Binh sĩ Mỹ gác tại tỉnh Hasakeh, Syria ngày 27/3. Ảnh: AFP/TTXVN
Hãng Sputnik (Nga) đưa tin vấn đề này lại thu hút chú ý trong bối cảnh những năm gần đây có nhiều nghiên cứu đi sâu vào tìm hiểu ảnh hưởng từ sóng xung kích của vũ khí hạng nặng lên não con người.
Các hướng dẫn quân sự từng đánh giá rằng không có tác động lâu dài từ vụ nổ lớn khi bắn pháo, súng cối và thiết bị phóng rocket vác vai. Nhưng gần đây có nhất trí rằng những tổn thương vi mô đến não do việc sử dụng thường xuyên những vũ khí này có thể dẫn đến hậu quả với sức khỏe tinh thần và thể chất binh sĩ.
Hiện tượng này được cho tương tự như tổn thương não các vận động viên bóng bầu dục Mỹ thường gặp phải do tác động.
Tờ New York Times (Mỹ) đưa tin rằng một bộ phận binh sĩ trở về từ Iraq và Syria mắc các vấn đề tâm thần như đau đầu, gặp ác mộng, mất trí nhớ, trầm cảm, lo âu, ảo giác và có ý định tử tử.
Một số binh sĩ còn rơi vào tình cảnh vô gia cư và thất nghiệp lâu dài do mắc phải những tình trạng trên. Một tay súng của thủy quân lục chiến đã tự tử sau nhiều năm đau đầu và trầm cảm. Đội của anh đã bắn 7.188 đạn pháo chỉ trong vài tháng tại Iraq.
Vấn đề phức tạp là quân đội Mỹ thiếu kinh nghiệm và kiến thức trong việc ứng phó với những tổn thương não như vậy. Các quân nhân mắc tình trạng nghiêm trọng hơn thường bị chẩn đoán nhầm với chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương, rối loạn thiếu tập trung hoặc trầm cảm. Những người vi phạm quy tắc hành vi đôi khi sẽ buộc phải xuất ngũ, điều này có thể khiến họ không được tiếp cận trợ giúp y tế.
Vấn đề bắt nguồn từ chiến lược gần đây của Mỹ dựa vào hỏa lực vũ khí hạng nặng tầm xa trong chiến đấu, đặc biệt là tại Syria. Các nhà chiến lược quân sự đã tìm cách đạt được mục tiêu của họ ở Syria qua việc phụ thuộc nhiều vào pháo binh, vốn đòi hỏi ít binh sĩ hơn các hình thức chiến đấu khác và giảm thương vong từ đối đầu trực tiếp. Đạn pháo nặng hơn 45 kg khi bắn ra có thể di chuyển tới 24 km, tạo ra sóng xung kích mạnh trong quá trình, ảnh hưởng đến toàn bộ đội quân.
Thủy quân lục chiến Mỹ đã thực hiện nghiên cứu xem xét vấn đề và kết luận vào năm 2019 rằng quân nhân Mỹ thực sự bị tổn hại bởi vũ khí này. Các cuộc phỏng vấn với binh sĩ cho thấy không có biện pháp bảo vệ nào được áp dụng kể từ đó.