Báo động vấn nạn chó thả rông

Chó chạy rông không rọ mõm, không dây xích, phóng uế bừa bãi, rượt đuổi người đi đường, thậm chí tấn công trẻ em và người lớn đã trở thành nỗi ám ảnh thường trực của người dân. Nguy hiểm hơn, tình trạng này còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông nghiêm trọng và làm gia tăng nguy cơ lây lan bệnh dại - căn bệnh có tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối.

Những vụ việc đau lòng từ chó thả rông

Chỉ trong thời gian ngắn, nhiều vụ việc nghiêm trọng liên quan đến chó thả rông liên tiếp xảy ra khiến dư luận hết sức bức xúc. Điển hình là vụ việc xảy ra tối 7/12, tại khu phố Hải Phúc, xã Phước Hải. Bé gái T.H.L.Đ (4 tuổi) trong lúc được bố đưa tới quảng trường trung tâm vui chơi đã bất ngờ bị một con chó thả rông lao vào cắn, cào. Hậu quả, vùng mặt và mắt trái của cháu bé bị tổn thương nghiêm trọng, phải khâu nhiều mũi, tinh thần hoảng loạn nặng nề.

Chia sẻ trong đau xót, anh Tạ Văn Lụa, bố cháu bé cho biết, đây là khu vực vui chơi quen thuộc của nhiều trẻ em trong khu gia đình anh sinh sống. Anh không thể tin được chuyện đó lại xảy ra nhanh và nguy hiểm đến vậy. Nếu không được người dân can thiệp kịp thời, hậu quả với con anh sẽ khôn lường. Anh mong những người nuôi chó hãy có trách nhiệm hơn với cộng đồng.

Trước đó, vào khoảng 6 giờ ngày 22/5, anh T.V.H (sinh năm 1985, ngụ xã Phước Tỉnh, nay là xã Long Hải) điều khiển xe máy lưu thông trên Tỉnh lộ 44A thì va chạm với một con chó thả rông màu xám trắng. Cú va chạm khiến anh H ngã xuống đường và tiếp tục bị xe ô tô chạy phía sau tông trúng. Hậu quả, anh H tử vong tại chỗ. Con chó cũng chết sau đó. Vụ tai nạn đau lòng để lại nỗi ám ảnh cho người dân trong khu vực.

Gần đây nhất, chị Đỗ Thị Hảo, ngụ phường Tam Long, khi đi làm về cùng hai con nhỏ đã bị tai nạn do một con chó thả rông bất ngờ băng qua đường. Cú phanh gấp khiến cả ba mẹ con ngã xuống mặt đường, chị Hảo và con gái bị gãy tay, gãy xương quai xanh, rất may cậu con trai ngồi sau chỉ bị xây xát nhẹ.

Những vụ việc trên chỉ là phần nổi của “tảng băng chìm” từ tình trạng chó thả rông. Trên thực tế, tại nhiều khu dân cư, hình ảnh đàn chó chạy rông ngoài đường đã trở nên quá quen thuộc, nhưng cũng chính sự “quen” này lại khiến nguy cơ rình rập mỗi ngày.

Không chỉ gây tai nạn giao thông, chó thả rông còn là nguồn lây truyền bệnh dại đặc biệt nguy hiểm. Theo thống kê của ngành Y tế, mỗi năm Thành phố Hồ Chí Minh ghi nhận hàng chục nghìn trường hợp bị chó cắn, phần lớn liên quan đến chó nuôi không được quản lý chặt chẽ.

Trao đổi với phóng viên, bác sĩ Lương Chính Thiên, Phó Trưởng khoa Phòng, chống bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố Hồ Chí Minh (HCDC) cho biết, giai đoạn 2022-2025, số ca phơi nhiễm dại do chó, mèo thả rông cắn tăng nhanh, đặc biệt tại khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu. Đáng chú ý, khu vực này đã ghi nhận 6 trường hợp tử vong do bệnh dại, riêng huyện Long Đất (cũ) có tới 4 ổ dịch dại trên chó, mèo.

Số người phải tiêm phòng sau phơi nhiễm tăng theo từng năm. Cụ thể, năm 2022 có hơn 2.160 người, năm 2023 gần 6.000 người, năm 2024 hơn 12.800 người và đến năm 2025 đã lên tới 14.389 người, mức cao kỷ lục từ trước đến nay.

Theo bác sĩ Thiên, bệnh dại hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Khi đã phát bệnh, tỷ lệ tử vong gần như 100%. Trong khi đó, nhiều người dân còn tâm lý chủ quan, bị chó cắn nhưng không đi tiêm phòng kịp thời, dẫn tới những hậu quả vô cùng nghiêm trọng.

