động đi về hàng ngày là 24 doanh nghiệp với số lao động 5.545 người.
Tại Hà Nội, sau khi thành phố Hà Nội nới lỏng, các doanh nghiệp cũng đang tăng tốc sản xuất để đảm bảo các đơn hàng mới, phục hồi sản xuất. Ở 9 khu công nghiệp tại Hà Nội, lượng doanh nghiệp hoạt động lại bình thường đã đạt trên 95% và 661 doanh nghiệp đã thành lập Ban chỉ đạo COVID-19 tại doanh nghiệp với 3.600 tổ COVID an toàn. Việc phủ sóng vaccine mũi 1 đạt 97%; mũi 2 đạt 48% số đã tiêm mũi 1.
Thống kê cho thấy, dù bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, trong 8 tháng qua, Hà Nội ghi nhận hơn 13.100 doanh nghiệp thành lập mới với số vốn đăng ký là 165.730 tỷ đồng. Số doanh nghiệp hoạt động trở lại là 5.687, tăng 74% so với cùng kỳ năm trước.