Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi. Ảnh: AP
Theo Đài Sputnik (Nga) ngày 27/7, chuyến thăm Đài Loan/Trung Quốc của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi có thể dẫn đến nguy cơ không lường trước về một cuộc đụng độ quân sự giữa các lực lượng vũ trang Mỹ và Trung Quốc, với việc Bắc Kinh sẵn sàng áp đặt vùng cấm bay hoặc khu vực hạn chế hàng hải ở Eo biển Đài Loan để ngăn cản chuyến thăm.
Sputnik dẫn nguồn tin từ tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (Hong Kong/Trung Quốc) cho biết bà Pelosi được cho là đang lên kế hoạch thăm Đài Loan trong những tuần tới, làm dấy lên lo ngại nghiêm trọng từ Bắc Kinh. Trung Quốc đã nhiều lần chỉ trích Mỹ duy trì quan hệ chính thức với Đài Loan, lưu ý rằng các hành động như vậy là "xâm phạm chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc và gây bất ổn trong khu vực".
SCMP dẫn lời các chuyên gia quân sự cho rằng nếu bà Pelosi quyết tâm thực hiện chuyến thăm Đài Loan, Bắc Kinh sẽ làm mọi cách để ngăn chặn, sử dụng các biện pháp ngoại giao, kinh tế và thậm chí là quân sự.
"Kế hoạch thăm Đài Loan của bà Pelosi đang làm tăng nguy cơ xung đột quân sự giữa Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) và quân đội Mỹ, vì Trung Quốc đại lục ngày nay rất khác so với Trung Quốc vào giữa những năm 1990", chuyên gia hải quân Trung Quốc Li Jie nói.
Ông Li Jie nhắc lại Cuộc khủng hoảng Eo biển Đài Loan lần thứ ba vào năm 1995-1996 khi Washington cử hai nhóm tác chiến tàu sân bay tới khu vực nhằm ngăn chặn PLA biến cuộc tập trận tên lửa thành một cuộc tấn công Đài Loan.
Theo ông Li, quân đội Mỹ đã tuyên bố rằng Lầu Năm Góc có thể triển khai hàng không mẫu hạm để hộ tống bà Pelosi nếu cần thiết, nhưng quân đội Trung Quốc đã có hai hàng không mẫu hạm đang phục vụ, do đó sẽ có rất nhiều rủi ro cho hai bên nếu triển khai các tàu như vậy trong khu vực.
Trong khi đó, Giáo sư Ni Lexiong tại Đại học Khoa học Chính trị và Luật Thượng Hải, cho rằng khoảng cách quân sự và kỹ thuật đang ngày càng được thu hẹp giữa Bắc Kinh và Washington đã khiến Trung Quốc trở nên quyết đoán hơn và ít khoan nhượng hơn trước những thách thức từ Mỹ.
"Bắc Kinh có những công cụ quan trọng để buộc bà Pelosi từ bỏ kế hoạch của mình. Ví dụ, về các lựa chọn quân sự, PLA có thể công bố vùng cấm bay và khu vực hạn chế liên quan đến các cuộc tập trận quân sự gần Eo biển Đài Loan, buộc máy bay chở bà Pelosi phải đổi hướng khi thăm Đài Loan", vị chuyên gia này nói. Tuy nhiên, ông Ni cho rằng Bắc Kinh vẫn muốn theo đuổi các công cụ ngoại giao để thuyết phục Mỹ hủy bỏ chuyến thăm của bà Pelosi.
Một nguồn tin quân sự nói với SCMP trong điều kiện giấu tên rằng chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Pelosi có thể trùng với lễ kỷ niệm ngày thành lập PLA vào ngày 1/8 tới. Nhân dịp đó, quân đội Trung Quốc có thể tổ chức các cuộc tập trận quy mô lớn ở gần Eo biển Đài Loan, với số lượng lớn tàu chiến và máy bay chiến đấu.
Theo đó, quân đội Trung Quốc sẽ tích cực hơn trong việc tuần tra ở xung quanh Eo biển Đài Loan và ngoài khơi bờ biển phía Đông Đài Loan, vì Mỹ có thể tìm cách thực hiện chuyến thăm của bà Pelosi bằng tàu chiến từ căn cứ hải quân Mỹ ở Okinawa.
Ngày 27/7, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Tan Kefei cho biết nếu bà Pelosi đến thăm Đài Loan, điều đó sẽ "vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc Một Trung Quốc" và "gây tổn hại nghiêm trọng đến chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc, đồng thời gây thiệt hại nghiêm trọng cho mối quan quan hệ Trung Quốc - Mỹ". Phát biểu trước báo giới, ông Tan nêu rõ: “Nếu Mỹ kiên quyết đi theo hướng riêng của mình, quân đội Trung Quốc sẽ không bao giờ đứng yên và chắc chắn sẽ có những hành động mạnh mẽ để ngăn chặn bất kỳ sự can thiệp nào của thế lực bên ngoài".
Về phần mình, theo AFP, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Zhao Lijian tuyên bố Washington sẽ phải "gánh chịu hậu quả" nếu bà Pelosi thăm Đài Loan. 'Chúng tôi hoàn toàn phản đối chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Mỹ. Nếu thách thức lợi ích của Trung Quốc, Mỹ sẽ phải hứng chịu hậu quả", người phát ngôn trên nói.
Trung Quốc trước tới nay luôn xem Đài Loan là một phần lãnh thổ chờ thống nhất và kêu gọi quốc tế tôn trọng nguyên tắc "Một Trung Quốc", không chấp nhận các nước thiết lập quan hệ ngoại giao cùng lúc với cả Bắc Kinh lẫn Đài Bắc.