Giáo sư Huang Jinghe tại Đại học Fudan ở Thượng Hải hôm 1/3 cho hay ông cùng nhóm đồng nghiệp đã vô tình tìm ra loại kháng thể “trời cho” với các biến chủng gây bệnh COVID-19 khi đang nghiên cứu về một căn bệnh khác. Bà tự tin tuyên bố phát hiện bất ngờ trên sẽ đưa con người đi trước một bước trong cuộc chạy đua chống lại đại dịch.
Báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) đưa tin kháng thể mới này được tổng hợp từ các thành phần của hai loại kháng thể khác nhau do tế bào miễn dịch của con người tạo ra. Khi được sử dụng ở dạng tự nhiên, những kháng thể này không thể tiêu diệt được biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2.
Điều trị bằng kháng thể đóng một vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống lại COVID-19. Ảnh minh hoạ: Getty Images
Tuy nhiên, phiên bản do con người tạo ra lại phá vỡ tuyến phòng thủ của Omicron, sử dụng những gì mà bà Huang mô tả là một loạt "đòn kết hợp".
Nhóm của bà Huang Jinghe và các cộng tác viên tại Trung tâm Nghiên cứu Lâm sàng Quốc gia về Bệnh đường hô hấp ở Quảng Châu đã phát triển 8 loại kháng thể mạnh mẽ trong thời gian ngắn bằng cách sử dụng phương pháp mới này.
“Rất ít kháng thể có thể vô hiệu hóa Omicron trên thế giới. Tôi cảm thấy mình như được trời ban ơn”, bà nói. Nhóm của bà vừa công bố kết quả nghiên cứu này trên trang chia sẻ dữ liệu khoa học Biorxiv.
“Đây là một phát hiện mới rất có ý nghĩa,” Giáo sư Wen Yumei, Giám đốc Viện Vi sinh vật gây bệnh ở Fudan, nhận xét.
Điều trị bằng kháng thể cho bệnh nhân đã đóng một vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống lại đại dịch. Hàng triệu người Mỹ đã được điều trị bằng các loại thuốc kháng thể đơn dòng do Regeneron và Eli Lilly sản xuất.
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mx (FDA) đã thu hồi giấy phép khẩn cấp đối với các loại thuốc này vào tháng trước vì chúng không còn tác dụng chống lại Omicron. Biến thể này được cho là có khả năng lây truyền cao so với các chủng SARS-CoV-2 khác.
Tuần trước, một nhóm nghiên cứu thuộc Đại học Y khoa Washington ở Seattle cũng báo cáo đã phát hiện ra một loại kháng thể chống lại Omicron. Tuy vậy, số lượng ứng cử viên có tiềm năng phát triển thành thuốc vẫn khan hiếm so với những ứng cử viên trong các đợt bùng phát trước đó.
Bà Huang giải thích phát hiện của nhóm bà gây bất ngờ ở chỗ công nghệ kháng thể đặc hiệu kép - có thể liên kết với hai kháng nguyên - mà họ sử dụng vốn không được phát triển dành cho Omicron mà cho một bệnh truyền nhiễm khác. “Nó hoạt động khá tốt, vì vậy chúng tôi đã thử trên COVID-19”, bà nói.
Việc ghép các loại kháng thể tự nhiên lại với nhau không hề dễ dàng nên các nhà nghiên cứu phải thử kết hợp theo nhiều cách khác nhau.
Sau nhiều lần thất bại, họ đã thu được 10 kháng thể nhân tạo có kích thước chỉ lớn hơn 10% so với một kháng thể thông thường có nguồn gốc tự nhiên.
8 trong số các kháng thể này có thể tấn công Omicron và một số biến thể khác bằng một loạt bước phức tạp đến mức ngạc nhiên. Ví dụ: sau khi tiếp xúc với protein gai của virus bằng một đầu, kháng thể sử dụng một đầu khác để tấn công bề mặt của gai, mở rộng diện tích tiếp xúc để nhiều kháng thể hơn có thể liên kết với virus.
Bà Huang và các đồng nghiệp cho biết những thành phần lấy các kháng thể tự nhiên khác nhau có vai trò hợp tác trong quá trình trung hòa Omicron. Họ đã thử nghiệm các kháng thể này đối với một biến thể Omicron có đột biến mới để lẩn tránh sự tấn công của hệ miễn dịch và nhận thấy chúng cũng hoạt động hiệu quả.
Các kháng thể đặc hiệu kép cũng có thể vô hiệu hóa các chủng Corona trước đó như Delta, SARS (Hội chứng suy hô hấp cấp nặng), kể cả một số chủng sống trên loài dơi. Theo các nhà nghiên cứu, kết quả cho thấy những kháng thể mới này có nhiều tiềm năng để đối phó với các biến thể mới trong tương lai.
Trong hơn hai năm, giới khoa học đã chậm chân hơn virus SARS-CoV-2 vì các phương pháp điều trị không thể bắt kịp với các đột biến mới.
Bà Huang Jinghe nói rằng với cách tiếp cận mới, chúng ta có thể đối phó với các làn sóng biến đổi mới. Họ cho hay 8 kháng thể mà họ phát triển có thể chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.
Kể từ khi đại dịch xảy ra, các nhà nghiên cứu từ khắp nơi trên thế giới đã phát hiện số lượng lớn các kháng thể có tác dụng trung hòa virus. Thế nhưng, ngày càng có nhiều lo ngại rằng Omicron có thể “quét” tất cả những nỗ lực này vào thùng rác.
Giáo sư Huang cho biết phương pháp của họ có thể biến những kháng thể tự nhiên này thành một kho vũ khí mạnh mẽ để hỗ trợ cuộc chiến chống lại đại dịch. Các kháng thể mới có thể được sản xuất bằng một phương pháp tiêu chuẩn, dễ dàng sản xuất hàng loạt.