Ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó Giám đốc NHNN Chi nhánh TP Hồ Chí Minh cho biết, nguyên nhân lượng kiều hối giảm trong thời gian qua là do cuộc xung đột Nga - Ukraine và tình hình kinh tế ở một số quốc gia, khu vực trên thế giới gặp khó khăn, lạm phát cao vì chịu ảnh hưởng của giá dầu và giá lương thực tăng cao, qua đó kéo giảm thu nhập người lao động Việt Nam ở nước ngoài và khả năng tích lũy của kiều bào.
Mặc dù vậy, lượng kiều hối vẫn tiếp tục được chuyển về, giá trị trong nửa đầu năm 2022 bằng 44,5% so với năm ngoái. Nguồn ngoại tệ này góp phần quan trọng và có ý nghĩa đối với quá trình phục hồi, tăng trưởng kinh tế sau đại dịch COVID-19 của TP Hồ Chí Minh nói riêng và Việt Nam nói chung; đồng thời giúp thân nhân kiều bào ở trong nước có thể mở rộng sản xuất và phát triển các ngành du lịch, dịch vụ và thương mại.
Theo các chuyên gia kinh tế, từ lâu, TP Hồ Chí Minh là trung tâm thu hút kiều hối lớn nhất nước do có nhiều người ra nước ngoài định cư. Trong khi đó, dòng kiều hối là nguồn ngoại tệ quan trọng đối với nền kinh tế Việt Nam, giúp cải thiện cán cân thanh toán và dự trữ ngoại hối... Tuy nhiên, các thế hệ người Việt sinh sống ở nước ngoài tuổi ngày một cao nên số tiền họ tích luỹ được gửi về nước cũng dần mai một, trong khi những thế hệ trẻ thì không còn nhiều kết nối với thân nhân trong nước.
Vì thế, nhiều chuyên gia đề xuất, để thu hút mạnh hơn dòng kiều hối về Việt Nam, thời gian tới, Nhà nước cần thực thi các chính sách nhằm định hướng hoặc tạo động lực để kiều hối đầu tư vào khu vực sản xuất và các lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực, như giáo dục và sức khỏe cộng đồng... tạo ra các hiệu ứng phát triển tích cực về dài hạn cho đất nước.
Đặc biệt, cần tiếp tục có chính sách mở rộng hình thức vay vốn, tạo điều kiện cho lao động Việt Nam đi xuất khẩu lao động nước ngoài và khuyến khích mọi thành phần kinh tế mở rộng thị trường xuất khẩu, địa bàn hoạt động kinh doanh ở cả trong và ngoài nước...
Đối với nhóm kiều bào, PGS. TS. Đỗ Thị Kim Hảo và nhóm cộng sự của Học viện Ngân hàng cũng cho rằng, cần có các chính sách tạo điều kiện cho những công dân định cư nước ngoài, Việt kiều và hỗ trợ họ được tham gia vào các hoạt động thương mại trong nước. Ví dụ như về góp vốn, cổ phần với các tổ chức doanh nghiệp trong nước; có chính sách ưu đãi thuế cho kiều bào; tạo điều kiện hơn nữa cho kiều bào mua đất đai, nhà ở và đầu tư bất động sản tại quê hương.
Thêm nữa, Chính phủ cần chủ động ký kết với các nước những hiệp định, hiệp ước bảo vệ quyền lợi cho kiều bào đang sinh sống và làm việc ở nước ngoài, từ đó kiều bào có cuộc sống ổn định, quay trở lại đầu tư và xây dựng đất nước. Cùng với đó ở trong nước, cần có chính sách khuyến khích các chủ thể tham gia thị trường kiều hối, đặc biệt là các ngân hàng thương mại (NHTM) trong việc cung cấp tiện ích dịch vụ kiều hối.
Khi dòng kiều hối được chuyển qua kênh ngân hàng nhiều hơn, các NHTM sẽ có cơ hội tăng thu hút tiền gửi từ chuyển đổi ngoại tệ sang VND, thêm nguồn vốn đầu tư cho nền kinh tế. Hơn nữa, kiều hối chuyển qua kênh chính thức còn giúp các tổ chức tín dụng tiếp cận các hộ gia đình, cung cấp dịch vụ tài chính, tạo cơ hội cho họ quản lý tài chính cá nhân, hạn chế rủi ro tài chính. Trên cơ sở đó, các tổ chức tín dụng sẽ phát triển mảng bán lẻ đến từng người nghèo ở các khu vực nông thôn, thúc đẩy tiết kiệm, đầu tư hiệu quả từ nguồn kiều hối.