Kinh tế Việt Nam kỳ vọng bứt phá trong quý cuối năm

Những điểm sáng trong bức tranh kinh tế

Trong bối cảnh kinh tế thế giới còn tiềm ẩn nhiều bất ổn, tăng trưởng chậm lại, xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng và những rủi ro địa chính trị tác động khá sâu sắc tới kinh tế toàn cầu.

Trong nước, với việc sắp xếp lại địa giới hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp mở ra nhiều cơ hội, nổi bật là bộ máy tinh gọn, giảm tầng nấc trung gian, từ đó rút ngắn quy trình ra quyết định, tiết kiệm chi thường xuyên, tạo không gian thể chế thuận lợi hơn cho thu hút đầu tư, triển khai các dự án trọng điểm. Đây cũng là thời điểm thúc đẩy chuyển đổi số, tích hợp cơ sở dữ liệu dân cư, đất đai, tài chính để hiện đại hóa quản trị công.

Cục Thống kê, Bộ Tài chính cho biết, nền kinh tế Việt Nam đang ghi nhận nhiều chỉ số tăng trưởng khả quan, với xu hướng cải thiện rõ rệt qua từng tháng. Trước hết, ổn định kinh tế vĩ mô tiếp tục được giữ vững. Lạm phát bình quân 9 tháng duy trì ở mức thấp so với mục tiêu Quốc hội đề ra; tỷ giá và thị trường tiền tệ cơ bản ổn định, tạo niềm tin cho doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Tiếp đến, xuất khẩu hàng hoá duy trì đà tăng trưởng tích cực do một số ngành hàng chủ lực như: điện tử, dệt may, da giày có đơn hàng cải thiện trong quý II và đầu quý III, giúp tổng kim ngạch xuất khẩu những mặt hàng này duy trì mức tăng trưởng khá. Khu vực FDI và nhóm hàng điện tử, máy tính và linh kiện tiếp tục là động lực chính, giúp Việt Nam giữ vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nổi bật, xuất khẩu rau quả ghi nhận thành tích ấn tượng, đáng tự hào, với tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu cao trong ba năm liên tiếp, phản ánh hiệu quả từ áp dụng tiêu chuẩn chất lượng và tận dụng các FTA. Cụ thể, 9 tháng đầu năm 2023 kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt 4,19 tỷ USD; đạt 5,64 tỷ USD trong 9 tháng 2024, tăng 34,4% so với cùng kỳ năm 2023; ước tính 9 tháng 2025 đạt 6,11 tỷ USD, tăng 8,3%. Thị trường và sản phẩm rau quả xuất khẩu đa dạng hơn, giá trị gia tăng hàng xuất khẩu cao hơn, giảm bớt phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc.

Trong 9 tháng đầu năm 2025, cà phê nổi lên là mặt hàng xuất khẩu nổi trội, khẳng định vị thế và thương hiệu của cà phê Việt trên thị trường quốc tế. Thị trường xuất khẩu cà phê ghi nhận những kết quả tích cực khi EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc đều duy trì tốc độ tăng trưởng; đặc biệt, Đức và Ý - hai thị trường tiêu thụ cà phê hàng đầu châu Âu tăng mạnh nhập khẩu từ Việt Nam. Việt Nam không chỉ dừng lại ở xuất khẩu cà phê nhân robusta truyền thống, các sản phẩm rang xay, hòa tan và speciality cũng được đẩy mạnh, nâng tầm thương hiệu cà phê Việt Nam.

Nhờ đó, cán cân thương mại duy trì xuất siêu, không chỉ hỗ trợ dự trữ ngoại hối mà còn góp phần củng cố niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp vào thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, dòng vốn FDI vẫn chảy vào đều đặn, với số lượng dự án mới tăng lên và sự tham gia của nhiều nhà đầu tư đến từ các nền kinh tế lớn. Dù vốn bình quân mỗi dự án có xu hướng giảm, song về tổng thể, dòng vốn này tiếp tục khẳng định vị trí Việt Nam là điểm đến trong chiến lược tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.

Cùng với đó, ngành du lịch và dịch vụ cũng phục hồi mạnh, lượng khách quốc tế tăng trưởng ấn tượng nhờ chính sách visa mới và sự đa dạng hóa sản phẩm du lịch. Đây là một trong những động lực quan trọng giúp thúc đẩy tiêu dùng và tạo thêm việc làm.

