Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian. Ảnh: THX/TTXVN
Mối quan hệ giữa Iran và Qatar hiện đang được chú ý đặc biệt, bởi Qatar đã khéo léo xây dựng hình ảnh một quốc gia vừa có thể tiếp đón các nhóm Hồi giáo cứng rắn, vừa duy trì mối quan hệ gần gũi với các cường quốc phương Tây.
Theo truyền thông nhà nước Iran, trong cuộc gặp vào ngày 20/11, Tổng thống Massoud Pezeshkian, đã bày tỏ mong muốn thúc đẩy mối quan hệ giữa Iran và Qatar trở nên "sâu rộng và mạnh mẽ hơn".
Cuộc gặp giữa Tổng thống Iran và Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Qatar, Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani, mang ý nghĩa quan trọng, nhất là khi các lãnh đạo phong trào Hồi giáo Hamas gần đây đã chuyển từ Qatar sang Thổ Nhĩ Kỳ. Cả Qatar, với tư cách là đồng minh không thuộc tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) của Mỹ, và Thổ Nhĩ Kỳ, một đồng minh NATO, đều ủng hộ phong trào Hồi giáo Hamas. Iran cũng ủng hộ nhóm này và duy trì mối quan hệ khá thân thiện với Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời mong muốn củng cố mối quan hệ với Qatar.
Điều này càng đáng chú ý khi Qatar được biết đến là quốc gia có thể tiếp đón cả các nhóm cực đoan, nhưng vẫn duy trì mối quan hệ tốt đẹp với phương Tây. Doha có mối quan hệ với Taliban trong nhiều năm, hỗ trợ lực lượng này quay lại Kabul vào năm 2021. Năm 2012, Qatar đã chuyển tiền hỗ trợ Hamas giúp phong trào này tăng cường sức mạnh tại Gaza.
Do vậy, thay vì lên án cuộc tấn công của Hamas vào Israel ngày 7/10, Qatar lại tự nhận mình là trung gian hòa giải, mặc dù các nỗ lực hòa giải đã thất bại sau tháng 12/2023 khi không có thêm con tin nào được giải thoát.
Theo hãng tin IRNA, trong cuộc gặp với Thủ tướng và Bộ trưởng Ngoại giao Qatar, Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani, tổng thống Pezeshkian đã kêu gọi thực hiện nhanh chóng các thỏa thuận đã được ký kết trong chuyến thăm Doha của ông vào tháng trước.
Thủ tướng Qatar cũng bày tỏ sự mong muốn mở rộng mối quan hệ với Iran và cho biết các kế hoạch đang được chuẩn bị để quốc vương Qatar thăm Tehran vào đầu năm tới.
Với việc các lãnh đạo Hamas hiện đang ở Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar cho biết sẵn sàng đón tiếp nhóm này trở lại. Cả Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ đều có kế hoạch củng cố ảnh hưởng tại khu vực trước khi ông Trump nhậm chức. Cả hai quốc gia này đã có ảnh hưởng lớn trong chính quyền tổng thống đắc cử Trump trước đây và đang chuẩn bị để gia tăng ảnh hưởng trong khu vực.
Mối quan hệ giữa Iran và Qatar mang lại lợi ích gì?
Iran vẫn đang chỉ trích các cường quốc châu Âu, Liên hợp quốc và Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) về cách đối xử không công bằng với mình. Ảnh hưởng của Qatar trong Liên hợp quốc, EU và phương Tây có thể giúp Tehran trong các tranh chấp quốc tế. Đồng thời, Iran cũng có thể hỗ trợ Qatar thông qua mạng lưới các lực lượng ủy nhiệm trong khu vực. Sự ủng hộ lẫn nhau đối với Hamas nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ này đối với cả hai bên.
Chuyến thăm Qatar ngày 2/10 vừa qua của tổng thống Iran được xem là bước tiến nhằm củng cố mối quan hệ kinh tế và chính trị, cũng như thể hiện cam kết của hai nước trong việc hợp tác khu vực và quốc tế vì lợi ích chung.