Phát biểu khai mạc, PGS.TS Nguyễn Văn Hiếu, Chủ tịch Hội Công nghệ vi mạch bán dẫn TP Hồ Chí Minh thông tin, trong năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu ngành điện tử của Việt Nam đạt hơn 134,5 tỷ USD, chiếm trên một phần ba tổng kim ngạch xuất khẩu quốc gia. Trong 5 tháng đầu năm 2025, con số này tiếp tục tăng trưởng 39% so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, phần lớn giá trị gia tăng hiện nay tập trung tại các doanh nghiệp FDI. Trong bối cảnh đó, nếu các doanh nghiệp bán dẫn Việt Nam sớm thành công trong thiết kế và chế tạo các dòng chip phục vụ ngành công nghiệp điện tử thì thị trường tiêu thụ ngay trong nước vô cùng rộng mở, đồng thời góp phần nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, gia tăng giá trị sản xuất và năng lực cạnh tranh quốc gia.

"Sự thành lập Liên minh là một nhu cầu cấp thiết, xuất phát từ thực tế phát triển của nền kinh tế số, nơi công nghiệp bán dẫn và điện tử không thể phát triển hiệu quả nếu thiếu một cơ chế phối hợp giữa nhiều tổ chức, doanh nghiệp, viện và trường. Liên minh này đóng vai trò là cầu nối quan trọng, kết nối tiếng nói của doanh nghiệp, chuyên gia trong và ngoài nước với cơ quan quản lý Nhà nước để xây dựng chính sách thông thoáng, sát với thực tiễn, đồng thời tạo ra một cơ chế hoạt động linh hoạt, thúc đẩy các dự án nghiên cứu và phát triển (R&D)”, PGS.TS Nguyễn Văn Hiếu chia sẻ.

Ông Nguyễn Hữu Yên, Phó Giám đốc Sở KH&CN TP Hồ Chí Minh cũng cho biết, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW và Chính phủ cũng đã có những chỉ đạo quyết liệt nhằm tạo ra đột phá trong phát triển khoa học công nghệ với Quyết định 1018/QĐ-TTg về chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn 2050. Đối với Thành phố, với vai trò là đầu tàu kinh tế, khoa học và công nghệ của cả nước, việc tiên phong phát triển ngành công nghiệp bán dẫn không chỉ là cơ hội mà còn là trách nhiệm lịch sử, có tính lan tỏa cho cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước.

Để nhanh chóng thực hiện chủ trương đó, UBND TP Hồ Chí Minh đã ban hành văn bản chỉ đạo mang tính định hướng then chốt bằng Kế hoạch số 4354/KH-UBND ngày 14/6/2025. Đây là kế hoạch tổng thể triển khai toàn diện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, xác định phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá hàng đầu.

Kế hoạch đặt ra các mục tiêu tham vọng đến năm 2030 như kinh tế số chiếm ít nhất 30% GRDP và tỷ lệ đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng đạt trên 55%. Trong đó, nhiệm vụ phát triển công nghiệp bán dẫn được xác định là một trong những ưu tiên cốt lõi.

Trước đó, TP Hồ Chí Minh cũng đã ban hành Kế hoạch số 1231/KH-UBND, tập trung trực tiếp vào việc triển khai Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn của quốc gia tại Thành phố. Cụ thể, đến năm 2030, đào tạo ít nhất 9.000 nhân lực trình độ đại học trở lên; xây dựng ít nhất một trung tâm R&D đạt chuẩn quốc tế, mở rộng khu công nghệ cao và thu hút các dự án FDI lớn; thúc đẩy nghiên cứu, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và tăng cường hợp tác quốc tế.

“Sự ra đời của Liên minh về nghiên cứu và đào tạo nhân lực bán dẫn, vi điện tử được kỳ vọng sẽ trở thành một ngôi nhà chung, nơi các thành viên hợp tác, chia sẻ trách nhiệm, cùng nhau thúc đẩy nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và đặc biệt là đào tạo ra một thế hệ nhân lực vàng cho ngành công nghiệp bán dẫn của Thành phố và không chỉ trong phạm vi Thành phố mà còn là hạt nhân để lan tỏa sự hợp tác ra các tỉnh thành bạn, cùng nhau giải quyết bài toán nhân lực và công nghệ”, ông Nguyễn Hữu Yên nhấn mạnh.

Ông Lê Trường Duy, Giám đốc Trung tâm Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (HCMC C4IR) cũng cho biết, ngành bán dẫn đang trở thành trụ cột chiến lược của mọi nền kinh tế hiện đại. Từ trí tuệ nhân tạo (AI), Interner vạn vật (IoT), điện toán đám mây đến công nghệ quốc phòng... tất cả đều phụ thuộc vào năng lực sản xuất và thiết kế vi mạch bán dẫn. Đặc biệt, các quốc gia như Hoa Kỳ, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản đã ban hành chiến lược quốc gia với ngân sách hàng trăm tỷ USD cho R&D và chuỗi cung ứng ngành bán dẫn.

Theo báo cáo của Deloitte, quy mô thị trường bán dẫn toàn cầu dự kiến sẽ vượt 1.000 tỷ USD vào năm 2030, trong khi thế giới đang đối mặt với nguy cơ thiếu hụt hơn 1 triệu kỹ sư trong lĩnh vực này. Tại Việt Nam, ngành bán dẫn tuy còn ở giai đoạn ban đầu nhưng đang bước vào thời kỳ chuyển mình. Các tập đoàn công nghệ hàng đầu như Samsung, Amkor, Nvidia, Qualcomm đã chọn Việt Nam làm điểm đến chiến lược.

Đồng thời, các doanh nghiệp trong nước như Viettel cũng đang đẩy mạnh hoạt động thiết kế vi mạch. Đây là thời điểm quan trọng để Việt Nam tiến sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Theo ông Lê Trường Duy, sự ra đời của Liên minh nghiên cứu và đào tạo nhân lực bán, điện tử là một bước tiến chiến lược, thể hiện quyết tâm đồng hành giữa nhà nước - doanh nghiệp - viện trường trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Trong thời gian tới, HCMC C4IR sẽ đồng hành cùng Hội Công nghệ vi mạch bán dẫn Thành phố và Liên minh về nghiên cứu và đào tạo nhân lực bán dẫn, vi điện tử tăng cường và hình thành các viện nghiên cứu chuyên sâu về bán dẫn; cơ cấu lại các chương trình R&D trọng điểm quốc gia, tập trung vào lĩnh vực bán dẫn, vi mạch; duy trì chương trình phát triển sản phẩm quốc gia; thiết lập các liên minh R&D liên ngành, liên vùng, liên khu vực và quốc tế; thúc đẩy hợp tác quốc tế trong nghiên cứu, đào tạo và chuyển giao công nghệ.

Liên minh được kỳ vọng sẽ là cầu nối quan trọng, kết nối tiếng nói của doanh nghiệp và chuyên gia với cơ quan quản lý Nhà nước để xây dựng các chính sách thông thoáng, sát với thực tiễn; đồng thời Liên minh sẽ tạo ra một cơ chế hoạt động linh hoạt, thúc đẩy mạnh mẽ các dự án nghiên cứu và phát triển trong ngành.