Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Cư trú (sửa đổi). Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Luật gồm 7 chương, 38 điều, quy định về việc thực hiện quyền tự do cư trú của công dân Việt Nam trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; việc đăng ký, quản lý cư trú; quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của công dân, cơ quan, tổ chức về đăng ký, quản lý cư trú.
Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2021. Kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành, Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú đã được cấp vẫn được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú theo quy định của Luật này cho đến hết ngày 31/12/2022. Trường hợp thông tin trong Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú khác với thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú thì sử dụng thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú. Khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký, khai báo về cư trú, dẫn đến thay đổi thông tin trong Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi sổ đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định của Luật này và không cấp mới, cấp lại Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú.
Trước đó, trong các phiên thảo luận, điều kiện đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ là nội dung được các đại biểu quan tâm, thảo luận. Giải trình thêm về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, trên cơ sở các ý kiến thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã gửi phiếu thăm dò ý kiến của các đại biểu Quốc hội. Kết quả lấy phiếu cho thấy, trong số 402 đại biểu gửi ý kiến có 235 đại biểu tán thành với phương án 1 quy định điều kiện đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ là phải bảo đảm điều kiện về diện tích nhà ở tối thiểu do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định nhưng không thấp hơn 8m2 sàn/người. Trong khi đó, 153 đại biểu tán thành đồng ý với phương án 2 quy định điều kiện đăng ký thường trú là đã đăng ký tạm trú trong cùng phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương từ 1 năm trở lên. Do đó, dự thảo Luật đã tiếp thu ý kiến của đa số đại biểu theo hướng phải bảo đảm điều kiện về diện tích nhà ở tối thiểu.
Thời điểm có hiệu lực của Luật cũng là nội dung được quan tâm trong các phiên thảo luận trước đó. Đa số ý kiến nhất trí quy định Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2021. Có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định thời điểm Luật có hiệu lực thi hành muộn hơn, có thể từ 1/1/2022.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, sau khi xem xét và tập hợp ý kiến các cơ quan liên quan, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị quy định thời điểm có hiệu lực thi hành của Luật là từ ngày 1/7/2021 như đề nghị của Chính phủ và ý kiến của đa số đại biểu Quốc hội.
Ngoài ra, do ý kiến còn khác nhau nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã gửi phiếu thăm dò ý kiến của các đại biểu Quốc hội và kết quả là đa số đại biểu đồng ý với phương án 1 cho phép người dân được tiếp tục sử dụng Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú đã được cấp cho đến hết ngày 31/12/2022. Do đó, dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng này nhằm tránh làm phát sinh thêm thủ tục hành chính, thêm phiền phức cho người dân, tạo áp lực lớn cho các cơ quan quản lý, đăng ký cư trú tại thời điểm Luật mới có hiệu lực thi hành.
“Quy định này không làm ảnh hưởng đến hiệu lực thi hành của Luật Cư trú và việc triển khai thực hiện các quy định của Luật ngay từ thời điểm ngày 1/7/2021. Khi các Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú hoàn thành việc xây dựng, vận hành thông suốt và các cơ quan, tổ chức, địa phương đã thực hiện tốt việc kết nối, liên thông để bảo đảm chỉ cần sử dụng số định danh cá nhân là có thể xác định được thông tin nhân thân, thông tin về nơi cư trú của công dân thì Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú sẽ tự chấm dứt vai trò ngay cả khi chưa đến thời hạn 31/12/2022”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nhấn mạnh.