Thực tế cho thấy, nguyên nhân cốt lõi của tình trạng chó thả rông bắt nguồn từ ý thức một bộ phận người nuôi. Nhiều người vẫn giữ thói quen thả chó chạy tự do ngoài đường, không rọ mõm, không dây xích, thậm chí không tiêm phòng vaccine đầy đủ. Khi xảy ra sự cố, một số chủ nuôi tìm cách né tránh trách nhiệm, gây bức xúc trong dư luận.

Tại khu dân cư Gia Phát Sake, đường 46B, khu phố Nam Hòa Long, phường Tam Long, tình trạng chó thả rông diễn ra thường xuyên. Chỉ trong một đoạn đường ngắn nhưng mỗi ngày xuất hiện hơn chục con chó chạy rông. Mỗi khi có người lạ vào xóm, đàn chó lao ra sủa inh ỏi, vây quanh, khiến nhiều người khiếp sợ. Chưa kể, chó phóng uế khắp nơi, mất vệ sinh môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt của người dân.

Bà Lê Thị Kim, người dân khu Gia Phát Sake bức xúc: “Ngày nào tôi cũng thấy chó chạy đầy ngoài đường, không dây xích, không rọ mõm. Tôi đi tập thể dục mà nhiều lần bị chó rượt đuổi. Chúng tôi mong chính quyền xử lý nghiêm, đồng thời yêu cầu các hộ nuôi chó phải có trách nhiệm với cộng đồng”.

Chính quyền vào cuộc nhưng còn nhiều khó khăn

Trước thực trạng đáng báo động, chính quyền nhiều địa phương đã tăng cường tuyên truyền, vận động người dân không thả rông chó, tiêm phòng vaccine đầy đủ. Tuy nhiên, việc xử lý vi phạm trên thực tế vẫn còn gặp nhiều khó khăn.

Ông Nguyễn Hồng Phúc, Phó Chủ tịch UBND xã Phước Hải cho biết, thời gian qua địa phương thường xuyên ra quân xử lý tình trạng nuôi chó thả rông, song lực lượng mỏng, trong khi ý thức của một bộ phận người dân còn hạn chế, dẫn đến tình trạng “bắt rồi lại tái diễn”. Việc truy tìm chủ nuôi khi xảy ra sự cố cũng không hề dễ dàng.

Tại phường Tam Long, đại diện Phòng Kinh tế - Hạ tầng và Đô thị cho biết, sau sáp nhập đơn vị hành chính, việc tổ chức các đợt ra quân bắt chó thả rông gặp nhiều vướng mắc, nhất là khâu xử lý chó sau khi bắt giữ.

Ông Nguyễn Hữu Thiết, Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, sau khi mở rộng địa giới hành chính, tổng đàn chó, mèo hơn 310.000 con. Đây là áp lực rất lớn cho công tác quản lý vật nuôi và phòng, chống bệnh dại.

Giai đoạn 2026-2030, thành phố đặt mục tiêu quản lý trên 90% số hộ nuôi chó mèo, tỷ lệ tiêm phòng đạt trên 90% tổng đàn và 100% xã, phường giám sát được các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh dại; phấn đấu đến năm 2030 có ít nhất 60 xã, phường được công nhận an toàn bệnh dại.

Đặc biệt, Thành phố hỗ trợ 100% kinh phí vaccine và công tiêm phòng cho chó, mèo tại 54 xã, phường. Ngành Thú y cũng đang triển khai phần mềm quản lý đàn chó, mèo; lấy khoảng 3.500 mẫu huyết thanh mỗi năm để đánh giá hiệu lực miễn dịch sau tiêm. Tuy vậy, theo ông Thiết, khó khăn vẫn còn rất lớn do đàn chó, mèo phân tán, tình trạng vận chuyển động vật không khai báo kiểm dịch, ý thức tiêm phòng ở một số nơi còn thấp, truyền thông chưa duy trì thường xuyên…

Thực tế cho thấy, giải quyết vấn nạn chó thả rông không thể chỉ trông chờ vào các đợt ra quân ngắn hạn. Điều cốt lõi vẫn là ý thức tự giác của người dân. “Chỉ cần mỗi hộ nuôi thực hiện đúng quy định như không thả rông, đeo rọ mõm khi ra đường, tiêm phòng đầy đủ, đăng ký vật nuôi theo quy định, thì nguy cơ tai nạn và bệnh dại sẽ được hạn chế đáng kể”, ông Thiết nói.

“Chúng tôi mong muốn phía chính quyền địa phương bên cạnh công tác tuyên truyền, vận động, cần tăng cường xử phạt nghiêm minh các trường hợp vi phạm nhằm tạo tính răn đe”, bà Lê Thị Ngọc, người dân xã Ngãi Giao kiến nghị.