Vaccine MenACWY-TT được sử dụng an toàn tại hơn 80 quốc gia với trên 32 triệu liều. Việt Nam là một trong số ít quốc gia ở Đông Nam Á được ưu tiên nguồn cung vaccine này.
Vaccine não mô cầu tứ giá lần đầu tiên được triển khai tại Việt Nam. Ảnh: P.L
Vaccine này được Tập đoàn Pfizer (Mỹ) sản xuất tại nhà máy hiện đại ở Bỉ, ứng dụng công nghệ tiên tiến kết hợp nhiều phương pháp hiện đại, nhằm phòng ngừa 4 nhóm huyết thanh não mô cầu A, C, W, Y. Vaccine giúp tạo kháng thể bền vững, duy trì trí nhớ miễn dịch lâu dài, đồng thời giảm tỷ lệ người lành mang trùng, góp phần xây dựng miễn dịch cộng đồng vững chắc.
Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết, vaccine MenACWY-TT được sản xuất theo công nghệ cộng hợp tiên tiến, kết hợp protein từ giải độc tố uốn ván (Tetanus Toxoid - TT) nhằm “huấn luyện” hệ miễn dịch nhận diện và tiêu diệt vi khuẩn não mô cầu. Nhờ vậy, vaccine không chỉ tạo lượng kháng thể mạnh mẽ và trí nhớ miễn dịch lâu dài mà còn phát huy hiệu quả cao ở trẻ nhỏ, đồng thời góp phần giảm tỷ lệ người lành mang trùng, tạo hiệu ứng bảo vệ cộng đồng.
Theo bác sĩ Chính, trẻ dưới 12 tháng tuổi là nhóm có nguy cơ cao mắc bệnh do não mô cầu. Đây là căn bệnh tiến triển rất nhanh, có thể gây tử vong chỉ sau vài giờ từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên. Ngay cả khi điều trị kịp thời, trẻ vẫn có thể đối mặt với di chứng suốt đời.
Bác sĩ Chính cho biết: "Việc có thêm một loại vaccine não mô cầu bảo vệ sớm cho trẻ từ 6 tuần tuổi giúp lấp đầy khoảng trống miễn dịch khi kháng thể từ mẹ giảm dần, đồng thời bảo vệ trẻ vào thời điểm bắt đầu tiếp xúc cộng đồng, giảm nguy cơ lây lan và tăng cường miễn dịch cho cộng đồng xung quanh. Hiện nay, vaccine não mô cầu mới này đã được triển khai tại 240 trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc".
Phụ huynh đưa trẻ đi tiêm vaccine phòng bệnh não mô cầu mới tại VNVC. Ảnh: P.L
Theo ngành y tế, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, cả nước đã ghi nhận hàng chục ca mắc, 2 ca tử vong, cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch ở khu vực phía Nam. Tại Việt Nam các bệnh gây ra do não mô cầu được xếp vào nhóm 6 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm hàng đầu, có tỷ lệ tử vong cao nhất. Hai thể bệnh thường gặp là viêm màng não và nhiễm trùng huyết, hoặc kết hợp cả hai. Nếu không được điều trị kịp thời, có tới 50% bệnh nhân tử vong.
Riêng thể nhiễm trùng huyết tối cấp có thể cướp đi sinh mạng trong vòng 6 - 8 giờ. Trong số những người sống sót, 10 - 20% chịu di chứng nặng nề như đoạn chi, sẹo da, mất thính lực, mù lòa, suy thận, suy tim, co giật, động kinh, rối loạn hành vi. Tỷ lệ gặp di chứng có thể lên đến 50% ở trẻ dưới 12 tháng tuổi. Không chỉ vậy, bệnh còn gây nhiều hệ lụy và gánh nặng cho gia đình cũng như xã hội. Tại Việt Nam, chi phí chăm sóc bệnh nhân viêm màng não chiếm 83% tổng chi tiêu hàng tháng của hộ gia đình.
Một nghiên cứu ở Anh trên gia đình có người mắc bệnh não mô cầu sau 3 tháng xuất viện cho thấy, 38% người chăm sóc có nguy cơ cao mắc rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD), 43% bà mẹ có nguy cơ bị rối loạn tâm thần.
“Dịch tễ bệnh não mô cầu khó dự đoán, các nhóm huyết thanh gây bệnh thường thay đổi theo thời gian, khu vực và độ tuổi. Vi khuẩn có thể cư trú âm thầm ở mũi họng từ vài ngày đến vài tháng mà không gây triệu chứng và trong đợt dịch, tỷ lệ người mang mầm bệnh có thể tăng từ 10 - 20% lên tới 50%, trở thành nguồn lây lan khó kiểm soát”, bác sĩ Chính chia sẻ.
Bác sĩ Chính lưu ý, các vaccine não mô cầu không có miễn dịch chéo, do đó trẻ em và người lớn nên tiêm phối hợp các loại vaccine nhóm B và nhóm A, C, Y, W để phòng đầy đủ cả 5 nhóm huyết thanh gây bệnh. Tùy theo lịch sử tiêm chủng, tình hình dịch tễ, độ tuổi và nhu cầu... các bác sĩ sẽ chỉ định loại vaccine, lịch tiêm phù hợp.