Khói bốc lên sau cuộc tấn công bằng tên lửa của Israel vào Damascus, Syria khiến 4 thành viên Vệ binh Cách mạng Iran thiệt mạng ngày 20/1. Ảnh: Sham FM
Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran đã phải chịu nhiều tổn thất ở Syria kể từ khi đến quốc gia này một thập kỷ trước để hỗ trợ Tổng thống Bashar al-Assad trong cuộc chiến ở Syria. Từ tháng 12/2023, các cuộc tấn công của Israel đã giết chết nhiều thành viên Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran, trong số đó có một trong những tướng tình báo hàng đầu của Iran.
Mặc dù những người theo đường lối cứng rắn ở Iran muốn trả đũa, nhưng quyết định rút các quan chức cấp cao của Iran một phần là do nước này không muốn bị cuốn trực tiếp vào một cuộc xung đột đang bùng phát khắp Trung Đông.
Theo các nguồn tin, Iran không có ý định rời khỏi Syria và động thái rút bớt người về cho thấy tác động của cuộc chiến Israel – Hamas đang lan ra trong khu vực. Thời gian qua, Iran luôn tìm cách đứng ngoài cuộc xung đột ở Gaza.
Một trong những nguồn tin cho biết các chỉ huy cấp cao của Iran đã rời Syria cùng với hàng chục sĩ quan cấp trung. Đây là hành động cắt giảm quy mô hiện diện. Nguồn tin không cho biết có bao nhiêu người Iran đã rời Syria.
Iran đã điều hàng nghìn tay súng tới Syria trong cuộc chiến ở nước này. Trong số đó có các thành viên của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran, chính thức phục vụ dưới vai trò cố vấn, nhưng phần lớn là các tay súng người Shi'ite từ khắp nơi trong khu vực.
Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran quản lý các hoạt động ở Syria từ xa, với sự trợ giúp từ đồng minh Hezbollah.
Theo một nguồn tin khác, những người vẫn còn ở Syria đã rời khỏi văn phòng và không xuất hiện công khai. Nguồn tin này nói: “Người Iran sẽ không từ bỏ Syria nhưng họ đã giảm hiện diện và hoạt động di chuyển ở mức độ nhiều nhất”.
Những thay đổi này cho đến nay không có tác động đến hoạt động của Iran tại Syria. Cắt giảm quy mô sẽ giúp Iran tránh bị lôi kéo vào cuộc chiến Israel - Hamas.
Kể từ khi chiến tranh Gaza nổ ra, Israel đã đẩy mạnh chiến dịch không kích kéo dài nhiều năm nhằm đẩy lùi sự hiện diện của Iran ở Syria, tấn công cả Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran và Hezbollah.
Israel hiếm khi bình luận về các cuộc tấn công ở Syria và chưa tuyên bố chịu trách nhiệm về các cuộc tấn công gần đây.
Truyền thông nhà nước Iran và Syria ngày 30/1 đưa tin 2 cố vấn Iran đã thiệt mạng trong vụ tấn công của Israel nhằm vào ngoại ô thủ đô Damascus hôm 29/1.
Hãng Tasnim đã đưa tin về 2 trường hợp thiệt mạng tại Syria nhưng không cung cấp thông tin chi tiết về vụ việc. Theo Tasnim, Israel đã tấn công một trung tâm cố vấn quân sự của Iran ở Syria. Tuy nhiên, Đại sứ Iran tại Syria Hossein Akbari đã phủ nhận thông tin cho rằng mục tiêu này là đồn quân sự của Tehran và khẳng định những người thương vong không phải là công dân Iran.
Trong một cuộc tấn công ngày 20/1, truyền thông nhà nước Iran đưa tin rằng 5 thành viên của Lực lượng Vệ binh Cách mạng đã thiệt mạng, trong đó có một vị tướng phụ trách tình báo cho Lực lượng Quds - lực lượng chịu trách nhiệm về các hoạt động ở nước ngoài của Lực lượng Vệ binh Cách mạng. Cuộc tấn công đã san phẳng một tòa nhà ở Damascus.
Một vụ khác diễn ra vào 25/12/2023 bên ngoài Damascus, đã giết chết một cố vấn cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng chịu trách nhiệm điều phối giữa Syria và Iran. Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei đã chủ trì buổi cầu nguyện tại tang lễ của nhân vật này.
Ba nguồn tin cho biết Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran đã nêu quan ngại với chính quyền Syria rằng thông tin rò rỉ từ bên trong lực lượng an ninh Syria đã gây ra các cuộc tấn công chết người gần đây.
Các cuộc tấn công chính xác của Israel đã khiến Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran phải di dời các địa điểm hoạt động và nơi ở của các sĩ quan, trong bối cảnh lo ngại về lộ thông tin tình báo.
Lực lượng Iran đến Syria theo lời mời của ông Assad, giúp ông đánh lui quân nổi dậy đã giành quyền kiểm soát nhiều vùng đất trong cuộc xung đột bắt đầu vào năm 2011.
Nhiều năm sau khi ông Assad và các đồng minh giành lại phần lớn lãnh thổ Syria, các nhóm mà Iran hậu thuẫn vẫn hoạt động trên khắp các khu vực rộng lớn.
Sự hiện diện của họ đã củng cố một khu vực ảnh hưởng của Iran trải dài qua Iraq, Syria và Liban đến Địa Trung Hải, giúp tạo đối trọng với các đối thủ trong khu vực của Tehran, bao gồm cả Israel.
Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran một lần nữa tuyển mộ các tay súng người Shi'ite từ Afghanistan và Pakistan để triển khai tới Syria. Lực lượng này đang thu hút nhiều hơn người Shi'ite ở Syria.