Khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong cuộc chiến chống bệnh lao

Với chủ đề "Việt Nam cam kết, đầu tư, hành động để chấm dứt bệnh lao", sự kiện thu hút sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, chuyên gia y tế, tổ chức quốc tế và đông đảo người dân, khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong cuộc chiến chống bệnh lao. 

Giáo sư, Tiến sỹ Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế đánh giá, dù đối mặt với không ít thách thức, công tác phòng, chống lao tại Việt Nam vẫn đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Mạng lưới chống lao đã duy trì tại 100% xã, phường; bảo đảm 100% dân số được tiếp cận dịch vụ phòng, chống lao. Tỷ lệ điều trị thành công các ca bệnh lao mới và tái phát duy trì ở mức cao, đạt gần 90%.

Năm 2024 đánh dấu một bước tiến quan trọng khi Chương trình Chống lao quốc gia đạt được kết quả tốt nhất từ trước đến nay. Số bệnh nhân lao được phát hiện vượt mốc 113.000 ca, tăng 7% so với năm 2023. Đặc biệt, tỷ lệ lao có bằng chứng vi khuẩn đạt trên 72%, trong khi tỷ lệ điều trị thành công lên tới 89%, cao hơn mức trung bình toàn cầu (88%).

Tỷ lệ điều trị thành công là 89,1% ở người bệnh lao nhạy cảm, và trên 70% ở người bệnh lao kháng thuốc, tỷ lệ này vượt trội so với trung bình trên toàn cầu. Hệ thống y tế được phát triển rộng khắp với 63 tỉnh/thành phố có đơn vị chống lao với 865 cơ sở điều trị và 406 máy GeneXpert - kỹ thuật xét nghiệm lao tiên tiến nhất hiện nay đã được trang bị cho các cơ sở y tế.

Tuy nhiên, tình hình dịch tễ bệnh lao tại nước ta còn rất nặng nề. Năm 2023, Việt Nam đứng thứ 12/30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất thế giới và đứng thứ 10/30 quốc gia có số lượng bệnh nhân lao kháng thuốc cao nhất toàn cầu. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính Việt Nam có khoảng 182.000 bệnh nhân lao mới, 9.900 bệnh nhân lao kháng thuốc và có khoảng 11.000 người tử vong do lao hằng năm. 

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhận định, hiện nay, tỷ lệ phát hiện chủ động bệnh lao trong nhóm có nguy cơ cao vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra. Đồng thời, tỷ lệ điều trị khỏi bệnh lao phổi có bằng chứng vi khuẩn học vẫn chưa đạt mức kỳ vọng.

Mục tiêu chấm dứt bệnh lao rất cần sự ủng hộ, cam kết của lãnh đạo các cấp, các ban, ngành, đoàn thể và toàn xã hội để đảm bảo nguồn tài chính bền vững, triển khai đồng bộ các can thiệp phòng chống lao từ Trung ương đến địa phương

Bên cạnh đó, nguồn tài chính dành cho công tác phòng, chống lao, đặc biệt là từ các quỹ hỗ trợ quốc tế, đang có xu hướng giảm dần. Việc đảm bảo nguồn cung thuốc, trang thiết bị và vật tư y tế cũng gặp nhiều trở ngại do quy trình thủ tục phức tạp, kéo dài, gây ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả phát hiện và điều trị bệnh. Trước thực tế này, Việt Nam cần đẩy mạnh các giải pháp sáng tạo, chủ động và quyết liệt hơn để tiến tới mục tiêu chấm dứt bệnh lao, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho biết thêm.

Trước thách thức nguồn ngân sách quốc tế dành cho phòng, chống lao đang giảm dần, Tiến sĩ, bác sỹ, Thầy thuốc ưu tú Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng Ban điều hành Chương trình Chống lao quốc gia cho rằng Việt Nam cần chủ động đầu tư và hành động mạnh mẽ hơn để tiến tới mục tiêu chấm dứt bệnh lao. Việc kiểm soát bệnh lao cần gắn chặt với hệ thống cơ sở khám chữa bệnh, đồng thời huy động đa dạng nguồn tài chính từ bảo hiểm y tế, ngân sách nhà nước và các nguồn xã hội hóa. Bên cạnh đó, công tác phát hiện bệnh lao trong cộng đồng phải được tăng cường.

Bác sĩ Đinh Văn Lượng đề xuất Chính phủ, Bộ Y tế để yêu cầu tất cả các cơ sở khám, chữa bệnh, các bác sỹ đều phải có kiến thức về khám, chẩn đoán và điều trị bệnh lao, đồng thời cần lồng ghép nội dung này vào chương trình đào tạo để cấp chứng chỉ hành nghề.

Theo bác sỹ Đinh Văn Lượng, người dân khi đến bất kỳ cơ sở y tế hay phòng khám nào cũng cần được khám sàng lọc bệnh lao. Đồng thời, danh mục khám sức khỏe định kỳ hằng năm tại các cơ quan, tổ chức cũng nên bao gồm nội dung này để kịp thời phát hiện và điều trị. Để đạt được mục tiêu chấm dứt bệnh lao, rất cần sự cam kết, ủng hộ của lãnh đạo các cấp, các ban, ngành, đoàn thể và toàn xã hội nhằm đảm bảo nguồn tài chính bền vững, triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống lao từ Trung ương đến địa phương.

Bác sỹ Đinh Văn Lượng đề xuất đưa nội dung đào tạo về bệnh lao trở thành một phần bắt buộc trong chương trình giảng dạy tại các trường đào tạo nhân lực y khoa, giúp đội ngũ bác sĩ có nền tảng kiến thức vững chắc để ứng dụng trong thực tiễn khám chữa bệnh.