Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Chuyển đổi số. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Với vai trò là luật khung kết nối các luật chuyên ngành, đạo luật này định hình bức tranh tổng thể về chuyển đổi số của Việt Nam, bảo đảm sự liên thông, hiện đại và an toàn trong toàn bộ hệ thống pháp luật. Luật cũng tạo cơ sở pháp lý quan trọng để cụ thể hóa Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Trên nền tảng đó, chuyển đổi số đang được triển khai đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở, góp phần đưa công nghệ số vào mọi lĩnh vực, phục vụ trực tiếp người dân, doanh nghiệp.
Tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp
Ngày 12/12, tại Hà Nội, trong khuôn khổ Hội nghị Triển khai thực hiện chỉ tiêu, nhiệm vụ công tác thi hành án dân sự, thi hành án hành chính năm 2026, Bộ Tư pháp đã chính thức kích hoạt Nền tảng số thi hành án dân sự và Trung tâm giám sát, điều hành thông minh hệ thống thi hành án dân sự.
Trong bối cảnh thực hiện mô hình tổ chức mới theo hướng tinh gọn, giảm đầu mối trong khi số lượng vụ việc không ngừng tăng, tính chất ngày càng phức tạp, Bộ Tư pháp đặt trọng tâm thực hiện chuyển đổi số trong công tác thi hành án dân sự thông qua triển khai Nền tảng số THADS và Trung tâm Giám sát, điều hành thông minh được quy định tại Nghị quyết 71/NQ-CP 2025 sửa đổi Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW.
Với nền tảng số, quy trình vận hành hoàn toàn trên môi trường số, hiện đại và minh bạch, đây được xem là nền tảng chuyển đổi số lớn nhất từ trước đến nay của Bộ Tư pháp với quy mô triển khai toàn quốc tại Cục Quản lý thi hành án dân sự, 34 Phòng thi hành án dân sự tỉnh, thành phố, 355 Phòng thi hành án dân sự khu vực, với hơn 6.800 người sử dụng là công chức thi hành án dân sự, từ lãnh đạo, chấp hành viên đến các bộ phận nghiệp vụ.
Nền tảng số trong lĩnh vực thi hành án dân sự được xây dựng như một giải pháp tổng thể, số hóa liền mạch toàn bộ quy trình thi hành án dân sự, tích hợp và liên thông toàn bộ quy trình nghiệp vụ, cơ sở dữ liệu và các dịch vụ số với các lợi ích đột phá. Nền tảng số cho phép giải quyết thủ tục phi địa giới hành chính, không phụ thuộc khoảng cách địa lý, giúp giảm tải công việc báo cáo thống kê, phục vụ hiệu quả công tác điều hành và quyết định.
Công nghệ số nổi bật là AI, giúp tự động hóa bóc tách dữ liệu, giao việc và giám sát tiến độ. Người dân dễ dàng tương tác, tra cứu hồ sơ, nhận thông báo bằng QR code, bằng VNeID trên các môi trường số. Hình thành cơ sở dữ liệu đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung, kết nối thống nhất cơ quan thi hành án dân sự với Tòa án, Công an, Cơ sở dữ liệu dân cư, Ngân hàng, Bưu chính và nhiều Bộ, ngành liên quan, giúp quy trình thụ lý và tổ chức thi hành án được số hóa, tự động hóa, thông minh và nhanh hơn, mang lại hành trình xử lý hồ sơ thống nhất và thuận tiện cho người dân, doanh nghiệp.
Nền tảng số gồm bốn phân hệ nghiệp vụ trụ cột, vận hành thống nhất và xuyên suốt toàn bộ quá trình thi hành án dân sự và kết nối với Trung tâm Giám sát, điều hành thông minh Hệ thống thi hành án dân sự (IOC THADS). Công chức ngành thi hành án dân sự truy cập nền tảng số thông qua cổng dùng chung. Sau khi được xác thực và phân quyền, người dùng được điều hướng tập trung để sử dụng các phân hệ nghiệp vụ chuyên sâu, phục vụ xuyên suốt toàn bộ quy trình thi hành án dân sự, từ tiếp nhận hồ sơ, thụ lý, tổ chức thi hành án đến kho, quỹ và giám sát điều hành.
Trên Nền tảng số và Trung tâm Giám sát điều hành thông minh, AI được ứng dụng và phát huy mạnh mẽ nhằm rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, giảm tải công việc thủ công và nâng cao tính chính xác, minh bạch. Việc hoàn thiện toàn bộ chức năng và đưa nền tảng số trong lĩnh vực thi hành án dân sự vào vận hành đã và sẽ tạo nên một quy trình xử lý hồ sơ thống nhất, hiệu quả, minh bạch và thuận tiện hơn cho người dân và doanh nghiệp. Người dân thực hiện nộp hồ sơ nhanh chóng trên môi trường số hoặc tại bộ phận một cửa cơ quan thi hành án dân sự gần nhất, không phụ thuộc địa giới hành chính.