Cuối cùng, đầu tư công đang được đẩy mạnh giải ngân ở nhiều dự án hạ tầng trọng điểm, đặc biệt trong giao thông và năng lượng. Việc này không chỉ tạo hiệu ứng lan tỏa cho các ngành công nghiệp hỗ trợ mà còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh dài hạn của nền kinh tế.

Tuy nhiên, bên cạnh những điểm sáng, bức tranh kinh tế 9 tháng cũng phản ánh không ít thách thức như: tổng cầu trong nước phục hồi chậm, tiêu dùng hộ gia đình tăng nhưng chưa đủ mạnh để tạo thành động lực thúc đẩy tăng trưởng cao. Nhiều doanh nghiệp bán lẻ, dịch vụ còn gặp khó do chi phí đầu vào cao và thu nhập người dân chưa cải thiện rõ rệt.

Đầu tư tư nhân chưa bứt phá, thể hiện ở sự dè dặt của doanh nghiệp trong mở rộng sản xuất, kinh doanh. Nguyên nhân chính là niềm tin thị trường chưa ổn định, cộng với chi phí vốn còn cao và môi trường thủ tục hành chính còn gây trở ngại.

Thu hút FDI phân hóa rõ rệt. Dù số lượng dự án mới tăng, nhưng vốn bình quân một dự án giảm liên tiếp qua các quý, phản ánh sự thận trọng của nhà đầu tư, cũng như cho thấy Việt Nam đang chịu áp lực cạnh tranh gay gắt trong việc thu hút các dự án quy mô lớn, công nghệ cao. Bình quân một dự án FDI cấp phép mới giảm dần qua từng quý trong 9 tháng năm 2025 (quý I/2025, vốn đăng ký bình quân một dự án FDI đạt 5,09 triệu USD, 6 tháng còn 4,67 triệu USD và 8 tháng còn 4,35 triệu USD), phản ánh một số vấn đề và đưa ra những cảnh báo quan trọng đối với hoạt động thu hút, quản lý dòng vốn FDI.

Theo chuyên gia kinh tế, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm, trước hết xu hướng này phản ánh dòng vốn FDI đang chuyển dịch sang các dự án có quy mô nhỏ, phân tán, thay vì các dự án lớn mang tính động lực; điều này sẽ hạn chế tác động lan tỏa về công nghệ, quản trị và giá trị gia tăng đối với nền kinh tế.

“Cùng với đó, cảnh báo về khả năng cạnh tranh trong thu hút các dự án lớn, mang tầm chiến lược đang chịu áp lực từ cạnh tranh khu vực, xu hướng tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu và từ những bất cập nội tại của nền kinh tế. Xu hướng này cũng cho thấy nhà đầu tư nước ngoài có thể đang thận trọng hơn, chọn dự án nhỏ để "thăm dò" trước khi mở rộng, phản ánh sự cần thiết của chính sách ổn định, minh bạch và tạo niềm tin dài hạn”, chuyên gia Nguyễn Bích Lâm nhấn mạnh.

Mặt khác, tiến độ giải ngân đầu tư công còn chưa đạt kỳ vọng, nhiều dự án trọng điểm bị chậm so với kế hoạch do vướng mắc thủ tục, giải phóng mặt bằng và năng lực quản lý. Điều này khiến hiệu ứng lan tỏa của đầu tư công chưa thực sự rõ nét trong 9 tháng qua.

Cuối cùng, các rủi ro bên ngoài vẫn tiềm ẩn, từ biến động kinh tế thế giới, xu hướng bảo hộ thương mại, biến động giá năng lượng, đến những bất ổn địa chính trị. Đây là yếu tố có thể tác động bất lợi đến xuất khẩu, dòng vốn đầu tư và tâm lý thị trường trong những tháng cuối năm.

Kỳ vọng bứt phá trong quý IV, hướng tới mục tiêu tăng trưởng cả năm 2025

Bức tranh kinh tế 9 tháng đầu năm 2025 cho thấy Việt Nam đã giữ vững được ổn định vĩ mô và đạt nhiều kết quả tích cực, đặc biệt ở xuất khẩu, du lịch, đầu tư công và thu hút FDI. Theo chuyên gia Nguyễn Bích Lâm, quý IV/2025 - quý cuối cùng của năm - được kỳ vọng sẽ là giai đoạn tăng tốc, tận dụng những điểm sáng từ xuất khẩu, du lịch, tiêu dùng nội địa và giải ngân đầu tư công để tạo sức bật mới, làm nền tảng cho mục tiêu tăng trưởng cả năm và định vị triển vọng kinh tế năm 2026.

