Sau 53 năm, Azzurri mới lại nâng cao chiếc cúp vô địch EURO. Đây là chức vô địch EURO thứ 2 của Italy sau lần đăng quang vào năm 1968. Họ cũng 2 lần giành vị trí Á quân vào các năm 2000 và 2012.
Với chiến thắng trước tuyển Anh ở trận chung kết, đội quân Thiên thanh đã có chuỗi 34 trận bất bại trên các mặt trận. Thất bại gần nhất của Azzurri với Mancini diễn ra đã từ tháng 9/2018, trước Bồ Đào Nha ở UEFA Nations League 2018 - 2019.
Một lần nữa Italy cho thấy sự kị dơ của mình trước Tam Sư. Trong 28 lần gặp nhau giữa 2 đội, đoàn quân Thiên thanh có thành tích áp đảo khi giành 12 chiến thắng và hòa 8 lần. Trong 15 trận gần nhất, tuyển Anh chỉ thắng được Italy 2 lần và đó đều là những trận giao hữu.
Trở lại với trận chung kết, HLV Gareth Southgate không ra sân với sơ đồ 4-2-3-1 như trận gặp Đan Mạch khi đưa Kieran Trippier vào đội hình chính. Anh đá ở cánh phải, trám vị trí của ngôi sao trẻ Bukayo Saka. Đây là thay đổi duy nhất so với đội hình tuyển Anh ở trận bán kết. Điều này cũng thể hiện cách tiếp cận trận đấu khác biệt của HLV Southgate khi chọn cách chơi an toàn hơn với sơ đồ 3 trung vệ.
Trong khi đó, đội tuyển Italy giữ nguyên bộ khung đá chính trước Tây Ban Nha tại bán kết.
Nhịp độ trận chung kết EURO 2020 được đẩy cao ngay sau tiếng còi khai cuộc. Ngay ở phút thứ 2, tuyển Anh đã có bàn thắng mở tỷ số do công của Luke Shaw. Từ pha tạt bóng chuẩn xác của Trippier từ bên cánh phải, Luke Shaw băng vào bắt volley chuẩn xác tung lưới thủ môn Donnarumma trong sự ngỡ ngàng của hàng thủ Italy.
Bàn mở tỷ số của Luke Shaw đã trở thành bàn thắng nhanh nhất trong lịch sử các trận chung kết EURO (1 phút 57 giây).
Sớm phải nhận bàn thua, các cầu thủ Italy tràn lên tấn công. Tuy nhiên, những đợt lên bóng của họ không mang lại hiệu quả trước một tuyển Anh lùi sâu, chơi phòng ngự phản công có ý đồ.
Ở những phút cuối hiệp 1, Italy có nhiều tình huống phối hợp khá sắc nét. Tuy nhiên, những pha xử lý của những tiền đạo bên phía Italy, đặc biệt là Federico Chiesa chưa đủ để tạo nên bất ngờ trước hàng phòng ngự tập trung của đội tuyển Anh ngăn chặn đường vào khung thành thủ môn Jordan Pickford.
Trong hiệp 1, đội tuyển Anh chơi bóng hợp lý nhờ khả năng giữ cự ly đội hình tốt. Tam Sư luôn chủ động phòng ngự ngay từ tuyến đầu, giúp giảm tải sức ép cho các hậu vệ. Nhờ khả năng di chuyển ấn tượng của 2 hậu vệ biên là Trippier và Shaw, họ luôn có đủ quân số trong hầu hết mọi tình huống. Trong khi đó, trung vệ John Stones đã chơi rất nổi bật ở trung tâm hàng thủ, bẻ gãy mọi đường bóng vào khung thành của đoàn quân Thiên thanh.
Bước sang hiệp 2, tuyển Anh chủ động chơi thấp nhường thế trận tấn công cho tuyển Italy. HLV Mancini đã có những thay đổi trên hàng công khi liên tiếp tung Bryan Cristante và Domenico Berardi vào sân.
Cơ hội liên tiếp được tạo ra cho Italy, tuy nhiên cả Insigne và Chiesa đều không thể thắng được sự xuất sắc của thủ môn Pickford.
Nhưng điều gì đến cũng đã đến sau những nỗ lực tấn công như vũ bão của đoàn quân Thiên thanh. Khi những tiền đạo của Italy chưa kịp lên tiếng thì một trung vệ đã lập công.
Phút 67, từ quả phạt góc bên cánh phải, Bryan Cristante băng vào thực hiện pha đánh đầu ngược để Marco Verratti đánh đầu nối nhưng bóng sau đó lại tìm trúng cột dọc bật ra. Trung vệ Leonardo Bonucci đã nhanh chóng lao đá bồi tung lưới thủ môn Pickford, quân bình tỷ số 1 - 1 cho Italy.
Thế trận nhanh chóng đảo chiều sau bàn gỡ của Bonucci. Các cầu thủ Italy chơi sắc nét bao nhiêu thì các cầu thủ Anh lại tỏ ra nôn nóng và thiếu chính xác bấy nhiêu. Trước sức ép của đối phương, đội tuyển Anh chủ yếu chơi phòng ngự và đã thành công bảo vệ được khung thành của Pickford.
Hòa nhau 1 - 1 sau 90 phút thi đấu, hai đội phải bước vào thời gian hiệp phụ. Đây là trận chung kết EURO thứ 7 trong lịch sử thi đấu hiệp phụ.
30 phút thi đấu hiệp phụ diễn ra với thế trận chặt chẽ được hai đội tạo ra và bàn thắng đã không thể đến, buộc cả hai phải kéo nhau đến loạt sút luân lưu 11m cân não để phân thắng bại.
Ở loạt "đấu súng" định mệnh, Italy chỉ 2 lần sút hỏng, trong khi Anh có tới 3 lần thực hiện không thành công lượt đá của mình. Giành chiến thắng nghẹt thở 3 - 2 trên chấm luân lưu, thầy trò HLV Roberto Mancini đã lên ngôi vô địch EURO 2020.
Đến với EURO 2020, Italy không được đánh giá cao. Nhưng qua từng trận, trước mỗi đối thủ, Italy đã trình diễn một lối chơi tấn công quyến rũ, một sức mạnh khủng khiếp cuốn phăng mọi vật cản trên đường đi. Họ toàn thắng để một mạch tiến đến ngôi vô địch.
Đội hình xuất phát 2 đội:
Anh: Pickford, Walker, Stones, Maguire, Shaw, Phillips, Rice, Mount, Trippier, Kane, Sterling
Italy: Donnarumma, Di Lorenzo, Bonucci, Chiellini, Emerson, Jorginho, Barella, Verratti, Chiesa, Immobile, Insigne