Wat Xiengthong - Biểu tượng cho kiến trúc văn hóa chùa chiền cổ của Lào

Đây không chỉ là công trình tôn giáo đẹp nhất và quan trọng nhất tại cố đô Luang Prabang, mà còn là một trong những ngôi chùa cổ nhất, nơi lưu giữ kiến trúc và các bức họa cổ, được coi là biểu tượng, đặc trưng cho kiến trúc văn hóa chùa chiền cổ của Lào.

Theo phóng viên TTXVN tại Lào, Wat Xiengthong trong tiếng Lào nghĩa là “Chùa của thành phố Vàng”. Công trình này tọa lạc trong một khuôn viên khá rộng và đắc địa ở ngã ba, nơi sông Namkhan hợp lưu với dòng Mekong hùng vĩ; được xây dựng vào những năm 1559 - 1560 dưới triều vua Setthathirat, thời kỳ hoàng kim của Vương quốc Lanxang, hay còn gọi là Triệu Voi.

Quần thể chùa gồm trên 20 hạng mục lớn nhỏ, với các công trình nổi bật như Ngôi chính điện, miếu Trắng, miếu Đỏ, thư viện Tam Tạng, tháp trống... Các công trình này có cùng một lối kiến trúc và hài hòa với Ngôi chính điện, hợp thành một vùng cảnh quan vừa tĩnh vừa rất đổi thanh thoát.

Tọa lạc giữa khuôn viên chùa, ngôi Chính điện mang phong cách kiến trúc cổ điển của Luang Prabang với mái cong 3 tầng, hai bên mái áp vào nhau cong vút ở phía trên và buông dần, hướng sát về mặt đất. Các bức tường cả trong và ngoài của ngôi chính điện đều được phủ kín bằng những bức phù điêu và hình vẽ được chạm khắc hết sức tinh xảo, công phu và tỉ mỉ, miêu tả đời sống của nhân dân Lào từ thế kỷ 16 cùng các nội dung phỏng theo điển tích của Phật giáo.

Bên trong Chính điện tôn trí tượng Phật Thích Ca Mâu Ni thếp vàng lớn cùng một số tượng Phật nhỏ khác, hai bên là những hàng cột lớn được trang trí hết sức cầu kỳ bằng những hoa văn dát vàng. Đặc biệt tại mặt sau, trên tường của ngôi Chính điện được khảm bức tranh ghép bằng kính màu nổi tiếng - đó là cây nhân sinh trên nền màu đỏ cam, được coi là một trong những bức tranh tường đáng ngưỡng mộ nhất tại chùa. Tất cả hòa quyện, tạo nên một vẻ đẹp riêng cuốn hút du khách.

Ngay sau ngôi Chính điện là thư viện Tam Tạng, nơi lưu giữ bộ Đại Tạng Kinh hay Tam Tạng Kinh Điển, là toàn bộ kinh điển Phật giáo đã được hệ thống hóa gồm ba tạng Kinh, Luật và Luận. Cách đó không xa là ngôi Miếu Đỏ và Miếu Trắng được khảm kính màu rất tinh xảo và bắt mắt...

Không chỉ là nơi lưu giữ văn hóa, nghệ thuật cổ truyền thống đặc trưng của Lào, Wat Xiengthong còn lưu giữ nhiều cổ vật quý như bức tượng Phật nhập niết bàn bằng đồng đúc nổi tiếng từng được trưng bày tại Hội chợ triển lãm Paris năm 1931 hay như cỗ xe tang đồ sộ, lộng lẫy thếp vàng, được trang trí với hình ảnh 5 rắn thần Naga của Hoàng gia Lào.

Chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Lào, ông Hongphan Sisomphone, phụ trách nghi lễ tại Wat Xiengthong cho biết ngay từ khi khánh thành, ngôi chùa này đã trở thành địa điểm quan trọng, chuyên tổ chức các sự kiện lớn của Luang Prabang.

Đây không chỉ là một ngôi chùa cổ, chốn linh thiêng để các Phật tử, người dân địa phương đến bày tỏ lòng tôn kính với Đức Phật, mà còn là nơi lưu giữ văn hóa, nghệ thuật của vương triều Lanxang; là địa điểm quen thuộc của du khách trong và ngoài nước, những người muốn được tận mắt chiêm ngưỡng và nghiên cứu các bức tranh cổ được vẽ kín mọi bức tường của chùa.

Chị Viengsavan Manotham, một du khách, cho biết dù sinh sống tại thủ đô Viêng Chăn, nhưng mỗi khi có việc đến Luang Prabang, bao giờ chị cũng cố gắng dành thời gian tới Wat Xiengthong, bởi không chỉ cảnh quan, mà kiến trúc và điêu khắc ở Wat Xiengthong vô cùng đẹp, không giống với bất kỳ ngôi chùa nào ở Lào.

Đó cũng là lý do mà em Đường Phương Anh, lưu học sinh Việt Nam đang học tại Đại học Souphanouvong, Luang Prabang thường đến Wat Xiengthong. Theo Phương Anh, em thường tìm đến đây để thư giãn và hiểu thêm về văn hóa Lào.

Ngồi lặng hàng chục phút để ngắm các bức tượng và các đường nét họa tiết trong các bức tranh cổ trong ngôi Chính điện, anh Daniel Hennig, một du khách đến từ Pháp cho biết dù không phải người theo đạo Phật, nhưng anh cảm thấy ở nơi đây có rất nhiều năng lượng và rất thích nơi này. 

Giải thích về nguyên nhân mọi du khách trong và ngoài nước khi đến Luang Prabang đều muốn đến thăm Wat Xiengthong, ông Somchith Daomany, một du khách đến từ thủ đô Viêng Chăn cho biết đây là không chỉ là một ngôi chùa cổ biểu tượng cho sự đoàn kết của các Phật tử, cho kiến trúc chùa chiền Lào, mà còn là một kho tàng vô giá về lịch sử và văn hóa Lào. Chính vì vậy, bản thân ông và đa phần người Lào khác đều có quan niệm, nếu ai đó nói từng đến Luang Prabang nhưng chưa thăm Wat Xiengthong thì coi như người đó chưa tới Luang Prabang.

Được xây dựng trong hoàn cảnh đặc biệt khi vua Setthathirat I chuẩn bị dời đô về Viêng Chăn khiến Luang Prabang mất dần vai trò, Wat Xiengthong vẫn làm tròn vai trò lịch sử của công trình này và đã sớm trở thành một trong những biểu tượng tôn giáo cao nhất của Phật giáo Lào.

Trải qua nhiều thế kỷ tồn tại, Wat Xiengthong đến nay vẫn giữ được vẻ đẹp giản dị, nhưng không kém phần lộng lẫy và cổ kính nhờ lưu giữ được gần như nguyên vẹn những đường nét kiến trúc độc đáo, tinh thần tôn giáo và nghệ thuật truyền thống của Lào, trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn cần khám phá đối với bất kỳ du khách nào khi tới Di sản thế giới Luang Prabang.