Dầu ăn bày bán tại một khu chợ ở Jakarta, Indonesia ngày 17/4. Ảnh: AP
Tờ Guardian (Anh) ngày 26/4 đưa tin giá các loại dầu ăn như dầu đậu nành, dầu hướng dương và dầu hạt cải dự kiến tăng mạnh sau khi Indonesia công bố lệnh cấm xuất khẩu dầu cọ. Trong khi đó, giá dầu ăn đã tăng hơn 50% trong 6 tháng qua, từ nhiều nguyên nhân như thiếu lao động ở Malaysia cho đến hạn hán tại Argentina, Canada.
Việc Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine ngày 24/2 đã khiến giá dầu ăn tăng lên mức kỷ lục do nguồn cung dầu hướng dương bị gián đoạn. Bởi vậy, việc Indonesia ngừng xuất khẩu dầu cọ sẽ gia tăng áp lực lên người tiêu dùng châu Á và châu Phi từ giá nhiên liệu, thực phẩm tăng cao.
Ông James Fry tại công ty tư vấn LMC nhận định với hãng thông tấn Reuters (Anh): “Quyết định của Indonesia ảnh hưởng không chỉ đến dầu cọ mà còn cả dầu thực vật toàn cầu”.
Dầu cọ được sử dụng trong rất nhiều sản phẩm, từ bánh cho đến mỹ phẩm và chất tẩy rửa. Dầu cọ chiếm tới gần 60% lượng dầu thực vật vận chuyển toàn cầu. Indonesia đảm nhận khoảng 1/3 lượng dầu thực vật xuất khẩu. Ngày 22/4, Indonesia tuyên bố cấm xuất khẩu dầu cọ cho đến khi có thông báo mới, động thái này nhằm giải quyết tình trạng giá dầu ăn tăng cao nội địa.
Ông Fry nhận định: “Điều này xảy ra ở thời điểm năng lực xuất khẩu các loại dầu thực vật đều gặp áp lực, trong đó có dầu đậu nành bởi hạn hán ở Nam Phi, dầu hạt cải do thu hoạch kém ở Canada và dầu hướng dương từ xung đột Nga-Ukraine.
Chủ tịch Hiệp hội các nhà tinh chế dầu ăn Pakistan (PEORA)-ông Rasheed JanMohd nhận định: “Không có gì có thể bù đắp được cho sự thiếu hụt dầu cọ Indonesia. Mọi quốc gia sẽ phải chịu đựng”.
Nhiều nhà nhập khẩu hy vọng dầu hướng dương từ Ukraine sẽ giúp giảm giá dầu thực vật nhưng nguồn cung từ Kiev đã ngưng lại bắt nguồn từ chiến dịch quân sự đặc biệt Nga phát động ngày 24/4. Điều này khiến các nhà nhập khẩu đặt hy vọng vào dầu cọ. Tuy nhiên, lệnh cấm xuất khẩu của Indonesia đã gây ra cú sốc.
Ấn Độ, Bangladesh và Pakistan cố gắng tăng nhập khẩu dầu cọ từ Malaysia. Tuy nhiên, nhà sản xuất dầu cọ lớn thứ hai thế giới Malaysia không thể bù đắp được chỗ trống mà Indonesia để lại. Malaysia cung cấp khoảng 31% lượng dầu cọ toàn cầu, trong khi đó Indonesia chiếm tới 56%.
Gần một nửa lượng dầu cọ Ấn Độ nhập khẩu bắt nguồn từ Indonesia. Trong khi đó, 80% dầu cọ Pakistan và Bangladesh nhập khẩu là từ Indonesia.