Người Australia nói đây là bí mật hàng hải lớn nhất của họ và hải quân Australia đã đặt nhiệm vụ phải tìm ra lời giải.
Tàu ngầm AE1 neo đậu tại Balmain sau khi đi từ Portsmouth, năm 1914. |
AE1 - chiếc tàu ngầm đầu tiên của Australia - đã biến mất một cách bí ẩn ngoài khơi New Guinea khoảng 100 năm trước. Ngay cả nhà thám hiểm huyền thoại Jacques Cousteau cũng phải “bó tay” với ca khó này. Chiếc tàu ngầm là một phần trong hoạt động quân sự lần đầu tiên của Australia khi New Guinea Đức (vùng phía Bắc rơi vào tay Đức năm 1884) bị thâu tóm.
AE1 và AE2 đều là niềm tự hào của Hải quân Australia. Với công nghệ tối tân, chúng được đặt làm tại Portsmouth ở Anh và sau đó được đưa về Sydney qua kênh đào Suez, với hành trình dài 42.000km, một kỷ lục thế giới cho tàu ngầm lúc bấy giờ.
Hai chiếc tàu ngầm về tới Sydney vào tháng 5/1914, sau đó nhập vào Lực lượng viễn chinh quân đội và hải quân Australia. Trong khi việc chiếm đóng được phần đất do Đức nắm giữ ở New Guinea và Nam Thái Bình Dương là một thành công thì việc AE1 cùng 3 sỹ quan và 32 thủy thủ mất tích lại là một thảm kịch chiến tranh đầu tiên của Australia.
Hình ảnh cuối cùng của tàu AE1. |
AE1 được tàu HMAS Parramatta nhìn thấy lần cuối cùng ở vị trí cách khoảng 1,5 hải lý về phía Đông Nam Berard Point trên đảo Duke of York. Một vài con tàu đã được điều động đến tìm kiếm AE1, song không phát hiện ra bất kỳ dấu vết nào. Tất nhiên, một loạt giả thuyết về nguyên nhân tàu ngầm AE1 mất tích đã được nêu ra, trong đó có khả năng tàu này bị một tàu chạy bằng hơi nước của Đức va phải.
Hiện các sử gia Australia đang muốn tìm ra lời giải cho bí mật này. Để chuẩn bị cho lễ kỷ niệm lần thứ 100 trận chiến đầu tiên của Australia trong Chiến tranh thế giới lần thứ nhất, người ta đã đến hòn đảo xa xôi Duke of York, nơi tàu ngầm EA1 lần cuối cùng được nhìn thấy, để tìm kiếm dấu vết của con tàu. Nhưng tất cả vẫn chìm trong yên lặng.
Đỗ Vân (P/v TTVXN tại Australia)