Các cửa hàng đóng cửa do dịch COVID-19 tại Algiers, Algeria. Ảnh: THX/TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại Geneva (Thụy Sĩ), báo cáo Đầu tư Thế giới năm 2020 của Hội nghị Liên hợp quốc (LHQ) về thương mại và phát triển (UNCTAD) cho biết FDI toàn cầu trong năm nay sẽ giảm 40%, lần đầu tiên trong 15 năm qua xuống dưới 1.000 tỷ USD.
Tổng Thư ký UNCTAD Mukhisa Kituyi nhận định nền kinh tế toàn cầu đang trong tình trạng khó khăn khi cú sốc từ đại dịch COVID-19 sẽ ngày càng phức tạp, gây tác động đến an ninh lương thực, nhất là việc sản xuất các mặt hàng thực phẩm chính lại tập trung ở một số quốc gia lớn - nơi đại dịch vẫn diễn biến khó lường.
Viễn cảnh về một cuộc suy thoái sâu sắc sẽ buộc các doanh nghiệp đa quốc gia (MNE) phải đánh giá lại các dự án đầu tư mới vì lợi nhuận thấp hơn sẽ ảnh hưởng đến hoạt động tái đầu tư, mà trung bình chiếm hơn 50% vốn FDI. Theo UNCTAD, 5.000 MNE hàng đầu thế giới, trong đó chiếm phần lớn vốn FDI toàn cầu, dự kiến điều chỉnh giảm trung bình 40% mức thu nhập trong năm nay với một số ngành bị thua lỗ.
Trong những tháng đầu năm 2020, các dự án thuộc hình thức đầu tư mới (GI), hoạt động mua bán và sáp nhập (M&A) xuyên biên giới đã giảm hơn 50% so với năm ngoái. Các giao dịch mới trong các dự án tài chính toàn cầu, một nguồn đầu tư quan trọng trong các dự án cơ sở hạ tầng, cũng đã giảm hơn 40%. Mức độ tác động nhìn chung được đánh giá là nghiêm trọng ở mọi nơi song thay đổi theo khu vực.
Các nền kinh tế đang phát triển dự kiến sẽ chứng kiến sự sụt giảm lớn nhất về vốn FDI vì bị phụ thuộc nhiều hơn về đầu tư vào chuỗi giá trị toàn cầu (GVC), trong khi cũng không thể áp dụng các biện pháp hỗ trợ kinh tế giống như các nền kinh tế phát triển. Trong số các nước phát triển, dòng vốn FDI vào châu Âu dự kiến sẽ giảm từ 30 - 45%, nhiều hơn so với mức giảm trung bình từ 20 - 35% của các nền kinh tế phát triển khu vực khác, do châu lục này rơi vào cuộc khủng hoảng dựa trên một nền tảng tương đối mong manh hơn.
Ở châu Á, đại dịch được dự đoán sẽ làm giảm thu nhập từ việc tái đầu tư của các công ty liên doanh nước ngoài trong khu vực này, theo đó vốn FDI vào khu vực năm 2020 dự kiến sẽ giảm 30 - 45%. Ở khu vực Đông Nam Á, nơi được coi là động lực tăng trưởng FDI của châu Á, đầu tư vào lĩnh vực sản xuất ô tô và điện tử quý I/2020 cũng đã giảm lần lượt 67% và 36%, so với mức trung bình hàng quý năm ngoái.
Vốn FDI đổ vào khu vực Mỹ Latinh và Caribe sẽ giảm tới 50% trong năm 2020. Đại dịch COVID-19 cùng với những yếu kém về cấu trúc chính trị và xã hội đẩy các nền kinh tế khu vực Mỹ Latinh vào suy thoái sâu sắc và làm gia tăng các thách thức trong việc thu hút đầu tư nước ngoài. Trong khi đó, dòng vốn FDI đổ vào châu Phi sẽ giảm từ 25-40% trong năm nay do cú sốc kép của đại dịch COVID-19 và giá cả hàng hóa thấp, đặc biệt là dầu mỏ.
UNCTAD dự báo FDI toàn cầu sẽ còn giảm thêm 5-10% vào năm 2021 nhưng khả năng sẽ phục hồi vào năm 2022 với dòng vốn FDI có thể quay trở lại xu hướng cơ bản trước đại dịch. Triển vọng này chưa thực sự chắc chắn vì còn phụ thuộc vào thời gian kéo dài của cuộc khủng hoảng COVID-19 và hiệu quả của các biện pháp can thiệp chính sách của các quốc gia nhằm giảm thiểu hậu quả kinh tế của đại dịch. Tương lai vẫn còn khá bất định khi những rủi ro địa chính trị, tài chính và căng thẳng thương mại tiếp tục gia tăng.