Bước vào quý IV, nền kinh tế nước ta có nhiều dư địa để tăng tốc, nếu tận dụng tốt các động lực sẵn có. Xuất khẩu được dự báo tiếp tục khởi sắc nhờ đơn hàng phục hồi tại các thị trường lớn như: Mỹ, EU và Đông Bắc Á, trong khi nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (CPTPP, EVFTA, RCEP) tiếp tục phát huy hiệu quả. Du lịch và dịch vụ có triển vọng bùng nổ trong mùa cao điểm cuối năm, được hỗ trợ bởi chính sách thị thực cởi mở và các sản phẩm du lịch mới.

Đặc biệt, đầu tư công có thể trở thành cú hích quan trọng, khi Chính phủ đang quyết liệt thúc đẩy giải ngân các dự án hạ tầng trọng điểm. Việc đẩy mạnh tiến độ giải ngân không chỉ thúc đẩy sản xuất đối với nhiều ngành kinh tế, mà còn góp phần nâng cao năng lực kết nối của nền kinh tế trong trung và dài hạn. Đầu tư tư nhân cũng được kỳ vọng cải thiện nhờ chính sách hỗ trợ tín dụng, cùng với niềm tin dần phục hồi khi thị trường chứng khoán, bất động sản có tín hiệu tích cực hơn.

Về ổn định vĩ mô, dự báo lạm phát vẫn được kiểm soát trong ngưỡng mục tiêu; tỷ giá và lãi suất duy trì ổn định, tạo điều kiện cho doanh nghiệp chủ động sản xuất, kinh doanh. Dòng vốn FDI tuy có sự phân hóa nhưng vẫn đầy tiềm năng; đặc biệt, trong các lĩnh vực công nghệ cao, công nghiệp xanh, năng lượng tái tạo - những ngành đang được Chính phủ ưu tiên thu hút.

Để biến cơ hội thành hiện thực, chính phủ, các bộ, ngành và địa phương cần khẩn trương thực hiện một số giải pháp: Trước hết, tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, điều hành linh hoạt chính sách tài khóa, tiền tệ, tạo nền tảng vững chắc cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, coi đây là mũi nhọn kích cầu, đồng thời tháo gỡ các nút thắt về thủ tục, giải phóng mặt bằng để nâng cao hiệu quả các dự án đầu tư; đồng thời, hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy đầu tư tư nhân, giảm chi phí vốn, cải cách thủ tục và bảo đảm môi trường kinh doanh minh bạch.

Cùng với đó, nâng cao chất lượng dòng vốn FDI, tập trung vào công nghệ cao, năng lượng sạch, công nghiệp hỗ trợ; đồng thời phát triển hạ tầng và nguồn nhân lực để tăng khả năng hấp thụ và lan tỏa. Cuối cùng, đẩy nhanh chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn nhằm tạo nền tảng dài hạn cho tăng trưởng bền vững.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cũng cho rằng, phối hợp chặt chẽ và chia sẻ thông tin minh bạch sẽ là chìa khóa đưa sản phẩm Việt Nam vươn xa, góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên năm 2025 và tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo. Hơn nữa, sự phối hợp đồng bộ giữa lãnh đạo Bộ, Cục Xúc tiến thương mại, các Thương vụ và cộng đồng doanh nghiệp được kỳ vọng sẽ tạo bước chuyển mạnh mẽ, giúp hàng hóa Việt Nam khẳng định chỗ đứng trên bản đồ thương mại toàn cầu bằng sức mạnh của chuyển đổi số.

Với những kết quả đạt được của nền kinh tế trong 9 tháng; cùng với đó, khẩn trương triển khai hiệu quả các chính sách giải pháp, quý IV/2025 có thể trở thành quý bứt phá nhằm thực hiện thành công các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội cả năm 2025, góp phần củng cố niềm tin và tạo đà cho kinh tế Việt Nam bước vào năm 2026 với triển vọng tươi sáng hơn.