Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), RSV ước tính ảnh hưởng khoảng 64 triệu người và gây 160.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu. Đáng chú ý, khoảng 75% ca nhập viện do RSV xảy ra ở trẻ sinh đủ tháng, khỏe mạnh, cho thấy không có nhóm trẻ nào hoàn toàn an toàn trước virus này.
Đặc biệt, với trẻ dưới 6 tháng tuổi, các chuyên gia cho biết đây là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của RSV, chiếm gần 50% trong 3,6 triệu ca nhập viện và gần 45.700 ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu.
Trẻ em dưới 6 tuổi dễ bị nhiễm virus RSV. Ảnh minh hoạ
Theo các chuyên gia y tế, nguyên nhân là trong giai đoạn hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên trẻ dễ mắc phải. Các biến chứng của nhiễm RSV ở trẻ nhũ nhi có thể bao gồm viêm phổi, viêm tiểu phế quản nặng, suy hô hấp. Trẻ bị nhiễm RSV có thể diễn tiến nặng với các biểu hiện như thở nhanh, khò khè, tím tái. Nhiều trường hợp cần nhập viện, vào đơn vị chăm sóc đặc biệt (ICU) để theo dõi và điều trị.
Không chỉ dừng lại ở các biểu hiện cấp tính, nhiễm RSV trong những năm đầu đời có thể để lại di chứng lâu dài như hen suyễn, khò khè mạn tính và suy giảm chức năng phổi, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và chất lượng sức khỏe tương lai.
Tại hội nghị khoa học “Sứ mệnh tiên phong, lặp vòng bảo vệ” do Pfizer Việt Nam phối hợp cùng Hội Hô hấp Việt Nam tổ chức ở TP Hồ Chí Minh mới đây, GS.BS Nguyễn Thị Ngọc Phượng, Chủ tịch Hội Nội tiết sinh sản và Vô sinh TP Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Hội Phụ sản Việt Nam cho biết: “RSV chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, miễn dịch sau nhiễm không bền. Việc bảo vệ trẻ ngay từ thai kỳ và giai đoạn sơ sinh là cần thiết, giúp giảm biến chứng hô hấp và đặt nền tảng cho một hệ hô hấp khỏe mạnh lâu dài”.
GS.BS Nguyễn Thị Ngọc Phượng, Chủ tịch Hội Nội tiết sinh sản và Vô sinh TP Hồ Chí Minh khuyến nghị nên bảo vệ trẻ ngay từ thai kỳ và giai đoạn sơ sinh. Ảnh: H.H
Trong khi đó, ở đầu bên kia của “vòng lặp”, người từ 60 tuổi trở lên lại có nguy cơ tiến triển nặng phải nhập Khoa hồi sức tích cực, đặc biệt khi kèm bệnh nền hô hấp như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)/tim mạch.
PGS.TS.BS Lê Khắc Bảo, Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh nhận định: “Người cao tuổi mắc RSV có thể khiến bệnh nền hô hấp và tim mạch trở nặng. Cứ 10 người nhiễm RSV thì có 1 người phải điều trị tại khoa hồi sức tích cực”.
Nghiên cứu quốc tế cho thấy, sau khi xuất viện, khoảng 1/3 người cao tuổi từng mắc RSV gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày như đi lại hay tự chăm sóc. Virus RSV không chỉ gây bệnh hô hấp cấp tính mà còn làm suy giảm khả năng độc lập của người cao tuổi, đặt ra thách thức lớn trong bối cảnh dân số Việt Nam đang già hóa nhanh.
Trước tình hình trên, các chuyên gia thống nhất rằng, để vận hành “vòng lặp bảo vệ”, cần kết hợp biện pháp dự phòng cá nhân như rửa tay, che miệng khi ho, hắt hơi, vệ sinh bề mặt, chăm sóc y tế chủ động và nâng cao nhận thức cộng đồng.
PGS.TS.BS Lê Khắc Bảo, Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh cũng yêu cầu bảo vệ cả người lớn tuổi khỏi virus RSV. Ảnh: H.H
Các chuyên gia y tế cũng cho rằng nên thường xuyên cập nhật các tiến bộ khoa học về miễn dịch thai kỳ và các mô hình phòng ngừa hiệu quả trên thế giới, qua đó thúc đẩy hợp tác giữa cơ quan quản lý, cơ sở y tế, giới học thuật, doanh nghiệp và truyền thông nhằm bảo vệ bền vững hai nhóm đối tượng nguy cơ cao.
TS. Mark Fletcher, Giám đốc cấp cao, Bộ phận Y khoa Nghiên cứu và Phát triển Vắc-xin Pfizer chia sẻ: “Phòng ngừa bệnh RSV không nên chỉ giới hạn ở trẻ sơ sinh. Bằng cách kết hợp bảo vệ người lớn tuổi với các biện pháp vệ sinh thường xuyên, cộng đồng có thể tạo ra một vòng bảo vệ cộng hưởng, giúp giảm đáng kể số ca bệnh nặng và tỷ lệ nhập viện, đồng thời giảm áp lực lên hệ thống y tế”.