Khu tư vấn của Trường Đại học Xây dựng tại Ngày hội tuyển sinh năm 2025, tại thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam. Ảnh: Đại Nghĩa/TTXVN
Tăng quy mô đào tạo lĩnh vực STEM
Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học giai đoạn 2021 - 2030 vừa được Chính phủ phê duyệt mới đây, có 5 cơ sở giáo dục đại học được định hướng sẽ dồn lực phát triển kỹ thuật, công nghệ giai đoạn tới gồm: Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, Trường Đại học Giao thông vận tải, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh và Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông. Các cơ sở đào tạo này sẽ được nâng cấp trở thành cơ sở đào tạo hàng đầu về kỹ thuật, công nghệ then chốt, chất lượng ngang tầm quốc tế. Trong đó, mục tiêu Đại học Bách khoa Hà Nội được xếp vào nhóm cơ sở giáo dục đại học hàng đầu châu Á.
Những cơ sở đào tạo này cùng các đại học quốc gia và một số đại học vùng đóng vai trò hạt nhân, nòng cốt trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nghiên cứu phát triển các lĩnh vực công nghệ chiến lược và chuyển đổi số quốc gia.
Ngoài 5 cơ sở đào tạo trên, Chính phủ cũng ưu tiên đầu tư phát triển các trường có thế mạnh nghiên cứu, đào tạo ngành, lĩnh vực STEM gắn với định hướng phát triển các ngành kinh tế - xã hội trọng điểm của từng vùng.
Cụ thể, nhóm mạnh về Khoa học tự nhiên, Khoa học sự sống được ưu tiên đầu tư tại 4 vùng động lực và Tây Nguyên, phục vụ các ngành công nghiệp chế biến, nông nghiệp công nghệ cao, y tế, năng lượng, môi trường, kinh tế biển.
Nhóm mạnh về Máy tính và Công nghệ thông tin, Kỹ thuật điện, điện tử và truyền thông sẽ được ưu tiên phát triển tại 4 vùng đô thị lớn (Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ) và Nam Trung Bộ, phục vụ phát triển các ngành công nghiệp phần mềm, công nghiệp bán dẫn, điện tử, viễn thông, năng lượng.
Nhóm mạnh kỹ thuật cơ khí, cơ điện tử, điều khiển và tự động hóa, xây dựng và giao thông được tập trung phát triển ở vùng Đông Bắc Bộ, Đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, Đông Nam Bộ, vùng đô thị Cần Thơ để phát triển các ngành công nghiệp chế tạo, năng lượng, xây dựng và giao thông, nông nghiệp công nghệ cao, kinh tế biển.
Theo quy hoạch đến năm 2030, quy mô đào tạo lĩnh vực STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán) của Việt Nam lên khoảng 1 triệu người học, trong đó có 1% trình độ tiến sĩ, 7% thạc sĩ. Chính vì vậy, trong năm 2025, các trường đại học tiếp tục chú trọng mở ngành mới và tăng quy mô đào tạo các ngành học này.
Mở ngành bắt kịp xu thế
Năm 2025, Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội dự kiến tuyển 4.120 sinh viên và mở thêm 4 ngành, chương trình mới gồm: Khoa học dữ liệu (chương trình Khoa học và Kỹ thuật dữ liệu); Công nghệ kỹ thuật Điện tử - Viễn thông định hướng Thiết kế vi mạch; Công nghệ vật liệu (chương trình Công nghệ vật liệu và Vi điện tử); Công nghệ sinh học (chương trình Công nghệ kỹ thuật sinh học). Ngoài ra, trường cũng tăng chỉ tiêu ở một số ngành thế mạnh như Công nghệ thông tin, Kỹ thuật máy tính.
Chia sẻ về các ngành học mới, Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết: Tất cả các ngành đào tạo mới đều tiếp cận đến nhóm học sinh giỏi, học sinh tài năng. Đầu vào ngành yêu cầu sinh viên phải tích lũy kiến thức, kỹ năng cơ bản trước khi tiếp cận với tri thức chuyên ngành và các kiến thức mở rộng, liên quan đến doanh nghiệp. Từ đó, tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp bán dẫn và công nghệ kỹ thuật.
Là một trong 5 cơ sở giáo dục đại học được định hướng để dồn lực phát triển kỹ thuật, công nghệ, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Trần Quang Anh, Phó Giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông cho biết: Dự kiến năm 2025, Học viện sẽ mở nhiều ngành học mới đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực Công nghệ số. Trong đó, dự kiến mở các ngành và chương trình đào tạo mới gồm: Trí tuệ Nhân tạo, Công nghệ Vi mạch bán dẫn, Logistics, Truyền thông Đa phương tiện Chất lượng cao, An toàn thông tin Chất lượng cao. Vì vậy, chỉ tiêu tuyển sinh của Học viện Bưu chính Viễn thông dự kiến cũng sẽ tăng so với năm 2024.
Năm nay, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội dự kiến tuyển sinh 4.700 chỉ tiêu, với tổng số 47 ngành, chuyên ngành đào tạo. Trong đó, trường mở thêm 8 ngành mới gồm: Thiết kế công nghiệp, Thiết kế đồ họa, Thiết kế thời trang, An toàn thông tin, Khoa học dữ liệu, Kỹ thuật điều khiển và tự động hóa, Quản lý tài sản, An toàn và sức khỏe nghề nghiệp.
Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh cũng cho biết, năm 2025, trường sẽ mở 6 ngành mới: Dinh dưỡng và Khoa học thực phẩm, Quản lý tài nguyên và môi trường (chuyên ngành Môi trường và Phát triển bền vững), Công nghệ tài chính, Quản trị kinh doanh, Vật lý kỹ thuật (định hướng Công nghệ bán dẫn và cảm biến, đo lường), Công nghệ truyền thông (Truyền thông số và Công nghệ đa phương tiện).
Bên cạnh đó, tại phân hiệu Bình Phước, nhà trường dự kiến triển khai đào tạo 12 ngành: Công nghệ kỹ thuật điện, điện tử; Công nghệ kỹ thuật điều khiển và tự động hóa; Công nghệ kỹ thuật cơ khí; Quản lý xây dựng; Công nghệ kỹ thuật ô tô; Công nghệ thông tin; Quản lý công nghiệp; Kế toán; Thương mại điện tử; Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng; Kinh doanh quốc tế; Ngôn ngữ Anh. Những ngành này tập trung vào lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế của khu vực Đông Nam Bộ.
Cùng với việc mở các ngành, chương trình đào tạo mới, các trường đại học đang tập trung đầu tư, hỗ trợ triển khai các chương trình đào tạo tài năng gắn với nghiên cứu, đổi mới sáng tạo nhằm tạo ra môi trường học tập, nghiên cứu hấp dẫn và các chính sách hỗ trợ học bổng, học phí để thu hút sinh viên. Đây là những tiền đề quan trọng để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành khoa học, kỹ thuật, công nghệ của đất nước.