Để người dân có kỹ năng cơ bản áp dụng nền tảng số
Ở cấp cơ sở, nhiều địa phương đã hưởng ứng mạnh mẽ phong trào chuyển đổi số. Tại Đắk Lắk, không khí triển khai phong trào chuyển đổi số đã lan tỏa sâu rộng từ phường, xã đến từng thôn, buôn, khu phố, với phương châm hành động cụ thể thay vì chỉ dừng ở khẩu hiệu.
Theo bà H’Ler Êban, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy phường Ea Kao Kao (tỉnh Đắk Lắk), phường thành lập ba tổ công tác và kiện toàn 25 tổ công nghệ số cộng đồng. Các tổ phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phường và tổ chức hội, đoàn thể trực tiếp đến từng hộ dân hướng dẫn sử dụng dịch vụ công trực tuyến, cài đặt ứng dụng số, thực hiện các thủ tục liên quan đến đất đai, hộ tịch, an sinh, cài đặt VNeID, sử dụng các ứng dụng giao dịch số; đồng thời tiếp tục khắc phục khó khăn khi nhiều người dân chưa có điện thoại thông minh.
Anh Y Vui Ayun, Phó Bí thư Chi bộ buôn Hwie, phường Ea Kao cho biết, tại buôn có 1 tổ công nghệ số cộng đồng. Các thành viên trong tổ thường xuyên trực tiếp xuống nhà người dân hướng dẫn các dịch vụ công, đất đai, khai sinh, khai tử... Tuy nhiên, đặc thù địa phương có nhiều người dân không biết chữ, ít sử dụng công nghệ thông tin, người trẻ cũng chưa “mặn mà” với công nghệ thông tin nên rất khó khăn. Để khắc phục, tổ công nghệ số phải đến tận nhà giúp người dân tiếp cận. Qua vận động, đa số bà con đã thay đổi, nắm và hiểu hơn về công nghệ số.
Bà H’Len Buôn Krông (buôn Hwie) phấn khởi cho biết, trước đây bà không biết sử dụng điện thoại, nhưng được tổ công nghệ số hỗ trợ, bà đã biết làm thủ tục dịch vụ công trực tuyến.
Theo Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đắk Lắk, phong trào “Bình dân học vụ số” xác định 5 kỹ năng số cơ bản cần phổ cập gồm, sử dụng dịch vụ công trực tuyến; mua sắm online; thanh toán không dùng tiền mặt; bảo vệ an toàn thông tin; ứng dụng nền tảng số trong hành chính công. Mục tiêu của phong trào là thay đổi nhận thức, hình thành thói quen số trong cộng đồng. Qua thời gian triển khai, phong trào đã mang lại kết quả tích cực, nhiều chỉ tiêu vượt kế hoạch được giao. Tỷ lệ người dân trong độ tuổi trưởng thành được nâng cao năng lực đạt 66,3% (chỉ tiêu là 60%); tỷ lệ hướng dẫn người dân sử dụng ứng dụng quan trọng trong nền tảng VNeID đạt 66,4% (chỉ tiêu 40%)...
Theo ông Bùi Thanh Toàn, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đắk Lắk, để phục vụ quá trình chuyển đổi số đảm bảo đặc thù của địa phương, Sở đã phân loại theo từng nhóm đối tượng. Mục đích là trang bị kỹ năng, kiến thức cơ bản về chuyển đổi số không chỉ khu vực trung tâm mà đến với bà con vùng sâu, vùng xa. Người dân sẽ quen và có kỹ năng cơ bản để áp dụng nền tảng số, ứng dụng số phục vụ quá trình sản xuất, kinh doanh và thực hiện các dịch vụ thủ tục hành chính công.
Theo UBND tỉnh Đắk Lắk, sau khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7, tỉnh có 100% thôn, buôn phủ băng rộng (kết nối internet tốc độ cao); 99,9% dân số phủ sóng 4G, 5G đạt 26%; tỷ lệ hồ sơ trực tuyến đạt trên 35%...
Mới đây, UBND tỉnh cũng phê duyệt Chiến lược Chuyển đổi số tỉnh Đắk Lắk - lấy phát triển dữ liệu số làm trọng tâm giai đoạn 2025 - 2030. Tỉnh phấn đấu đến năm 2030, chuyển đổi số đồng bộ, toàn diện trên phạm vi toàn tỉnh, hoàn thành cơ bản các mục tiêu của Chính phủ; Đắk Lắk trở thành tỉnh trung bình khá trong cả nước về chuyển đổi số, hạ tầng dữ liệu số được hình thành và phát triển môi trường số an toàn, tiện ích, phục vụ tối đa nhu cầu sản xuất, kinh doanh cũng như sinh hoạt cộng đồng của người dân...
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hồ Thị Nguyên Thảo khẳng định, chuyển đổi số là cơ hội để Đắk Lắk bứt phá, đưa khoa học - công nghệ vào mọi mặt đời sống xã hội. Phát động đợt cao điểm “Nâng cao hiệu quả chuyển đổi số cấp xã”, tỉnh đặt mục tiêu hoàn thành 94 tiêu chí của Ban Chỉ đạo Trung ương trước ngày 19/12/2025.