“Slot bay” là khoảng thời gian mà Cục Hàng không Việt Nam (CHKVN - Bộ GTVT) phân bổ cho các hãng hàng không cất, hạ cánh các chuyến bay tại sân bay để các hãng hàng không khai thác theo năng lực. Tuy nhiên thực tế, đang có sự cạnh tranh giữa các hãng hàng không trong việc khai thác “slot bay” để đảm bảo doanh thu, lợi nhuận, phục hồi thị trường, cũng như đáp ứng đủ nhu cầu của hành khách không ngừng gia tăng.
Tăng cường hiệu quả sử dụng ‘slot bay’ để giải toả ‘cơn khát’ vé máy bay dịp Tết.
Khảo sát nhu cầu bay và năng lực của các hãng hàng không nội địa như Viietjnam Airlines, Pacific Airlines, Vietjet, Bamboo Airways hiện nay cho thấy, mức giá vé một số đường bay được người dân lựa chọn nhiều như: Hà Nội - TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Nha Trang, Phú Quốc… đều ở mức cao, vượt khả năng chi trả và đều hết vé từ sớm. Theo thống kê của CHKVN, tỷ lệ đặt chỗ trên các đường bay này đều có xu hướng tăng nhanh, đạt trên 90% vào các ngày cận Tết. Đại diện các hãng hàng không đều nhận định nhiều đường bay đã được đặt kín chỗ cách đây gần 1 tháng.
Tra cứu trên trang bán vé trực tuyến của các hãng, không có chuyến bay của hãng nào vé dưới 3 triệu đồng/chiều cho chặng từ sau ngày 14 - 19/1/2023 (tức ngày 23 - 29 tháng Chạp). Đơn cử, chặng bay TP Hồ Chí Minh - Thanh Hóa từ ngày 16 - 20/1/2023 không có chuyến nào còn vé; chặng TP Hồ Chí Minh - Vinh cũng hết sạch vé phổ thông, một số ngày còn vé nhưng đều bay đêm, sáng sớm, giá vé cao; chặng TP Hồ Chí Minh - Huế chỉ còn vé bay sáng sớm…
Theo Phó Cục trưởng CHKVN Đinh Việt Sơn, năm nay dịch COVID-19 đã được kiểm soát, nhu cầu đi lại dịp Tết Nguyên đán tăng nhanh. Để bổ sung thêm nguồn vé cho thị trường, giải quyết bài toán cầu vượt cung, CHKVN vừa cấp bổ sung thêm 28 slot bay tại Cảng Hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất trong thời gian 5 ngày trước và 5 ngày sau Tết Nguyên đán. Cụ thể, sẽ tăng 2 slot/giờ trong khung giờ từ 7 - 8 giờ 55 phút, 4 slot/giờ từ 0 – 5 giờ 55 phút giờ địa phương trong giai đoạn từ ngày 17/1/2023 đến hết ngày 21/1/2023 và từ ngày 25/1/2023 đến hết ngày 29/1/2023.
Đây là động thái tháo gỡ kịp thời của CHKVN và nếu tổng số 28 slot bổ sung mỗi ngày được tận dụng tối đa, sẽ có thêm khoảng 5.600 ghế cung ứng trên toàn thị trường, tương ứng với 56.000 ghế cung ứng. Tuy nhiên, đại diện các hãng hàng không nhận định, đa phần số slot bay được bổ sung vào giờ bay đêm, từ 0 - 5 giờ 55 phút là thời điểm đi lại bất tiện đối với không ít hành khách và cần tăng cường hiệu quả sử dụng ‘”slot bay” để giải toả “cơn khát” vé máy bay dịp Tết; đồng thời, rà soát, giám sát chặt chẽ công tác sử dụng slot bay hiện có trong các khung giờ đẹp đã được phân bổ, để đảm bảo tối ưu nguồn tài nguyên của ngành Hàng không trong giai đoạn cao điểm.
Qua tìm hiểu, việc sử dụng các slot bay đang có sự không đồng đều giữa các hãng hàng không nội địa. Trong giai đoạn từ ngày 5 - 11/1, có hãng chỉ sử dụng gần 85% số slot bay được cấp vào các khung giờ đẹp, như vậy còn hơn 15% số slot được cấp không được khai thác. Mỗi slot bay cung ứng xấp xỉ 200 vé bay, như vậy chỉ cần 10 - 20 slot bay bị lãng phí là tương ứng với 2.000 - 4.000 vé bay không đến được khai thác/ngày với hành khách…
Về vấn đề này, đại diện CHKVN thông tin, thời gian tới CHKVN sẽ có kế hoạch giám sát và tái phân bổ slot bay hợp lý, trên cơ sở đánh giá năng lực khai thác của các hãng hàng không nội địa, kết quả khai thác thực tế để kịp thời điều chỉnh, phân bổ slot bay công bằng, phù hợp, đảm bảo tối ưu hoá nguồn lực xã hội, góp phần "hạ nhiệt" cơn khát vé máy bay hiện nay, cũng như tạo động lực cho môi trường hoạt động, khai thác lành mạnh, bền vững của ngành Hàng không Việt Nam trong dài hạn.
CHKVN cũng đã có báo cáo về tình trạng khai thác slot bay phân bổ của các hãng hàng không dựa trên số liệu được theo dõi chặt chẽ và đã có cảnh báo thu hồi các slot bay đã được phân bổ cho từng hãng hàng không, nhưng không được khai thác; đồng thời, đưa ra phương án thu hồi slot bay của các hãng hàng không để tỷ lệ chậm hoặc hủy chuyến cao, gây ảnh hưởng dây chuyền, lịch trình đi lại của hành khách. Việc cảnh báo và thu hồi slot bay chưa khai thác của các hãng hàng không hiện nay là cần thiết, góp phần hạn chế thất thoát tài sản công cho ngành Hàng không; hạn chế tình trạng chậm, hủy chuyến và minh bạch slot bay từng hãng.
Thực tế, việc khai thác hiệu quả slot bay không chỉ là quyền lợi, mà còn là nghĩa vụ khi cơ quan chức năng giao cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, slot bay góp phần định hình và phát triển thị trường hàng không bền vững, đảm bảo công bằng giữa các hãng hàng không.