Theo báo The Telegraph (Anh), cơ sở sản xuất Yelabuga - được coi là nhà máy UAV cảm tử lớn nhất thế giới - đang dẫn đầu trong nỗ lực tích trữ vũ khí nhằm áp đảo hệ thống phòng không Ukraine bằng các đợt không kích quy mô lớn. Một đoạn video do kênh truyền hình Zvezda, thuộc Bộ Quốc phòng Nga, công bố gần đây đã cung cấp cái nhìn chi tiết hiếm hoi về bên trong nhà máy.
Hình ảnh trong video cho thấy nhiều lao động trẻ tuổi đang tham gia trực tiếp vào dây chuyền lắp ráp UAV "Geran-2" - phiên bản do Nga sản xuất dựa trên thiết kế Shahed-136 của Iran. Những chiếc UAV màu đen trong đoạn phim đã bị làm mờ, nhưng có thể nhận thấy quy mô sản xuất lớn với sự tham gia của hàng chục lao động trẻ tuổi.
Theo kênh Zvezda, lực lượng lao động chủ yếu tại nhà máy bao gồm các học sinh đã hoàn thành lớp 9 (khoảng 15 tuổi), hiện theo học tại các trường cao đẳng kỹ thuật gần đó và được mời tham gia làm việc. Giọng thuyết minh trong video nhấn mạnh: “Nhìn đâu cũng thấy thanh thiếu niên làm việc ở đây”, trong khi máy quay lia qua các dây chuyền nơi các em đang vận hành máy tính và chế tạo linh kiện UAV. (xem video bên dưới - nguồn: Zveda/X):
Sự gia tăng sản xuất UAV cảm tử phản ánh vai trò trung tâm của loại vũ khí này trong chiến lược quân sự của Nga nhằm gây sức ép liên tục lên các thành phố Ukraine, cũng như làm suy giảm tinh thần chiến đấu của lực lượng vũ trang nước này. UAV Shahed được sử dụng như công cụ tấn công giá rẻ nhưng hiệu quả cao trong các đợt tập kích đêm.
Ngày 20/7, Điện Kremlin tuyên bố rằng việc đạt được các mục tiêu chiến tranh vẫn là ưu tiên hàng đầu của Nga, trước khi xem xét một thỏa thuận hòa bình với Ukraine. Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra “tối hậu thư” cho Moskva rằng họ có 50 ngày để đạt được một thỏa thuận ngừng bắn, nếu không sẽ phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc hơn.
Giới chức quốc phòng châu Âu bày tỏ lo ngại trước năng lực sản xuất ngày càng tăng của Nga. Nhiều nguồn tin cho rằng Nga đang lên kế hoạch phóng hàng nghìn UAV Shahed mỗi đêm khi năng lực sản xuất được mở rộng. Việc UAV mới được sơn lớp vỏ tối màu cho thấy Moskva đang tập trung vào các cuộc tấn công ban đêm để tránh bị phát hiện,
Video do Zvezda công bố cũng hé lộ quy trình sản xuất khép kín của nhà máy Yelabuga, bao gồm các xưởng đúc kim loại, xưởng rèn, trạm lắp ráp và cả cơ sở thử nghiệm UAV. Tổng thống Putin trong một phát biểu được trích dẫn trong video đã khẳng định ý định nhân rộng mô hình sản xuất này trên khắp đất nước để giảm sự phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu.
Theo các báo cáo gần đây, Nga hiện đang sản xuất hơn 5.000 UAV tầm xa mỗi tháng, với tổng cộng khoảng 18.000 chiếc được chế tạo tại Yelabuga chỉ trong nửa đầu năm 2025. Một tổ chức nghiên cứu có liên hệ với Điện Kremlin cũng cho biết sản lượng UAV đã tăng 16,9% trong tháng 5.
Các phân tích tình báo chỉ ra rằng hơn 500 UAV và tên lửa đã được phóng vào lãnh thổ Ukraine trong các đợt tấn công đêm gần đây. Giới chuyên gia nhận định con số này có thể vượt ngưỡng 1.000 đơn vị chỉ trong một ngày nếu xu hướng này tiếp tục. Đỉnh điểm là ngày 9/7, khi Nga thực hiện cuộc tấn công quy mô lớn nhất từ trước đến nay với 741 UAV và tên lửa nhắm vào nhiều thị trấn và thành phố của Ukraine.
Chi phí sản xuất là một yếu tố quan trọng trong chiến lược sử dụng UAV của Nga. Trong khi hệ thống phòng không phương Tây hỗ trợ Ukraine rất đắt đỏ - với một quả tên lửa đánh chặn Patriot có giá hơn 4 triệu bảng Anh - thì một chiếc Geran-2 của Nga chỉ có chi phí sản xuất từ 26.000 đến 37.200 bảng Anh. Trước thực tế này, Christian Freuding, một sĩ quan cấp cao của quân đội Đức, cảnh báo rằng Ukraine và các đồng minh cần phát triển biện pháp đánh chặn có chi phí chỉ từ 1.500 đến 3.000 bảng Anh để duy trì khả năng phòng thủ kinh tế hiệu quả trước làn sóng UAV của Nga.
Nhà máy Yelabuga được khánh thành vào năm 2023 và nằm trong đặc khu kinh tế Alabuga, gần thành phố Kazan – trung tâm công nghệ cao của Nga. Mặc dù cách biên giới Ukraine hơn 1.600 km, cơ sở này dường như vẫn là mục tiêu tấn công của Ukraine. Tháng 6 vừa qua, truyền thông Nga đưa tin một người đã thiệt mạng khi các mảnh vỡ UAV bị đánh chặn rơi xuống một trạm kiểm soát trong khu vực.
UAV Geran-2 có chiều dài 3,5 mét, sải cánh 2,5 mét, trọng lượng khoảng 200 kg, mang đầu đạn nặng 50 kg và có khả năng tấn công các mục tiêu cách xa tới 1.800 km với tốc độ lên tới 300 km/h, khiến nó trở thành một trong những vũ khí chiến lược đáng gờm trong kho vũ khí hiện đại của Nga.