Tổng thống Mỹ khẳng định không muốn chiến tranh với Iran

Phát biểu trước báo giới, Tổng thống Trump cho biết Mỹ vẫn đang điều tra liệu Iran có "giật dây" vụ tấn công trên hay không. Theo ông, dường như giả thuyết này gần như chắc chắn nhưng Washington muốn có thêm bằng chứng.

Ông chủ Nhà Trắng cũng cho biết Mỹ "có nhiều lựa chọn" để đáp trả vụ tấn công, song "không vội vã" tính đến biện pháp quân sự. Nhà lãnh đạo Mỹ thông báo ông sẽ thảo luận tình hình với Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và một số nước châu Âu.

Trên trang mạng xã hội Twitter sau đó, Tổng thống Trump cam kết sẽ cung cấp dầu mỏ cho các đồng minh của Mỹ với tư cách là "nhà sản xuất năng lượng số 1 thế giới".

Những bình luận của Tổng thống Trump được đưa ra sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mike Esper thông báo quân đội đang chuẩn bị ứng phó với vụ tấn công nhằm vào các cơ sở dầu mỏ của Saudi Arabia. Trên trang mạng xã hội Twitter, ông Esper cho biết quân đội Mỹ đang hợp tác với các đối tác để giải quyết vụ tấn công chừng từng có này, đồng thời bảo vệ trật tự dựa trên các quy tắc quốc tế.

Ngày 14/9 vừa qua, nhà máy lọc dầu ở thành phố Abqaia và Khurais của Saudi Arabia đã bị tấn công, khiến sản lượng dầu của nước này giảm 5,7 triệu thùng/ngày, tương đương gần 6% nguồn cung dầu thô thế giới.

Lực lượng Houthi tại Yemen đã lên tiếng nhận tiến hành vụ tấn công, song Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho rằng không có bằng chứng cho thấy vụ tấn công bắt nguồn từ Yemen, nơi liên quân do Saudi Arabia đứng đầu chống Houthi hơn 4 năm qua. Ông Pompeo cáo buộc Iran tấn công vào các nhà máy lọc dầu này của Saudi Arabia. Iran đã bác bỏ cáo buộc của Ngoại trưởng Mỹ, cho rằng Washington đang viện lý do để trả đũa nước CH Hồi giáo.

Nỗi lo về một cuộc xung đột trong khu vực tiếp tục gia tăng khi liên quân do Saudi Arabia dẫn đầu ngày 16/9 cáo buộc vụ tấn công nhằm vào các cơ sở lọc dầu của tập đoàn dầu khí nhà nước Aramco được tiến hành với "vũ khí đến từ Iran, thay vì Yemen".

Ít giờ sau đó, phát biểu tại cuộc họp báo chung với những người đồng cấp Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, Tổng thống Iran Hassan Rouhani tuyên bố vụ tấn công này là cách mà "người dân Yemen" đáp trả các cuộc tấn công mà liên quân do Saudi Arabia dẫn đầu tiến hành ở Yemen. Ông nhấn mạnh: "Yemen là mục tiêu của các trận ném bom mỗi ngày...Người dân Yemen buộc phải phản ứng, họ chỉ đang thực hiện quyền tự vệ hợp pháp".

Trong diễn biến liên quan, cùng ngày, Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg đã bày tỏ "vô cùng quan ngại" về căng thẳng leo thang tại khu vực, đồng thời kêu gọi tất cả các bên ngăn chặn tái diễn các vụ tấn công tương tự. Tuyên bố của ông Stoltenberg cũng cáo buộc Iran "đang gây bất ổn" trong khu vực.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Nga cũng lên án mạnh mẽ các vụ không kích bằng máy bay không người lái trên nhằm vào các mục tiêu phi quân sự, phá hủy cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội và mọi hành động có thể gây mất cân bằng cung-cầu đối với năng lượng. Tuy nhiên, bộ trên cũng kêu gọi tất cả các bên thận trọng trong việc quy kết trách nhiệm hay có kết luận vội vàng về bên tiến hành vụ tấn công, đồng thời cảnh báo việc sử dụng vụ tấn công trên như một cái cớ để "khích động sự giận dữ xung quanh Iran" có thể phản tác dụng.

Theo bộ này, các vụ tấn công nhằm vào các mục tiêu dân sự và những hành động vi phạm luật nhân quyền quốc tế là hậu quả trực tiếp của cuộc khủng hoảng quân sự và chính trị đang diễn ra tại Yemen. Do đó, Bộ Ngoại giao Nga tái khẳng định sự cần thiết phải nhanh chóng chấm dứt xung đột vũ trang và khởi động các cuộc đàm phán dưới sự hậu thuẫn của Liên hợp quốc (LHQ) với sự tham gia của tất cả các lực lượng chính trị-xã hội và các nhóm tôn giáo tại Yemen. Điều này sẽ mang lại lợi ích cho cả Yemen lẫn các nước láng giềng, cũng như các nước có lợi ích tại khu vực quan trọng mang tính chiến lược của thế giới này.

Trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cũng tuyên bố sẽ là vô trách nhiệm nếu quy trách nhiệm cho bất kỳ bên nào khi chưa có bằng chứng xác thực. Quan chức này cũng khẳng định quan điểm của Trung Quốc phản đối mọi hành động làm gia tăng xung đột, đồng thời kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, tránh đưa ra những hành động làm leo thang căng thẳng trong khu vực.

Trong một diễn biến liên quan, ngày 16/9, Ngoại trưởng Anh Dominic Raab tuyên bố London sẽ phối hợp với các đối tác quốc tế nhằm tìm ra cách đáp trả "rộng rãi và hiệu quả nhất" đối với vụ tấn công nhằm vào các cơ sở lọc dầu của Saudi Arabia hồi cuối tuần vừa qua. Ông đã thảo luận với những người đồng cấp Saudi Arabia, Đức, Pháp và Mỹ về các diễn biến mới này.