Giá trị R, hay hệ số sinh sản, là một công cụ quan trọng mà các chuyên gia dịch tễ và giới hoạch định chính sách sử dụng để kiểm tra sự phổ biến và lây lan của dịch COVID-19.
Tờ Straits Times đưa tin giá trị R trung bình của Ấn Độ hiện tại là 1,01. Con số này có nghĩa là mỗi người nhiễm virus SARS-CoV-2 đang lây truyền cho 1,01 người khác.
Nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 cho người dân tại Bangalore. Ảnh: EPA-EFE
Khi đất nước này bị làn sóng COVID-19 thứ hai tấn công hồi tháng 5, giá trị R là khoảng 1,4 song chỉ số này đã giảm xuống còn khoảng 0,9 một tháng trước. Giá trị R tăng cao hơn một lần nữa khiến các chuyên gia y tế lo lắng vì nó báo hiệu tỷ lệ lây nhiễm ngày càng tăng.
Bang miền Trung Madhya Pradesh có giá trị R cao nhất là 1,31, tiếp theo là Himachal Pradesh (1,3) và bang phía Đông Bắc Nagaland (1,09). Giá trị R bằng 1,3 đồng nghĩa với việc 10 người nhiễm virus sẽ lây cho 13 người, và 13 người này sẽ tiếp tục lây cho 16 – 17 người khác nữa.
Tiến sĩ Samiran Panda, nhà dịch tễ học hàng đầu tại Hội đồng nghiên cứu y khoa (ICMR) - cơ quan phụ trách đưa ra cách xử lý COVID-19 tại Ấn Độ - cho hay: “Giá trị R tăng lên có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm về sự khởi đầu của làn sóng thứ ba”.
Theo ông, để hiểu bản chất của làn sóng tiếp theo, cần phải nắm được sự khác biệt về tình trạng mắc COVID-19 ở từng bang. Gần 80% các ca lây nhiễm trong đợt thứ hai tập trung tại 10 bang, trong đó có Maharashtra và Delhi.
Tuy nhiên, những bang có ít ca mắc và tử vong hơn trong đợt bùng phát thứ hai như Kerala, Tamil Nadu, Karnataka, Jammu và Kashmir lại đang cho thấy hệ số R cao hơn.
Bang Kerala, từng xử lý khéo léo trong làn sóng thứ nhất và thứ hai và nhận được sự khen ngợi trên toàn cầu, có giá trị R là 1,06.
Ấn Độ hiện đã ghi nhận 32 triệu người mắc và 429.000 người tử vong do COVID-19. Giới chuyên gia cho rằng số ca nhiễm ở quốc gia Nam Á này đang gia tăng trong bối cảnh các biện pháp giới hạn đi lại được nới lỏng, người dân tiếp tục vi phạm quy tắc về phòng dịch như đeo khẩu trang hãy giãn cách, cùng với sự xuất hiện của biến thể Delta có khả năng lây truyền cao hơn.
Một tình nguyện viên chở mô hình mũi tiêm vaccine Covishield và Covaxin để khích lệ người dân Chennai đi tiêm chủng. Ảnh: AFP
Tiến sĩ Panda cho biết: “Các biện pháp hạn chế ban đầu đã ngăn chặn thành công làn sóng thứ hai ở một số bang, nhưng cũng chính các bang này đang có những nhóm dân cư dễ tổn thương bị nhiễm bệnh sau khi dỡ bỏ giới hạn và không tuân thủ các biện pháp phòng ngừa an toàn”.
Theo kết quả xét nghiệm huyết thanh cộng đồng của ICMR công bố vào tháng 7, khoảng 2/3 người dân Ấn Độ từ 6 tuổi trở lên đã phát triển kháng thể với COVID-19. Con số này tăng từ khoảng 1/4 dân số hồi tháng 1. Điều này vẫn khiến 400 triệu người Ấn Độ còn lại dễ bị mắc bệnh.
Các quan chức cho biết họ không thể tuyên bố chính thức về đợt dịch thứ ba cho đến khi số lượng ca lây nhiễm tăng rõ rệt hơn.
Chuyên gia tại WHO, ông Soumya Swaminathan nhận định với kênh truyền hình NDTV rằng đợt thứ ba có thể không tàn khốc như đợt thứ hai, bởi nhiều người đã được tiêm chủng cũng như có thêm nhiều cơ sở điều trị COVID-19 ở mỗi bang.
Một trở ngại khác trong chiến dịch chống COVID-19 ở Ấn Độ chính là việc duy trì nguồn vaccine tiêm phòng sau khi hai hãng sản xuất được cấp phép tại đây tiếp tục không đạt chỉ tiêu.