Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông và Tổng giám đốc TTXVN Vũ Việt Trang trao giải thưởng Khát vọng dế mèn (ảnh tư liệu).
Từ top 10 này, Hội đồng Giám khảo sẽ chọn ra các giải Hiệp sĩ Dế Mèn, Khát vọng Dế Mèn để trao giải vào dịp Ngày Quốc tế Thiếu nhi 1/6 tới.
Danh sách lọt top 10 chung khảo (xếp theo thứ tự abc tên tác phẩm) như sau: "A lô, cậu đấy à?" (truyện dài của Trần Đức Tiến, minh họa Kim Duẩn, Nhà xuất bản Kim Đồng); chùm tranh của Hoàng Nhật Quang (11 tuổi, Lạng Sơn); "Khu rừng trong chai" (sách tranh của Huỳnh Trọng Khang - Nguyễn Nhân, Nhà xuất bản Thế giới); "Nghé ọ hai xoáy" (truyện dài của Phạm Anh Xuân, Nhà xuất bản Văn học); "Những con mèo của ông bắp cải" (bản thảo truyện dài của Nguyễn Thị Cẩm Hà); "Ông Ba Bị và những đứa trẻ trong mơ" (truyện dài của Lạc An, Nhà xuất bản Kim Đồng); "Ở một nơi có rất nhiều rồng" (bản thảo truyện dài của Mộc An); "Phù thủy sợ ma" (thơ Thụy Anh, minh họa Kim Duẩn, Nhà xuất bản Kim Đồng); "Tôi, bố tôi, và…" và "Từ những bức thư" (bản thảo chùm hai truyện dài của Đoàn Lữ Thụy Phương, 10 tuổi); "Vua ngan xóm hồ" (bản thảo truyện dài của Uông Triều).
Top 10 chung khảo năm nay đã xuất hiện hai tác giả nhí với những tác phẩm được Ban sơ khảo đánh giá cao về tài năng với những phẩm chất sáng tạo chuyên nghiệp sớm được bộc lộ. Bên cạnh đó, top 10 cũng xuất hiện tác phẩm của Mộc An - tác giả từng lọt vào vòng chung khảo Giải Dế Mèn lần 3 với tác phẩm “Nếu một ngày chúng tớ biến mất”.
Năm nay, Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn thu hút 121 tác phẩm, chùm tác phẩm được sáng tác, hoàn thiện hoặc công bố từ ngày 1/1/2022 đến ngày 20/4/2023. Đây là các tác phẩm do các tác giả gửi dự thi hoặc do các nhà xuất bản trên cả nước cùng các thành viên Ban sơ khảo đề cử. Qua 2 vòng chấm, từ ngày 25/4 đến ngày 11/5, Ban sơ khảo gồm 8 thành viên đã thảo luận; cho điểm để chọn ra top 10 tác phẩm xuất sắc nhất vào vòng chung khảo, trong đó có 7 truyện dài, chùm truyện dài; một sách tranh; một tập thơ và một chùm tranh.
Ngay sau khi công bố top 10 tác phẩm vào vòng chung khảo, Hội đồng Giám khảo do Nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam làm Chủ tịch (cùng 5 thành viên gồm Phó Giáo sư, Tiến sỹ Văn Giá, Nhà thơ - Nhạc sĩ Nguyễn Thuỵ Kha, Họa sĩ Thành Chương, Họa sĩ Lê Linh và Nhà báo Lê Xuân Thành) sẽ khởi động quy trình chấm chung khảo để chọn ra các giải thưởng.
Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn là giải thưởng nghệ thuật thường niên do Báo Thể thao và Văn hóa sáng lập từ năm 2020 nhằm trao cho các sáng tác, trình diễn nghệ thuật xuất sắc của thiếu nhi hoặc vì thiếu nhi.
Các hạng mục của giải gồm: Một Giải thưởng Lớn mang tên Hiệp sĩ Dế Mèn (Cricket Knight) và một số giải đồng hạng mang tên Khát vọng Dế Mèn (Cricket Desire). Trải qua 3 mùa giải, đã có một giải Hiệp sĩ Dế Mèn được trao cho Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh (2020) và 14 giải Khát vọng Dế Mèn được trao cho các văn nghệ sỹ trong và ngoài nước, trong đó có 4 tác giả là thiếu nhi.
Sau Giải thưởng Hiệp sĩ Dế Mèn lần 1 - 2020 trao cho nhà văn Nguyễn Nhật Ánh; hai năm liên tiếp sau đó không tìm được "Hiệp sĩ". Năm nay, Ban sơ khảo đã đạt được nhất trí cao nhằm đề cử tác giả duy nhất vào hạng mục này. Theo quy định, Giải Hiệp sĩ Dế Mèn được trao cho tác giả có bề dày cống hiến cho thiếu nhi, xét trong cả sự nghiệp, đồng thời phải có tác phẩm chất lượng cao được sáng tác hoặc công bố trong năm trao giải. Theo Ban sơ khảo, trong 10 tác giả có tác phẩm lọt vào Chung khảo năm nay, đã có tác giả đáp ứng được tiêu chí trên.