Sông băng tại Gletsch, Thụy Sĩ. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Tổng Thư ký WMO Celeste Saulo cho biết, năm 2024 là năm nóng nhất từng được ghi nhận, khiến nhiều khu vực trải qua khủng hoảng nghiêm trọng. Bắc Nam Mỹ và lưu vực Amazon hứng chịu hạn hán kéo dài, miền Nam châu Phi khô hạn nghiêm trọng, trong khi châu Âu, châu Á và một phần Trung Phi lại phải đối mặt với mưa lớn bất thường, bão nhiệt đới và lũ lụt dữ dội.
Tại châu Phi nhiệt đới, lượng mưa cực đoan trong năm qua đã cướp đi sinh mạng của khoảng 2.500 người và khiến 4 triệu người mất nhà cửa. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương chứng kiến lượng mưa kỷ lục kèm theo nhiều cơn bão mạnh, khiến hơn 1.000 người thiệt mạng. Ở châu Âu, lũ lụt xảy ra ở quy mô lớn nhất trong hơn một thập kỷ, khi tới 30% hệ thống sông ngòi vượt ngưỡng báo động lũ cao.
Theo WMO, năm 2024 là năm thứ sáu liên tiếp các lưu vực sông toàn cầu mất cân bằng nghiêm trọng, với gần 70% số lưu vực có quá nhiều hoặc quá ít nước. Đồng thời, chất lượng nước tại nhiều hồ lớn đang suy giảm nhanh chóng do nhiệt độ tăng cao, trong khi các sông băng tiếp tục tan chảy trên toàn cầu. Chỉ riêng trong năm 2024, khoảng 450 gigaton băng đã biến mất - tương đương 180 triệu bể bơi Olympic, khiến mực nước biển tăng thêm khoảng 1,2 mm. Tính từ thập niên 1970, thế giới đã mất tổng cộng 9.000 gigaton băng, góp phần làm mực nước biển dâng thêm 25 mm.
Theo ước tính của LHQ, hiện có 3,6 tỷ người trên toàn cầu không được tiếp cận đầy đủ nguồn nước ít nhất một tháng mỗi năm. Con số này có thể tăng lên hơn 5 tỷ người vào năm 2050 nếu xu hướng hiện tại không được kiểm soát.
Ông Stefan Uhlenbrook, Giám đốc bộ phận thủy văn, tài nguyên nước và băng quyển của WMO, cảnh báo rằng mặc dù tổng lượng nước trên hành tinh không thay đổi, song việc khai thác quá mức nguồn nước ngầm cùng với hiện tượng băng tan đang khiến nước chảy ra biển nhiều hơn, góp phần làm dâng mực nước biển và đe dọa các khu vực ven bờ.
Các chuyên gia của WMO kêu gọi các quốc gia tăng cường quản lý hiệu quả tầng chứa nước ngầm, tận dụng nguồn nước từ băng tan để lưu trữ thay vì để trôi ra đại dương, đồng thời tối ưu hóa việc sử dụng nước trong nông nghiệp - lĩnh vực chiếm từ 75% đến 90% tổng lượng nước khai thác. Đây được coi là những giải pháp then chốt để giảm áp lực nguồn nước và hạn chế các rủi ro do biến đổi khí hậu gây ra.